العالم _ ایران
احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی جمهوری اسلامی ایران، که به عنوان اولین مقام رسمی دولت بعد از احیای مناسبات سیاسی بین دو کشور ایران و عربستان برای شرکت در اجلاس سالانه بانک توسعه اسلامی به ریاض کرده بود، درگفت وگوی ویژه با شبکه خبری العالم درباره دستاوردهای این سفر، روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای همسایه ، مذاکره با همتای سعودی برای توسعه همکاری در سه حوزه تجارت، سرمایه گذاری و تعاملات بین المللی به خصوص در پروژه های سرمایه گذاری مشترک در حوزه نفت و گاز و درکل سیاست دولت رئیسی در زمینه تعامل با همسایگان و گسترش همکاری های منطقه ای سخن گفت.
مشروح این گفت وگو را در این مصاحبه بخوانید:
العالم: هدف از سفر شما به عنوان اولین مسئول بلند پایه ایران به عربستان بعد از توافق تهران و ریاض چه بود؟
خاندوزی: هدف اصلی شرکت در اجلاس سالانه بانک توسعه اسلامی بود که امسال در جده برگزار شد، همانگونه که مطلع هستید بانک توسعه اسلامی مهم ترین نهاد مالی کشورهای مسلمان است و جمهوری اسلامی ایران هم از موسسین بانک توسعه اسلامی و سومین سهامدار بزرگ بانک توسعه اسلامی است که در طول سا های گذشته هم تعاملات بسیار خوب و پروژه های سرمایه گذاری بسیاری را با این بانک توانستیم تعریف کنیم.
در حاشیه این اجلاس به جهت اینکه اولین مقام رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران بعد از احیای مناسبات سیاسی بین دو کشور وارد عربستان می شدم از فرصت برای باز کردن باب مذاکرات اقتصادی با همتای سعودی خودم استفاده کردیم البته در حاشیه اجلاس با سایر وزرای اقتصادی کشورهای اسلامی هم جلسات دوجانبه و مذاکراتی داشتیم اما شاید هیچ کدام از آنها به جهت اهمیت، درحد جلسه ما با وزیر اقتصاد سعودی نبود که به نظر می رسد مذاکرات و فتح باب بسیار خوبی در این نشست صورت گرفت.
*بخش قابل توجهی از صادرات نفت از دست رفته ایران احیا و به شرایط سال های قبل برگردانده شد
العالم: شما دیدارهایی با مقامات سعودی داشتید دستاوردهای آن را تشریح فرمایید.
خاندوزی: پیش از صحبت درباره دستاوردهای مذاکرات، اجازه بدهید به اختصار بستر و شرایط اقتصادی که ما با آن مواجه بودیم را بیان کنیم. شرایطی که دولت جدید آن را تحویل گرفت شرایط پرفشاری بود ما در 5 سال گذشته در فشارهای تحریمی بسیار جدی مالی، تجاری و بانکی قرار داشتیم و داریم. دولت جدید و تیم اقتصادی دولت که بنده یکی ازاعضای آن هستم در طول یک سال و نیم گذشته تلاش کرد تا بر بخشی از این دشواری ها و تنگناهای اقتصادی فائق آید. امروز که با شما صحبت می کنم بخش قابل توجهی از صادرات نفت از دست رفته ایران را به سال های گذشته برگرداندیم. هم چنین صادرات غیر نفتی ایران در سال 20 و 22 میلادی به بالاترین میزان صادرات غیرنفتی ما در طول سالهای گذشته رسید. مسائل بودجه ای و تامین مالی دولت و کسری بودجه که دولت با آن مواجه بود با سیاست هایی که در پیش گرفتیم بسیار کاهش پیدا کرده و شرایط کاملا تحت کنترل و مدیریت است.
رشد تولیدات بخش صنعت و معدن ایران و هم چنین ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری کشور بعد از تلاشهای یک سال و نیم اخیر هم در شرایط نسبتا خوبی به سر می برد. البته همچنان یک مساله مهم روی میز سیاستگذارایرانی وجود دارد که مساله تورم و افزایش قیمت ها و مدیریت بازار ارز است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر بخش های دولت بر این مساله اقتصادی متمرکز هستند.
یکی دیگر ازدستاوردهای یک سال و نیم اخیر این بود که با تدبیر و پافشاری شخص آیت الله رئیسی رییس جمهوری، تعاملات همسایگی ما نسبت به دو یا سه سال قبل بسیار بهبود پیدا کرد نه فقط در عرصه رفت و آمدهای دیپلماتیک بلکه در عضویت ایران در پیمانهای بزرگ منطقه ای و آسیایی و هم چنین درباره دستاوردهای اقتصادی، میزان تجارت ما با کشورهای همسایه و سیاست همجواری، سیاست ارتباط با شرکای راهبردی مثل روسیه و چین موجب افزایش حجم تجارت ما با این کشورها شده و سرمایه گذاری هم بر تجارت افزوده شده و ما امروز وارد دوران عقد قراردادهای سرمایه گذاری شدیم.
*استقبال طرف سعودی از نقشه راه پیشنهادی ایران برای تعاملات اقتصادی تهران و ریاض
در چنین شرایطی مذاکراتی که ما با طرف سعودی داشتیم هم در بحث تجارت و هم در حوزه سرمایه گذاری و هم درباره تعاملات بین المللی هر سه محور در مذاکرات بنده با وزیر اقتصاد سعودی مطرح شد البته برای دو کشوری که در حدود 8 سال گذشته ارتباط بسیار اندکی با هم داشتند الان صحبت کردن درباره دستاوردهای اقتصادی کمی زود است اما ما در این دیدارنقشه راه پیشنهادی برای تعاملات اقتصادی دو کشور را مطرح کردیم و امیدوار هستیم که با استقبالی که طرف سعودی داشت در عمل هم شاهد این باشیم که دوستان و برادران ما کمک کنند که این تعاملات اقتصادی در عرصه تجاری و در عرصه سرمایه گذاری های مشترک به ثمر بنشیند و بتوانیم شاهد نتایج عملی آن باشیم.
*تلاش مقام های سیاسی ایران و عربستان برای بازگشایی سفارتخانه ها در اسرع وقت
*هیات های اقتصادی بخش خصوصی ایران به زودی به عربستان سفر می کنند
*حوزه های فناوری و تکنولوژی پیشرفته ایران آماده همکاری با شرکت های سعودی است
العالم: آیا اقداماتی برای دیدارهای متقابل مسئولان دو کشور در آینده نزدیک اتخاذ شده و آیا در گفت وگوی شما با همتای سعودی سخنی از بازگشایی سفارت در دو کشور به میان آمد؟
خاندوزی: بله وزارت امور خارجه ایران و عربستان به سرعت به دنبال این هستند که بتوانیم در چشم انداز کوتاه مدت و به زودی بازگشایی سفارتخانه های دو طرف را در تهران و ریاض داشته باشیم هم چنین کنسولگری ایران درجده به زودی بعد از افتتاح سفارت فعال خواهد شد.
در حوزه مناسبات غیر ازحوزه دیپلماتیک هم در جلسه با وزیراقتصاد عربستان سعودی خاطرنشان کردم که هیات های بخش خصوصی ایران یعنی مدیران شرکت های بزرگ به عربستان سفر کنند و ما به زودی شاهد سفر هیات های بخش خصوصی ایران یعنی مدیران شرکت های بزرگ ایرانی خواهیم بود، از سوی دیگر نیز ما آماده هستیم شرکت های عربستانی را میزبانی کنیم و در ایران بپذیریم تا با ظرفیت های سرمایه گذاری در کشورمان از جمله در حوزه توانمندی های مختلف به ویژه فناوریهایی که ایران در آنها سرامد است و توانسته با اتکا به توانمندی خودش در شرایط تحریمی به پیشرفت در این زمینه ها دست یابد.
حوزه های فناوری و تکنولوژی پیشرفته ایران آماده همکاری و پذیرایی از هیات اقتصادی عربستانی است و در تلاش هستیم نهایتا تا پایان تابستان بتوانیم نه فقط تعامل بین بخش های دولتی با هم را بلکه تعامل شرکت های خصوصی دو کشور را هم آغاز کنیم.
* اتفاق نظر ایران و عربستان بر سرمایه گذاری های مشترک درحوزه های نفت و گاز
در حوزه تعاملات اقتصادی دو دولت موضوعی که هم بنده و هم همتای سعودی در جلسه اتفاق نظر داشتیم پروژه های سرمایه گذاری حوزه نفت و گاز است که جزو مزایای اقتصاد ایران و عربستان است. انشالله در این زمینه هم طبق مذاکراتی که با وزیرنفت ایران داشتم پس از سفر، مراودات بین دو کشور شدت خواهد گرفت تا ما بتوانیم از ظرفیت سرمایه گذاری مشترک هم استفاده کنیم البته مساله پروازهای بین دو کشور و مساله تامین مالی حج و حجاج ایرانی در ایام حج مسائل دیگری بود که در این دیدار مورد اشاره قرار گرفت.
العالم: دراین سفر بخشی از سخنرانی خود را در اجلاس سالانه بانک توسعه اسلامی به زبان عربی ایراد کردید که مورد استقبال سعودی ها قرار گرفت، این اقدام شما چه پیامی داشت؟
خاندوزی: زبان عربی زبان قران کریم است و دانش اموزان ایرانی از مدارس هم قران و هم زبان عربی را می آموزند برای اینکه به نظر ما بهترین واسطه و وسیله برای انتقال پیام ما به کشورهای برادرمان و با سایر کشورهای مسلمان استفاده از زبان قران است بنده هم اصرار داشتم با توجه به اینکه اجلاس، اجلاس بانک توسعه کشورهای اسلامی و میزبان نیز عربستان سعودی در جده است حتما از زبان مشترک کشورهای اسلامی که زبان شیرین عربی است استفاده کنیم بسیاری از وزرای اقتصادی هم پس از جلسه تشکر کردند که ایران خطابه و سخنرانی خود را به زبان عربی انجام داد.
*باید سراغ پروژه های مشترکی برویم که قوی شدن اقتصادی کشورهای منطقه را به دنبال داشته باشد
*قدرت اثر گذاری قدرت های تنش آفرین خارجی به کمترین حد خود رسیده است
العالم: دولت جدید به ریاست آیت الله سید ابراهیم رئیسی سیاست همکاری با کشورهای همسایه به ویژه کشورهای عربی را در پیش گرفته است این همکاری چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟
خاندوزی: واقعیت این است که تاکید اقای رئیس جمهور بر اینکه سیاست همسایگی و گسترش همکاری های منطقه ای باید اولویت سیاست خارجی کشور باشد و ما باید به سمت استفاده از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی حرکت کنیم، تاکیدی است که از ابتدای شروع به کار دولت تا امروز ادامه پیدا کرده و استمرار داشته این سیاست به نظر ما نه فقط برای اقتصاد ایران بلکه برای همکاران ما در منطقه، کشورهای همسایه، کشورهای همسو و نزدیک به ما، کشورهای مسلمان و کشورهای خاورمیانه یک سیاست برد برد است یعنی هم منافع اقتصادی ایران و هم منافع اقتصادی منطقه طبق آن تامین خواهد شد.
من مصر هستم به این نکته که با توجه به اینکه ما در شرایطی صحبت می کنیم که قدرت اثر گذاری قدرت های تنش آفرین خارجی که سالها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا حضور داشتند، امروز به کمترین حد خود رسیده و آن قدرت های خارجی تضعیف شده و ضعیف و ضعیف تر شده اند لذا این مجال و امکان بیش از سال های قبل فراهم است که ما بتوانیم از تعاملات با کشورهای منطقه و کشورهای مسلمان بهره مندی اقتصادی ببریم که این نیازمند عزم و اراده سیاسی جدی کشورهاست که دولت ما در یک سال و نیم گذشته نشان داد در عمل بر این استراتژی و راهبرد جدیت و اصرار دارد. همچنان که سالها از جریان های مقاومت فلسطین حمایت کرده و با ثبات آن را ادامه داده است.
درباره بهره مندی از دیپلماسی اقتصادی هم تاکید اقای رئیس جمهور این است که ما باید به سرعت عقب افتادگی سال های گذشته را جبران کنیم و به سراغ پروژه های مشترکی برویم که قوی شدن اقتصادی کشورهای منطقه را به دنبال خواهد داشت همانطور که می دانید از باب مثال اگر عربستان در سیاست بیابان زدایی خود موفق شود ما منافعش را در کاهش آلودگی شهرهای ایران و عراق شاهد خواهیم بود همانطور اگرکشورهای منطقه هم قوی شوند مثلا ایران در زمینه استفاده از تکنولوژی های زیستی و دارویی و پزشکی و درباره تکنولوژی های نانو و در حوزه هوا و فضا و ساخت تجهیزات نیروگاههای برق و مواردی مانند این که در شرایط تحریم کسب کرده است، می توانیم این توانمندی ها را در خدمت برادران خود در منطقه قرار دهیم و منطقه قوی شود، کشورقوی دریک منطقه قوی می تواند موجب تغییر ژئوپولتیک شود و کاری کند کشورهای مسلمان مجموعا بتوانند با قدرت چانه زنی بالاتری در عرصه های اقتصادی و سیاسی بین المللی نقش آفرینی کنند.
*تاکید ایران و امارات بر راه اندازی پروژه های مشترک اقتصادی دردیدار وزیران اقتصادی دو کشور در جده
العالم: آیا برنامه های مشخصی برای جذب سرمایه های کشورهای عربی در داخل ایران دارید؟
خاندوزی: ما در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی به داخل ایران و هم چنین کمک به حوزه ی سرمایه گذاری در خارج از ایران اما به نفع کل منطقه، پیشنهادات کاملا مشخصی داریم که در دیدار من با وزیر اقتصاد امارات متحده در حاشیه همین اجلاس جده مطرح شد دو طرف فردی را مشخص کردیم که به سرعت و در مدت زمان کوتاهی بتوانند پروژه های مشترک را به جمع بندی برسانند هم چنین در دیدار با وزیراقتصاد عمان و با توجه به سفر آینده سلطان عمان به ایران تصریح شد که مجددا پروژه های مشخصی بین ایران و کشورهای منطقه پی گیری شود.
در خصوص ارتباط اقتصادی با عربستان سعودی هم وضعیت به همین ترتیب است ما ظرفیت ها، فهرست ها و توانمندی های تجاری و فهرست توانمندی های انتقال فناوری خودمان را برای سرمایه گذاری مشترک به شکل شفاهی در جلسه ارائه کردیم و مکتوب برای عربستان ارسال خواهیم کرد امیدواریم همین میزان اراده درطرف سعودی هم باشد و بتوانیم فصل جدیدی ازمناسبات اقتصادی بین ایران و سعودی و سایر کشورهای منطقه را شاهد باشیم.
*اراده ایران و سوریه بر گسترش همکاری های تجاری و اقتصادی مشترک است
العالم: روابط اقتصادی ایران و سوریه را چگونه ارزیابی می کنید و این که چه مباحثی در اولویت است؟
خاندوزی: علیرغم اینکه باید اذعان کرد سفر آیت الله رئیسی به دمشق پیام های سیاسی روشنی داشت که گوش های شنوای منطقه و جهان آن را شنیدند اما من به عنوان وزیر اقتصاد و همراه وی دراین سفر می خواهم توجه شما را جلب کنم به اینکه بخش مهمی از مذاکرات آیت الله رئیسی و آقای بشار اسد، بر روی مسائل صرفا اقتصادی ایران و سوریه متمرکز بود، به رغم این موضوع مساله اقتصادی همچنان در ابتدای راه است چون با خاتمه دوران جنگ نظامی، دوران تعاملات اقتصادی ایران و سوریه تازه آغاز شده است.
از این رو باید تبریک گفت به مردم کشور سوریه و مردم منطقه برای اینکه توانستند در عرصه نبرد نظامی برتروریست ها موفق بشوند و از سختی های دوران جنگ تا حد زیادی عبور کنند.
در آخرین لحظاتی که آقای رئیس جمهور، دمشق را ترک می کردند و بشار اسد به فرودگاه آمده بودند، بنده آنجا شاهد بودم بیشتر مباحثی که بین دو رئیس جمهورمطرح می شد درباره پروژه های مشخص اقتصادی بود که باید فی ما بین ایران و سوریه از سر گرفته شود و باید هم اعتراف کرد ما در این زمینه عقب افتادگی زیاد داریم و باید خیلی سریع با سرعت بیشتر عقب افتادگی ها را جبران کنیم .
برخی از این پروژه های اقتصادی به حوزه وزارتخانه ما (وزارت اقتصاد) مربوط است که من بعد از بازگشت از سوریه موارد را پی گیری کردم هم در حوزه ی بیمه ای و هم بانکی و گمرکی مکاتبات بسیار سریع و فوری بعد از سفر با طرف سوری انجام دادیم خوشحال هستم که اینجا به شما بگویم که شاید تا الان در رسانه بیان نشده اما مقامات سوریه هم به شدت پیگیربه ثمر نشستن نتایج اقتصادی سفر بودند به جهت فرصت های خوب سرمایه گذاری که برای کشور ما و برای صادرکنندگان ایرانی وجود دارد، وزیر اقتصاد سوریه دو روز پیش ازمن مجدد خواست که آخرین وضعیت پیگیری های بعد از سفر اقای رئیسی را سریعتر در قالب گزارش مجدد به مقامات دو کشور ارسال کنیم تمام این پیگری های جدی و مستمر حکایت از این دارد که اراده دو کشور بر این است که هر چه زودتر به عصر منافع اقتصادی مشترک برسیم.
*وزیر راه به شکل ویژه در حال پیگیری احداث خط آهن مشترک ایران و سوریه است
العالم: آیا برنامه های مشخصی برای احداث خط آهن ایران و سوریه وجود دارد؟
خاندوزی: در جریان سفر آیت الله رئیسی به سوریه با توجه به اینکه موضوعات اقتصادی متعددی بین دو رئیس جمهور مطرح شد، پی گیری هرکدام از آنها به عهده وزارتخانه های تخصصی سپرده شد موضوع خط آهن و هم چنین حوزه ترانزیت بین ایران و سوریه با توجه به اینکه رئیس کمیسیون اقتصادی ایران و سوریه در طرف ایران وزیر راه و شهرسازی است که دقیقا متولی امور حوزه راه آهن و ترانزیت و حمل و نقل محسوب می شود، لذا ایشان به شکل ویژه ای موظف شدند به سرعت این پروژه ها را پیگیری کنند و امیدوارم به زودی اخبار شروع پروژه ها در اختیار رسانه ها قرار بگیرد.