العالم ـ لبنان
شیخ نعیم قاسم معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان در گفت‌وگوی اختصاصی با شبکه خبری العالم تحت عنوان "لبنان.. انتخاب رئیس جمهور" در برنامه "ضیف و حوار" (میهمان و گفتگو) درباره تحولات اخیر در منطقه، عرصه سیاسی لبنان و بویژه انتخاب رئیس جمهور در این کشور، تحولات و تغییرات در موازنه قدرت به ویژه پس از توافق ایرانی ـ سعودی در منطقه و شکست پروژه آمریکایی و اسرائیلی سخن گفت.
العالم : آیا تحولات اخیر موجب ایجاد تغییرات ریشه ای در صحنه عمومی منطقه خواهد شد؟
شیخ نعیم قاسم: شکی نیست که توافق ایران و عربستان منطقه را از مرحله ای به مرحله دیگر منتقل کرد و آن را در مقابل استراتژی جدیدی که مبتنی بر تفاهم، همکاری و ثبات سیاسی است، قرار داد.
منطقه پس از توافق ایران و سعودی، بحران فلسطین را به عنوان یک بحران واقعی در اولویتهای خود قرار داد تا مانع از استمرار اشغال این سرزمین شود.
*شکست پروژه آمریکا در منطقه به دنبال توافق ایرانی ـ سعودی
العالم: پس از توافق ایرانی ـ سعودی کدام پروژه در هم شکست؟
شیخ نعیم قاسم: آمریکا به صراحت اعلام کرد که از این توافق و تحولات ناشی از آن راضی نیست، این به آن معناست که پروژه آمریکا در منطقه با شکست مواجه شده است آنهم در زمانی که واشنگتن در جنگ بین روسیه و اوکراین و مسئله چین گرفتار است. کشورهای منطقه و جنبش های آزادیبخش باید از این فرصت به طور مثبت به نفع منطقه استفاده کنند.
العالم: آیا اتحاد عربستان با ایران با چراغ سبز آمریکا انجام شد ؟ یا آنکه به خاطر کاهش شدید نفوذ آمریکا در منطقه است؟
شیخ نعیم قاسم: آمریکایی‌ها از توافق عربستان و ایران راضی نیستند، آمریکا خواستار این توافق نبود اما مانع آن نیز نشد، البته دلیل اصلی این توافق آن بود که عربستان سعودی متوجه شد آمریکا محافظ واقعی پروژه های عربستان در منطقه نیست و نمی تواند امنیت عربستان را در صورت وقوع تنش در منطقه تامین کند.
عربستان بر این باور است که ادامه بحران به ویژه در یمن منجر به ایجاد خلل در پروژه اش تحت عنوان چشم‌انداز 2030 می‌شود و تداوم بحران در سوریه منجر به بر هم خوردن اوضاع خواهد شد. علاوه بر این سلطه طلبی رژیم اسرائیل به معضلی در منطقه تبدیل و باعث شده که به حملاتش علیه فلسطینیان ادامه دهد و هیچ قدم مثبتی برای حل این مشکل بر ندارد و همزمان خواستار عادی سازی با عربستان و کشورهای عربی نیز باشد بدون آنکه بخواهد امتیازی به فلسطینیان بدهد. همه اینها نشان می دهد که عربستان سعودی متوجه شده است که ادامه راهکار قبلی برایش مناسب نیست و با چشم انداز 2030 همخوانی ندارد.
سعودی ها به رغم مخالفت آمریکا با این اقدام، به غیر از توافق ایران و عربستان، اقدامات دیگری مانند گسترش روابط با چین و روسیه را انجام دادند که برخلاف میل آمریکایی هاست اما آمریکا دیگر نمی تواند کاری برای ممانعت از آن انجام دهد.
* آمریکا قادر به تغییر رویکرد توافقی در منطقه نیست اما برای مانع تراشی در این زمینه تلاش خواهد کرد
العالم: آیا آمریکایی ها فقط تماشاچی این تغییرات خواهند بود و کاری برای مقابله با این تحولات در منطقه انجام نخواهند داد؟
شیخ نعیم قاسم: آمریکا هرگز قبول نمی کند که منطقه بر خلاف راهبردها و تاکتیک هایش به حرکتش ادامه دهد لذا در جست و جوی روش‌ها و راه‌هایی برای ممانعت از این پروژه‌ها خواهد بود، اما سوالی که مطرح می‌شود آن است که آیا واشنگتن می تواند این کار را انجام دهد و آیا توانایی های کافی برای تغییر در منطقه را دارد؟ آنهم در حالی که اوضاعش بسیار نابسامان است، با رژیم صهیونیستی به شدت اختلاف دارد و گرفتار مسئله اوکراین و موضوعات بین المللی است. به همین دلیل بعید می دانم که آمریکا بتواند رویکرد توافقی فعلی در منطقه را تغییر دهد اما به طور حتم برای مانع تراشی در مسیر آن اگر بتواند تلاش خواهد نمود.
*توافق ایران و عربستان قطعا بر همه کشورها و مردم منطقه بازتاب خواهد داشت
العالم: توافق ایران و عربستان چه تاثیری بر روابط حزب الله با عربستان سعودی و پرونده لبنان دارد؟
شیخ نعیم قاسم: هیچ رابطه و در عین حال هیچ تنشی ميان حزب الله و عربستان سعودی وجود ندارد، بنابراین اینکه این توافق بعدها بر وضعیت لبنان و روابط با عربستان تاثیر بگذارد، این امکان وجود دارد؛ اما مدتی طول می کشد تا گام های دوجانبه برای پیشرفت بین عربستان سعودی و ایران برداشته شود.
مسئله لبنان اکنون تنها از نظر روحی تحت تأثیر این توافق قرار گرفته است؛ منطقه اینک رو به ثبات است و شایسته آن است که این ثبات بر لبنان منعکس شود، اما در عمل این اتفاق نیفتاده است.
زمانی که منطقه با دو قطب اصلی خود یعنی ایران و عربستان به توافقی جدی برسد و به طور موثر و سریع اجرایی شود، قطعاً برای همه کشورها و مردم منطقه بازتاب خواهد داشت، زیرا این دو کشور تاثیر زیادی بر اوضاع منطقه دارند.
* هدف گروه های مخالف مقابله با سلیمان فرنجیه است
العالم: حزب الله با چه روحیه ای برای انتخاب رئیس جمهور به جلسه پارلمان می رود؟
شیخ نعیم قاسم: جلسه پارلمان برای انتخاب رئیس‌جمهور برای چهارشنبه آینده سرنوشت ساز نخواهد بود. تصور نمی کنم این جلسه دستاوردی داشته باشد. برخی از احزاب می خواهند در این جلسه با سلیمان فرنجیه مقابله کنند درحالی که نامزدی در برابر وی وجود ندارد که دیدگاه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داشته باشد.
هدف گروه ها از ملاقات یکدیگر در این نشست، مقابله با فرنجیه و رویارویی با طرفهای اصلی در کشور است. این روش هیچ نتیجه ای ندارد بلکه باید اجماع و اتفاق نظر وجود داشته باشد و حاضران تلاش کنند بر نقاط اشتراک و نه مقابله تمرکز کنند.
وقتی طرف مقابل می گوید به دنبال نامزدی است که حزب الله، جنبش امل و دیگران از آن راضی باشند، قرار بود صبر کنند و فرصت کافی برای جذب طرف مخالف به این نامزد را داشته باشند، اما اینکه با خودشان به توافق برسند و قانع شوند که این کاندید مناسب است، و سپس بگویند کاندیدای مناسبی را انتخاب کرده ایم، این نامزد برای آنها مناسبت است، نه حزب الله، جنبش امل و دیگران.
حزب الله با این شیوه مخالفت است . حزب الله نامزدی را معرفی کرد حال آنکه طرف مقابل نامزدی که دارای ویژگی های مناسب برای تصدی ریاست جمهوری باشد، معرفی نکرد.
گروه هایی که برای معرفی "جهاد ازعور" توافق نظر داشتند، نتوانستند یک چهره جامع ملی ارائه کنند و به همین دلیل کشور را گرفتار کردند. و به نظر می رسد در نتیجه این طرز فکر و این نحوه مدیریت مبارزات انتخاباتی، موضوع انتخاب رئیس جمهور به درازا بکشد.
حزب الله همیشه می گفت: کاندیدای ما فرنجیه است و بیایید بحث و مذاکره کنیم تا به نتیجه برسیم، ما برای رقابت نقشه نمی کشیم، بلکه برای توافق برنامه ریزی می کنیم، اما طرف مقابل روشی را که ما می‌گفتیم قبول نکردند و سراغ روش دیگری رفتند که مبتنی بر رقابت دشوار است که با ساختار نظام کشور و توزیع نیروهای سیاسی در آن سازگاری ندارد. و البته وظایف سنگینی که بر دوش رئیس جمهور بعدی قرار دارد، چه درباره استراتژی دفاعی، آوارگان سوری یا نجات کشور از بحران های اجتماعی و اقتصادی، نیازمند کار و همکاری بزرگی است.
گفتنی است که جلسه پارلمان لبنان برای انتخاب رییس جمهوری از میان دو نامزد تصدی پست ریاست جمهوری یعنی «سلیمان فرنجیه» رئیس جریان المرده و مورد حمایت حزب الله و جنبش امل و هم پیمانان آنها و جهاد ازعور نامزد جناح مخالفان برگزار خواهد شد.
العالم: در صورتی که مجلس در انتخاب رئیس جمهور به نتیجه نرسد، گزینه های حزب الله چیست؟
شیخ نعیم قاسم: باید منتظر باشیم در آن جلسه مجلس چه اتفاقی بیفتد، زیرا شرایط مرتبط با ماهیت و جزئیات جلسه است و پس از آن است که حزب الله و دیگران حرف خود را خواهند زد. ما دیدگاه خودمان را داریم و می دانیم که چه اقداماتی انجام خواهیم داد، اما این امر به تحولاتی مرتبط است که در زمان برگزاری جلسه روی خواهد داد.
العالم: آیا نامزدی جهاد ازعور از سوی جریان ملی آزاد، از نظر حزب الله به عنوان شکست توافق راهبردی میان حزب الله و این جریان تلقی می شود یا گامی ناقص است که بعداً قابل ترمیم و اصلاح است؟
شیخ نعیم قاسم: اکنون هیچ طرفی درباره توافق جریان ملی آزاد و حزب الله صحبت نمی کند، زیرا مدتی است که به دلیل تحولات پس از پایان دوره ریاست جمهوری میشل عون این توافق به حالت تعلیق درآمده است. اما اینکه چه موضوعی می تواند بر این امر تاثیر بگذارد مانند انتخاب نامزدی در مقابل نامزد حزب الله یا توافق با احزاب دیگر ، هنوز زود است که بتوانیم درباره آن صحبت کنیم، به همین دلیل اکنون هیچ طرفی درباره سرنوشت تفاهم حزب الله و جریان ملی آزاد صحبت نمی کند، وقتی مساله تمام شود، آن وقت می توانیم بدانیم که آینده چطور خواهد بود.
العالم: اهمیت این توافق در سطح سیاسی و پایگاه مردمی ملی در میان لبنانی ها چیست؟
شیخ نعیم قاسم: پایگاه مردمی مرتبط با موضع سیاسی است، اگر موضع سیاسی هر حزبی به طرف تفاهم باشد، پایگاه مردمی نیز خواهان تفاهم خواهد بود اما اگر مسیر به طرف اختلاف باشد، پایگاه مردمی متفاوت خواهد بود. ما باید اکنون به موضع سیاسی نگاه کنیم؛ زیرا ابهام واقعی وجود دارد و مشخص نیست که آینده چگونه خواهد بود. ما در مورد مسائل مختلف دیدگاه سیاسی خاص خود را داریم و هر طرف که دیدگاه ما را درک کند و تا حدی با ما موافق باشد، با آن توافق خواهیم کرد، ما خواهان کشمکش نیستیم بلکه دست دوستی به طرف مقابل دراز می کنیم اما بقیه مسیر مرهون همسویی طرف مقابل است.
* طرف های مقابل از گفتگو می ترسند؛ موضع ما در باره نامزدی فرنجیه برای ریاست جمهوری لبنان قوی تر است
العالم: شرایط ضروری حزب الله برای گفت و گو با گروه های دیگر چیست؟
شیخ نعیم قاسم: ما امروز می گوییم بیایید ویژگی های فرنجیه را برمی شمریم شما نیز امتیازات سایر نامزدها را بیان کنید و سپس این ویژگی ها را مقایسه می کنیم تا ببینیم کدام یک بر دیگری برتری دارد و به جای سلایق شخصی باید تسلیم منافع ملی کشور شویم . اگرچه بخش زیادی از آنها می‌گویند ما با فرنجیه مشکلی نداریم، ما نیز او را شخصیت خوبی می‌دانیم.
ما به آنها می گوییم بیایید برنامه را بررسی و اجرا کنیم، اگر ما را قانع کردند، با آنها راه می آییم و اگر آنها را قانع کنیم با ما راه بیایند و اگر به توافق نرسیدیم لااقل می گوییم نشستیم و حرف زدیم و به نتیجه نرسیدیم و دلیلش هم همین است اما آنها از گفت و گو می ترسند. و موضع ما با توجه به ویژگی های نامزدها که همه بدان آگاه هستند، قوی تر است.
* مساله انتخاب رئیس جمهور یک مشکل داخلی به سبب عنادورزی برخی طرف ها است
العالم: اگر انتخاب رئیس جمهور طولانی شود، احتمال می دهید طرف مقابل از خواست خود صرف نظر کند و پای میز گفتگو بیاید؟ آیا تصمیمات کشورهای تأثیرگذار در عرصه لبنان بر این نیروها تأثیر می گذارد؟
شیخ نعیم قاسم: تا الان به خوبی مشخص است که این مشکل به دلیل عنادورزی برخی احزاب و تلاش برای کسب دستاوردهای سیاسی از طریق انتخابات ریاست جمهوری پس از ناکامی در جلب دستاوردهای سیاسی از طریق انتخابات پارلمانی است. از این رو تلاش می شود تا توازن برخی احزاب در سطح سیاسی از طریق انتخابات ریاست جمهوری تعدیل شود.
درباره مداخلات خارجی، تا اینجا به نظر می رسد که ریشه ای نبوده و توان معکوس کردن معادله را ندارند ، زیرا برخی از آنها در داخل به میزان زیادی پراکنده شده اند.
مشکل تا اینجای کار داخلی است. نمی دانیم تأثیرات خارجی در نزدیک کردن دیدگاه ها چقدر سرعت بگیرد و اگر گروه های داخلی بر گزینه های خود اصرار کنند و با دیگران مذاکره نکنند، قطعا این مساله به درازا خواهد کشید.
شیخ نعیم قاسم در پایان با تکذیب هرگونه اطلاعات درباره تنش های امنیتی یا احتمال تشدید آن، گفت: اساسا توجیهی برای تنش های امنیتی وجود ندارد. معمولاً برخی چنین مطالبی را مطرح می کنند تا خود را در موقعیت قربانی قرار دهند برای این که همدردی مردم و کشورها را به خود جلب کنند، اما در واقع اطلاعاتی در دست نیست که تاییدی بر وجود تنش امنیتی در کشور باشد و نمی دانم کسانی که آن را مطرح می کنند، اهداف خاصی دارند یا یا خیر.