غریب‌ آبادی: ایران بار دیگر پنجره جدیدی از فرصت را گشوده است/ فقط به اقدامات عملی طرف‌های دیگر برجام نگاه می‌کنیم

العالم-ایران

با توجه به بررسی دو گزارش مدیرکل آژانس در حوزه برجام و پادمان در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان های بین المللی در وین، مواضع کشورمان را در این خصوص تشریح کرد.

اهم نکات مطرح شده توسط نماینده دائم کشورمان به شرح زیر است:

در نتیجه همکاری ایران، تمامی فعالیت های مربوط به نظارت و راستی آزمایی آژانس بدون مانع، حتی در اوج همه گیری کرونا، به طور مستمر انجام شده اند. در همین رابطه، گزارش مدیرکل خود گویای حقیقت است.

به منظور رسیدگی به موضوعات ادعایی ذکر شده در گزارش مدیرکل، ایران حسن نیت و شفافیت خود را از طریق تعامل فعالانه با آژانس نشان داده است. علاوه بر مکاتبات و پاسخ های متعدد که توسط ایران در این زمینه ارائه شده است، طی شش ماه گذشته نیز چندین بازدید سطح بالا توسط مقامات آژانس با هدف تبادل نظرات فنی انجام شده است.

در مورد مکان های مورد نظر، ایران حسن نیت خود را از طریق اعطای دسترسی های درخواستی به آن مکان ها نشان داد. در مورد اولین مکان، چندین بازدید و تعامل و مکاتبه انجام شده و شفاف سازی ها و توضیحات ضروری توسط ایران ارائه گردید. از طرف ما، کارشناسان فنی دیدگاه ها و ارزیابی متفاوتی نسبت به ارزیابی های آژانس دارند. ایران، آمادگی خود را برای تعامل با آژانس جهت ادامه مباحث فنی اعلام کرده است. با توجه به این شرایط، تعیین هرگونه ضرب الاجل غیرواقعی برای هر نوع تعامل، به نفع هیچ یک از طرفین نیست.

در مورد اورانیوم طبیعی در قالب دیسک فلزی، باید یادآوری کنم که بازرسان آژانس دو بار در طول نیمه دوم سال 2020 فعالیت راستی آزمایی میدانی را در مکان مورد نظر انجام دادند. این علاوه بر "راستی آزمایی موجودی فیزیکی" سالانه می باشد که معمولاً در نیمه اول سال انجام می شود. با این حال، درخواست جدید آژانس در دست بررسی است.

در مورد دو مکان دیگر، آژانس فقط حدود دو ماه است که نتایج تجزیه و تحلیل و سوالات مرتبط را به ایران ارائه کرده است. این تحلیل ها در حال حاضر تحت ارزیابی و بررسی توسط ما با هدف ارائه پاسخ های لازم به آژانس است.

مطرح نمودن نگرانی های ساختگی و بزرگ نمایی غیر ضروری و نامتناسب چند موضوع ادعایی که با فعالیت های جاری هسته ای نیز ارتباطی ندارند و از هیچ فوریتی نیز برخوردار نیستند، بویژه در حالی که ایران هنوز با آژانس با هدف حل و فصل آنها در حال تعامل است، هیچ ثمری به جز ایجاد مشکلات جدید ندارد. از این گذشته، نباید فراموش کرد که این ایران بود که با حسن نیت و شفافیت، دسترسی آژانس به مکان ها را فراهم نمود.

در سفر اخیر مدیرکل آژانس به تهران در 21 فوریه 2021، مقامات جمهوری اسلامی همچنین بر اهمیت پرهیز از ایجاد هرگونه مشکل غیرضروری و تعقیب رویکرد سیاسی در مورد این موضوعات که می تواند به روحیه همکاری موجود آسیب برساند، تأکید کردند. با توجه به حسن نیت و شفافیت نشان داده شده توسط ایران، به ویژه از طریق ارائه دسترسی، مقامات ایرانی همچنین بر لزوم حل و فصل این مسائل در سریع ترین زمان ممکن تأیید مجدد کردند.

در این چارچوب، باید یادآوری کنم که تعاملات فنی بین ایران و آژانس همواره وجود داشته و دو طرف برای حل و فصل چند موضوع پادمانی، مدت هاست که در حال کار و تعامل هستند و در طول دو سال گذشته نیز چندین نشست فنی برگزار کرده اند. نشست اعلام شده فنی اوائل ماه آوریل از سوی مدیرکل نیز در تداوم همین مسیر می باشد و مبین تعریف یک فرآیند یا ترتیبات جدید نمی باشد. ما به تلاش های مشترک برای حل و فصل سریع چند موضوع باقی مانده پادمانی ادامه خواهیم داد.

ما هم اکنون در مقطعی حساس در رابطه با برجام قرار داریم. طی پنج سال گذشته، جمهوری اسلامی ایران با حفظ برجام ثابت کرده است که با وجود همه مشکلات به علت خروج آمریکا از توافق، یک بازیگر مسئول است. در چنین شرایطی، اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی فارغ از صدور بیانیه های سیاسی متعدد در حمایت از برجام، نتوانستند به تعهدات خود تحت برجام پایبند باشند و اقدامی نکردند. در این فضا، ایران برای بازگرداندن توازن از دست رفته به توافق، یک سری تدابیر جبرانی را اتخاذ کرده است، و البته همواره به برگشت پذیری تمامی این اقدامات به هنگام بازگشت تمامی اعضاء به اجرای کامل تعهدات خود ذیل برجام نیز تأکید کرده است.

با توجه به شرایط موجود، مجلس شورای اسلامی ایران در تاریخ 2 دسامبر 2020 و پس از حدود دو سال و نیم از خروج آمریکا از برجام و فقدان اقدامات عملی اتحادیه اروپا / سه کشور اروپایی در اجرای تعهدات خود، قانونی را تحت عنوان "برنامه اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران" تصویب کرد.

ماده 6 این قانون، دولت را ملزم می کند که در صورت ادامه عدم پایبندی شرکت کنندگان در برجام به تعهدات خود درخصوص عادی سازی کامل روابط بانکی و رفع تمامی موانع صادرات نفت و مشتقات نفتی و همچنین بازگرداندن درآمدهای حاصله ظرف دو ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، اجرای تمامی فعالیت های نظارت و راستی آزمایی فراتر از موافقتنامه پادمان ایران با آژانس، از جمله اجرای پروتکل الحاقی، را متوقف نماید.

در بحبوحه وضعیتی که دولت ایران در حال اجرای قانون مجلس بود، از درخواست مدیرکل آژانس برای سفر به تهران، با حسن نیت و با روحیه همکاری و تقویت اعتماد متقابل، نیز استقبال شد. در نتیجه رایزنی های فشرده و مثمر ثمر بین دو طرف، بیانیه مشترکی، سازگار با قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، برای یک بازه تا سه ماه در 23 فوریه 2021 صادر شد. بر این اساس، ایران تا 3 ماه داده های ذخیره شده توسط تجهیزات نظارتی و اطلاعات مربوط به برخی فعالیت ها، همانطور که در ضمیمه مشخص شده است، را حفظ می کند. بازبینی این داده ها توسط آژانس زمانی صورت خواهد که چنانچه ایران، بعد از توقف همه تحریم ها، تصمیم به از سرگیری اجرای تعهدات مرتبط هسته ای خود بگیرد؛ در غیر این صورت تمام داده های جمع آوری شده در پایان ماه سوم پاک می شوند. با این تفاهم متقابل مبتنی بر حسن نیت، یک فرصت سه ماهه دیگر فراهم شد. ایران بار دیگر پنجره جدیدی از فرصت را گشوده است و اکنون بار اثبات آن بر عهده دیگران است تا با اجرای عملی تعهدات خود، از آن استفاده کنند.

در حالی که دولت قبلی آمریکا در پیگیری سیاست فشار حداکثری خود ناکام ماند، دولت جدید ایالات متحده نیز هنوز اقدامات عملی برای تغییر مسیر انجام نداده است. همانطور که مقام معظم رهبری اعلام فرمودند، ما به عمل سایر شرکت کنندگان نگاه خواهیم کرد، نه به سخنان آنان، و پس از تأیید اقدامات آنها، ما نیز متعاقبا و به طور متناسب عمل خواهیم کرد. اگر همه تحریم ها به یکباره برداشته شود، ما نیز آماده هستیم که یک باره به اجرای کامل برگردیم. این ایران نبود که میز مذاکره کمیسیون مشترک را ترک کرد و بار مسئولیت برعهده آنانی است که می خواهند دوباره به میز مذاکره بپیوندند و باید اقدامات عملی مناسبی را برای بدست آوردن آن انجام دهند.

با توجه به همکاری های سازنده و جاری ایران و آژانس، هرگونه اقدام با انگیزه های سیاسی و سوء استفاده از آژانس برای مقاصد چانه زنی و ایجاد انحراف در آژانس، کاملاً مخرب می باشد. این رویکرد همچنین گامی کاملاً غیرسازنده در رابطه با اعتماد متقابل و حسن نیت موجود میان آژانس و ایران تلقی می شود. در این چارچوب، ما از هشیاری و تدبیر اعضای آژانس، بویژه شورای حکام و مدیرکل، در تلاش های خود برای جلوگیری از ایجاد تنش های غیر ضروری و حفظ فرصت های موجود برای دیپلماسی، استقبال می کنیم.