العالم - ایران / سیاسی
پیش از برگزاری نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که از دیروز (دوشنبه) ۱۱ اسفند ماه به صورت مجازی در حال برگزاری است، اخباری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، آلمان و فرانسه) با حمایت آمریکا در حال تهیه قطعنامه‌ای پیشنهادی علیه ایران به شورای حکام هستند.
خبرگزاری رویترز در این خصوص اعلام کرد که علیرغم هشدارهای ایران و روسیه، تروئیکای اروپایی به دنبال تصویب قطعنامه علیه ایران هستند و خبرگزاری فرانسه هم نوشت که این قطعنامه که مورد حمایت آمریکا نیز هست، احتمالا روز جمعه ۱۵ اسفند ماه به رأی گذاشته شود.
خبرگزاری فرانسه در این خصوص عنوان کرد که قطعنامه مزبور ممکن است تفاهم اخیر حاصل شده بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی برای حفظ برخی از بازرسی‌های این نهاد بین‌المللی در ایران را از ریل خارج کند.
آنگونه که خبرگزاری فرانسه ادعا کرده در این سند از تصمیم تهران برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی ابراز نگرانی شده و از ایران خواسته شده به سرعت تعهداتش را اجرایی کند.
رویترز همچنین نوشت که سه کشور اروپایی عضو برجام در نشست روز دوشنبه شورای حکام پیش‌نویس این قطعنامه را در بین اعضا پخش کرده‌اند.
تلاش‌ها برای صدور قطعنامه علیه ایران در حالی صورت می‌گیرد که چندی پیش بلومبرگ گزارش داده بود که دولت آمریکا از کشورهای دیگر خواسته از قطعنامه‌ای که از ایران بابت تشدید فعالیت‌های هسته‌ای این کشور انتقاد می‌کند، حمایت کنند. براساس این گزارش، دیپلمات‌های آمریکا روز پنجشنبه سندی را توزیع کردند که در آن گلایه‌های واشنگتن درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران فهرست شده و از ایران خواسته شده با بازرسان آژانس کاملاً همکاری کند.
تلاش برای صدور قطعنامه در حالی صورت می‌گیرد که جمهوری اسلامی ایران پنجم اسفند ماه سال جاری و در راستای اجرای ماده ششم قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» نظارت‌های فراپادمانی و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد. البته دو روز قبل از اجرای این قانون، در پی سفری که «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران داشت، موافقتنامه‌ای موقت بین ایران و آژانس صادر شد که بر مبنای آن مقرر شد ایران به مدت ۳ ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگهدارد. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می‌ماند. چنانچه ظرف ۳ ماه تحریم‌ها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.
در این میان پیشنهادی که «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای برگزاری نشستی غیررسمی با حضور ایران و ۱+۴ و با دعوت از آمریکا به عنوان مهمان مطرح کرده بود، با واکنش منفی ایران روبرو شد و در همین خصوص «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: با توجه به مواضع و اقدامات اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی، زمان را برای برگزاری جلسه غیررسمی پیشنهادی جوزپ بورل مناسب نمی‌دانیم. مسیر پیش رو بسیار روشن است: آمریکا باید به تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه خود خاتمه دهد و به تعهدات برجامی خود بازگردد. این امر نه به مذاکره احتیاج دارد نه به قطعنامه در شورای حکام!
«بهروز کمالوندی» معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز در همین خصوص در اظهاراتی تصریح کرد: تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشود، قرار نیست هیچ اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار گیرد. در صورتی که تحریم‌ها لغو شد، اطلاعاتی که در این مدت نگهداری شده را در اختیار آژانس قرار میدهیم؛ در غیر این صورت اطلاعات بعد از سه ماه از حافظه دوربین‌ها حذف و ثبت اطلاعات متوقف خواهد شد.
کمالوندی همچنین گفت: متاسفانه سه کشور اروپایی تلاش‌های غیرسازنده‌ای را شروع کردند که به نظر باید آنها را متوقف کنند.
«علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی هم در اظهاراتی از ارسال نامه‌ای در این خصوص خبر داد و گفت: در صورتی که شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی نسبت به اقدام ایران مبنی بر توقف پروتکل الحاقی قطعنامه‌ای را علیه کشورمان صادر کند، ایران واکنش مناسبی را خواهد داشت و در این راستا نامه‌ای هم ارسال شده است.
قبل از آن نیز «رویترز» از دستیابی به نامه‌ای خبر داد که ایران در آن تهدید کرده در صورتی که اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از موضع ضد ایرانی واشنگتن در جلسه آتی این نهاد، حمایت کنند، به توافق اخیر درباره بازرسی‌ها با آژانس پایان می‌دهد.
«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست خبری روز دوشنبه ۱۱ اسفند ماه با بیان اینکه مسیر همکاری ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب پادمان روشن است، خاطرنشان کرد: این مسیر در چارچوب پادمان ادامه خواهد یافت. حسن نیت ایران برای تفاهم سه ماهه با آژانس را طرف‌های دیگر باید قدر بدانند و دریچه‌ای برای بازگشت تعهدات خودشان در نظر بگیرند. اقدام در مقابل اقدام و عمل در مقابل عمل، مسیری است که ایران در پیش گرفته و در پیش خواهد گرفت.
خطیب‌زاده همچنین به توافق اخیر ایران و آژانس اشاره کرد و گفت: ایران یک تنفسی را با حسن نیت برای طرف مقابل قائل شد، امیدواریم طرف مقابل قدر این مسیر همکاری و دیپلماسی را بداند.
* ظریف: اگر قطعنامه صادر شود، راهکارهایی داریم
علاوه بر این، «محمدجواد ظریف» که روز گذشته (دوشنبه) در نشست کمیسیون امنیت ملی مجلس حضور یافت در خصوص تلاش برای صدور قطعنامه عنوان کرد: حرکت غلطی را اروپایی‌ها با حمایت از آمریکا در شورای حکام شروع کرده‌اند، فکر می‌کنیم این حرکت باعث به هم ریخته شدن شرایط خواهد شد. به هم ریختگی شرایط کنونی را از طریق سفیر ایران در وین به همه اعضای شورای حکام شرایط توضیح داده‌ایم، امیدواریم عقل غلبه کند و اگر چنین نشود، راهکارهایی داریم.
«ابوالفضل عمویی» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت‌وگو با فارس درباره حضور ظریف در نشست کمیسیون اظهار داشت: وزیر امور خارجه در این جلسه، گزارشی از آخرین تحولات شورای حکام آژانس هم ارائه کرد و گفت که چنانچه در جلسه شورای حکام قطعنامه تخریبی علیه ایران صادر شود، ایران واکنش جدی نشان خواهد داد.
* عراقچی: تلاش برای تصویب قطعنامه فضای دیپلماسی را تهدید می‌کند
از سوی دیگر «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه روز دوشنبه در چهارمین دور رایزنی‌های سیاسی ایران و اتریش ضمن انتقاد شدید از عدم اقدام موثر طرف‌های اروپایی در زمینه اجرای تعهداتشان، هرگونه تلاش برای تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را غیرسازنده و تهدید کننده فضای ایجاد شده برای دیپلماسی، به ویژه بعد از توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارزیابی کرد.
گفتنی است، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز دوشنبه پس از نشست شورای حکام در اظهاراتی در جمع خبرنگاران با بیان اینکه نظارت آژانس اتمی بر غنی‌سازی اورانیوم در ایران باید ادامه یابد، گفت: بازرسی هسته‌ای از ایران نباید به عنوان برگ چانه‌زنی روز میز مذاکرات دیپلماتیک قرار بگیرد.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز در توئیتی در این باره نوشت: «زمان به سرعت در حال گذر است....پنجره فرصت برای احیای اجرای کامل برجام به زودی بسیار بسته‌تر می‌شود. به همین دلیل است که جلسه شورای حکام آژانس نیازمند یک رفتار بسیار مسئولانه تمامی ۳۵ عضو شورا است.»
* هشدار ربیعی
«علی ربیعی» سخنگو دولت نیز روز سه‌شنبه در نشست خبری با خبرنگاران اظهار داشت: توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حامل پیامی روشن دال بر حسن نیت ما در فرصت دادن به دیپلماسی بود. امروز انتظار داریم که اعضای شرکت کننده در برجام با دریافت این پیام، گام متقابلی را برای اثبات حسن نیت بردارند و در اینجا نمی‌توانم از این هشدار صرفنظر کنم که اقدامی خلاف انتظار ما آثاری مخرب بر فرآیندهای دیپلماتیک خواهد داشت و می‌تواند پنجره‌های فرصت را به سرعت ببندد.
1
وی یادآور شد: انتظار داریم که همه طرف‌ها عاقلانه و دوراندیشانه رفتار کنند و ارزش لحظات گذرا و برگشت ناپذیر را بدانند.
ربیعی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه از نظر ما با توافق صورت گرفته بین ایران و آژانس، هیچ دلیلی برای نگرانی از توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی وجود ندارد، افزود: با این حال، اگر آمریکا واقعا دلیلی برای نگرانی دارد باید با بازگشت به تعهداتش در برجام زمینه را برای عمل متقابل ایران و این نگرانی مصنوعی برطرف کند. ما برای اعلام موضع و گام‌های جبرانی عجله نداریم، اما هر اقدام مثبت یا منفی را با اقدامی متناظر و متناسب و در زمان و به شیوه مقتضی پاسخ خواهیم داد.
سخنگوی دولت گفت: در پاسخ به این زمزمه کشورهای اروپایی، نماینده کشورمان طی بیانیه‌ای اعلام کرده است که در صورت تصویب هر قطعنامه‌ای علیه ایران، قطعا واکنش مناسب و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد از جمله بازنگری در بیانیه مشترک اخیر بین آژانس و سازمان انرژی اتمی.
با توجه به تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران و بیانیه‌ای که اخیرا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاصل شد و پنجره دیپلماسی که روبروی طرف‌های برجامی گشوده شد، مسئولیت بسته شدن پنجره بر عهده تروئیکای اروپایی است. به نظر می‌رسد یک سوء محاسبه در تروئیکای اروپایی اتفاق افتاده که فکر می‌کنند این مسیر به دیپلماسی ختم می‌شود، ولی بر خلاف محاسبات آنها، این مسیر به پایان دیپلماسی خواهد انجامید.
فارس