العالم ـ ایران ـ اقتصادی
پس از منتشر شدن خبر به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین در دور نخست، بازار غیررسمی ارز در واکنش به این موضوع روند صعودی به خود گرفت و قیمت دلار از ۳۰ هزار تومان نیز عبور کرد.
در این بین، عوامل زیادی بر روند صعودی نرخ غیررسمی ارز مطرح شد، اما به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین در دور نخست فعلا اصلی ترین دلیل این موضوع عنوان شده است.
به اعتقاد کارشناسان، بازار ارز ایران در کنار بی‌ثباتی اقتصادی و تورم بالا بیشتر تحت تاثیر اخبار مثبت و منفی حول موضوعاتی همچون منابع ارزی و برجام قرار می‌گیرد؛ بنابراین تا زمانی که تورم بالا و بی‌ثباتی در اقتصاد ایران وجود دارد، آزادسازی منابع ارزی و تزریق آن‌ها به بازار یا به نتیجه رسیدن مذاکرات برجامی نمی‌تواند در طولانی مدت تضمین کننده ثبات نرخ ارز باشد؛ لذا برای داشتن محیط اقتصادی باثبات و بازارهایی با کمترین نوسانات، بهترین گزینه، مهار تورم است.
طبق گفته میثم هاشم‌خانی - کارشناس اقتصادی - کاهش قیمت دلار با دسترسی به منابع ارزی مسدودی و تزریق آن‌ها به بازار پایدار نمی‌ماند و در خوش بینانه‌ترین حالت این وضعیت حداکثر تا چند ماه می‌تواند حفظ شود.
چرا نرخ دلار صعودی شد؟
از سوی دیگر، کامران ندری نیز می‌گوید: البته تغییر شرایط پرداخت سهمیه ۲۲۰۰ دلاری سالانه برای اشخاص حقیقی نیز به نوعی در این افزایش قیمت نقش داشته است، زیرا عده‌ای با شرایط فعلی نمی‌توانند ارز تهیه کنند و به اشتباه می تواند نشانه کمبود ارز باشد؛ اما دلیل اصلی افزایش قیمت دلار غیررسمی در روزهای اخیر به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین در دور نخست است.
همچنین، علی سعدوندی دلایل رشد نرخ غیررسمی دلار را عواملی همچون حذف نشدن ارز ۴۲۰۰ تومانی، رشد بالای نقدینگی و بی‌اعتبار شدن بازار سرمایه می‌داند و معتقد است که به نتیجه نرسیدن برجام از یک سو و تغییر شرایط خرید ارز سهمیه‌ای از سوی دیگر جو روانی بازار ارز را ملتهب کرده است. البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که دولت به‌دلیل کمبود ارز به سمت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی رفت که در نهایت این کار انجام نشد و قیمت ارز در بازار آزاد افزایش یافت.
کامران سلطانی‌زاده_رئیس سابق کانون صرافان - نیز درباره وضعیت فعلی بازار غیررسمی ارز به ایسنا گفت: موضوع برجام و مذاکرات حول آن، تاثیر زیادی بر بازار ارز و تصمیم خریداران یا فروشندگان در این بازار می‌گذارد. اگر مذاکرات دور نخست به یک نتیجه اولیه هم می‌رسید، اکنون خریداران ارز به فروشندگان آن تبدیل می‌شدند و قیمت ارز کاهشی می‌شد اما با به نتیجه نرسیدن مذاکرات نه تنها خریداران ارز فروشنده نشدند بلکه به تعداد خریداران نیز افزوده شد.
وی افزود: در این زمینه، اگر بازارساز به بازار ارز ورود نکند و اخبار مثبتی نیز منتشر نشود، همچنان باید شاهد روند صعودی نرخ دلار غیررسمی باشیم. جنبه روانی ورود بازارساز بسیار اهمیت دارد زیرا می تواند نشان‌دهنده وضعیت مناسب ذخایر ارزی باشد. اینکه بازارساز بتواند با کمترین تزریق ارز از ذخایر، بیشترین تاثیر را بر بازار آن بگذارد.
عضو کانون صرافان ادامه داد: بازارساز باید ارز تزریق کرده را به دست مصرف‌کننده واقعی برساند. در حال حاضر، ورود بازارساز به بازار از طریق شرکت‌های صادراتی انجام می شود و اگر بازارساز بتواند از طریق افزایش تنوع فروش ارز، تعداد خریداران ارز در سامانه نیما و بازار متشکل ارزی را افزایش دهد و ارزهای صادراتی را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کند و در اختیار تعداد زیادی صرافی و نه صرفا صرافی‌های محدود بگذارد، این موضوع می‌تواند به بهبود بازار ارز و کاهش قیمت‌ها در آن کمک کند.
صالح آبادی - رییس جدید بانک مرکزی - به تازگی با اعلام بهبود روند ورود ارز به کشور، روز سه شنبه نیز با حضور در بازار و بازدید از تعدادی از صرافی های تهران اعلام کرد که برای جلوگیری از تشکیل صف در مقابل صرافی ها، طی یکی - دو ماه آینده سامانه‌ای برای تخصیص ارز سهمیه‌ای از جمله ارز مسافرتی راه‌اندازی می‌شود تا مردم در این سامانه درخواست خود را ثبت و ارز سهمیه‌ای دریافت کنند.
حال باید دید که اقدامات این چنینی می تواند سبب آرامش در بازار ارز شود یا اینکه باید فعلا منتظر اخبار مذاکرات بود؛ هرچند که گره زدن سرنوشت اقتصاد کشور به مذاکرات برجامی هم نمی تواند راه حل اساسی باشد. توجه به سخنان اخیر رییس جمهور نیز حائز اهمیت است که گفته عده‌ای شبانه‌روز در تلاش هستند همزمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا ببرند.
رییس جمهوری سه‌شنبه شب در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با تاکید بر لزوم جلوگیری از مداخلات سودجویانه در بازار ارز، به دستگاه‌های مسئول دستور داد در این زمینه با جدیت به وظیفه خود عمل کنند.
وی با اشاره به مشخص شدن دخالت‌ها و دسیسه‌های سودجویانه برای برهم زدن ثبات بازار ارز، تصریح کرد: دستگاه‌های مسئول همزمان با نظارت و کنترل بر بازار، با شناسایی دقیق عوامل مداخله‌گر و بی‌ثبات‌کننده بازار ارز، با جدیت به مسئولیت‌های خود در این زمینه عمل کنند.
اگر چه روند صعودی قیمت دلار در بازار غیررسمی متاثر از عوامل مختلف از جمله تاثیر روانی به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین در دور نخست و تورم بالا در اقتصاد کشور است اما وجود دست های آلوده در بازار ارز حکایتی است که نمی توان بدون اعتنا از کنار آن گذشت و باید این مساله را درکنار سایر عوامل فسادزای اقتصادی مورد مداقه قرار داد.