العالم - ایران
علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه به وقت محلی (۲۶ تیرماه ۱۴۰۳) در نشست شورای امنیت سازمان ملل با عنوان «همکاری چند جانبه در راستای نظام جهانی پایدارتر، دموکراتیک‌تر و عادلانه‌تر» بر «رویکرد و سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر تقویت چندجانبه‌گرایی بر اساس اصول منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل» تاکید کرد و گفت: جناب آقای دکتر پزشکیان، رئیس‌جمهور منتخب ایران، اعلام کرده‌اند که رهیافت اصلی سیاست خارجی دولت وی گشایش افق‌های جدید، و گسترش همه‌جانبه‌ی روابط دوستانه با سایر دولت‌ها بر اساس گفتگو، همکاری، برابری و احترام متقابل خواهد بود و در چارچوب این رویکرد، دولت جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه و رفیعی برای تعمیق هر چه بیشتر مناسبات همه جانبه با کشورهای همسایه، منطقه و دیگر دولت‌ها قائل است.
باقری همچنین تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر این مطلب، از هر‌گونه ابتکاری برای تقویت چندجانبه‌گرایی و افزایش احترام به‌حقوق بین‌الملل و تحقق اهداف و اصول منشور ملل متحد استقبال می‌کند. چندجانبه‌گرایی کلید اصلی مقابله با تهدیدات و چالش‌های جهانی است. معتقدیم که تنها راه ایجاد محیط ایمن، عادلانه و فراگیر همین است تا همه ملت‌ها از رشد و صلح پایدار بهره‌مند شوند.
سرپرست وزارت امور خارجه ایران در بخش دیگری از سخنانش گفت: اقدامات قهری یکجانبه به شکل تحریم‌های فراسرزمینی کماکان مظهر یکجانبهگرایی افراطی و غیرانسانی است. آمریکا و متحدان غربی‌اش که آن تحریم‌ها را اجرا می‌کنند، باید برای ویرانی، مرگ و رنج بی‌پایان ملت‌های تحت تحریم از‌جمله مردم کشور من پاسخگو شوند.
متن کامل سخنان دکتر علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست عالی‌رتبه شورای امنیت ملل متحد در خصوص «همکاری چندجانبه در راستای نظم جهانی پایدارتر، دموکراتیک‌تر و عادلانه‌تر» به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رئیس،
در ابتدا، مایلم ریاست فدراسیون روسیه بر شورای امنیت را تبریک بگویم و برای برگزاری و سازماندهی به موقع این ابتکار تشکر کنم.
چندجانبه‌گرایی موثر برای تضمین صلح و امنیت بین‌المللی ضروری است. ما بر اهمیت چنین ابتکارهایی برای برجسته کردن نیاز به چندجانبه‌گرایی و تاکید بر پیامدهای زیان بار یکجانبهگرایی خودخواهانه تاکید می‌کنیم.
جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از اعضای موسس سازمان ملل متحد، تعهد پایدار خود را به چندجانبه‌گرایی موثر که بر اساس حقوق بین‌الملل و اصول منشور سازمان ملل متحد استوار است، مورد تاکید قرار می‌دهد.
اجازه دهید، آقای رئیس، تا از این فرصت برای طرح چند نکته از سوی جمهوری اسلامی ایران استفاده کنم:
۱) سازمان ملل متحد فقط برای «نجات نسل‌های آتی از بلای جنگ» تاسیس نشد، بلکه خواستار «توسعه روابط دوستانه میان ملت‌ها بر اساس احترام به اصل حقوق برابر و حق تعیین سرنوشت مردم» نیز بود. این اصول و دیگر اصول و اهداف والای مندرج در منشور فقط از طریق همکاری چندجانبه قابل حصول است. یکجانبهگرایی مغایر با صلح و عدالت است.
۲) تساوی حاکمیت دولت‌ها پایه بنیادین نظام ملل متحد است. این اصل بر پایه حق تعیین سرنوشت هر ملت است که به‌واسطه آن می‌تواند سرنوشت خود را رقم بزند. «ممنوعیت تهدید یا توسل به زور»، «حل و فصل صلح‌آمیز اختلافات»، و همچنین «عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها» همگی با هدف محافظت از حق حاکمیت ملل در قبال تجاوز خارجی و تامین روابط دوستانه بین آن‌ها برقرار شده است. یکجانبهگرایی، پایه‌های بنیادین ملل متحد و اصول اساسی آن را خدشه‌دار می‌کند. یکجانبهگرایی، دعوت به بی‌عدالتی، تقابل و جنگ است.
۳) سازمان ملل متحد، به‌عنوان بزرگ‌ترین سمبل چندجانبه‌گرایی، در معرض مصیبت یکجانبهگرایی است. متاسفانه شورای امنیت همواره مورد سوءاستفاده برخی اعضای دائم برای دستورکارهای راهبردی یا سیاسی خود محور قرار‌گرفته است. از یک سو، آن‌ها از اهرم شورا برای ورود فشار بر کشورهای دارای حاکمیت مستقل استفاده کرده‌اند، و از سوی دیگر مانع اقدام شورا برای توقف تجاوز و نقض صلح توسط کشورهای همسو و متحدین خود شده‌اند. مثال بسیار واضح مربوط به چندین دهه وتوی هر‌گونه تصمیم معنادار توسط آمریکا در مورد نسل‌کشی مستمر رژیم اسرائیل علیه فلسطینی‌ها و تجاوزات مکرر آن علیه ملت‌های منطقه است. در اینجا می‌خواهم تاکید کنم که حمایت و همبستگی جمهوری اسلامی ایران با گروه‌های مقاومت در چارچوب حقوق بین‌الملل اقدامی مشروع و با هدف پایان دادن به اشغال‌گری و تجاوز در منطقه است. مقاومت پاسخی به یکجانبهگرایی و حمایت متعصبانه از یک رژیم جنایتکار است که در حال ارتکاب به جنایت نسل‌کشی در غزه و سرزمین فلسطین است.
۴) چندجانبه‌گرایی، مستلزم احترام به تقسیم کار میان ارکان ملل متحد است. دست‌اندازی خزنده شورا به مسایل ورای دستور کارش، که به وضوح در منشور تشریح شده، تمامیت منشور به‌عنوان یک معاهده بین دولتی را به مخاطره می‌اندازد و شورا را از کارکرد مناسبش منحرف می‌کند. علاوه بر این، «اعضای ملل متحد توافق کردند که تصمیمات شورای امنیت وفق منشور را پذیرفته و اجرا کنند». در اینجا، می‌خواهم به قطعنامه‌های ناعادلانه تحمیلی علیه جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ اشاره کنم که نتیجه ادعاهای بی‌اساس آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، در تعارض با حقوق ایران تحت معاهده عدم اشاعه و ناقض حقوق بشر بنیادین مردم کشور من بود. تاکید می‌کنم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آن گروه از اعضایی که نقش اساسی در تحمیل آن تحریم‌های غیرقانونی و نامشروع علیه جمهوری اسلامی ایران داشتند، نمی‌توانند از مسوولیت خود در قبال نقض حقوق مردم ما شانه خالی کنند.
۵) اقدامات قهری یکجانبه به شکل تحریم‌های فراسرزمینی کماکان مظهر یکجانبهگرایی افراطی و غیرانسانی است. آمریکا و متحدان غربی‌اش که آن تحریم‌ها را اجرا می‌کنند، باید برای ویرانی، مرگ و رنج بی‌پایان ملت‌های تحت تحریم از‌جمله مردم کشور من پاسخگو شوند.
آقای رئیس،
جمهوری اسلامی ایران همواره پایبندی خود به چندجانبه‌گرایی را نشان داده است که نمونه بارز آن مشارکت سازنده در انعقاد برجام است. برجام به‌عنوان یک ابتکار موفق چندجانبه توانست یکی از موضوعات غیرضروری و یک نگرانی ساختگی از سوی کشورهای غربی در خصوص برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مورد‌توجه قرار دهد و قرار بود تحریم‌های ظالمانه را از دوش ملت ایران بردارد. متاسفانه این روند چندجانبه با رویکرد غرب و یکجانبه آمریکا با چالش جدی مواجه شد. خروج یکجانبه آمریکا از توافق یکی از مظاهر یکجانبهگرایی در عرصه بین‌المللی است که موجب آسیب دیدن به همه طرف‌های توافق گردید.
به همین نحو، سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران یکی از نتایج توجه به چند جانبه‌گرایی برای حل موضوعات و نگرانی‌های مشترک است. در این زمینه، ایران گفت‌وگو و همکاری منطقه‌ای را دنبال می‌کند تا فضایی را ایجاد کند که بتوان منابع را برای پیشرفت و توسعه منطقه به نفع همگان اختصاص یابد. در‌واقع، تقویت مشارکت و همکاری برای امنیت جمعی و توسعه پایدار در منطقه‌ای اصل راهنما سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
آقای رئیس،
در پایان می‌خواهم به رویکرد و سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران که مبتنی بر تقویت چندجانبه‌گرایی بر اساس اصول منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل است، تاکید کنم. جناب آقای دکتر پزشکیان، رئیس‌جمهور منتخب ایران، اعلام کرده‌اند که رهیافت اصلی سیاست خارجی دولت وی گشایش افق‌های جدید، و گسترش همه‌جانبه‌ی روابط دوستانه با سایر دولت‌ها بر اساس گفتگو، همکاری، برابری و احترام متقابل خواهد بود و در چارچوب این رویکرد، دولت جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه و رفیعی برای تعمیق هر چه بیشتر مناسبات همه جانبه با کشورهای همسایه، منطقه و دیگر دولت‌ها قائل است.
آقای رئیس،
همان‌طور که دبیرکل خاطر‌نشان ساخته، چالش‌های جهانی می‌تواند «فقط از طریق احترام به‌حقوق بین‌الملل، پایبندی به تعهدات جهانی و اتخاذ چارچوب‌های مناسب برای حاکمیت چندجانبه حل‌و‌فصل شود». جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر این مطلب، از هر‌گونه ابتکاری برای تقویت چندجانبه‌گرایی و افزایش احترام به‌حقوق بین‌الملل و تحقق اهداف و اصول منشور ملل متحد استقبال می‌کند. چندجانبه‌گرایی کلید اصلی مقابله با تهدیدات و چالش‌های جهانی است. معتقدیم که تنها راه ایجاد محیط ایمن، عادلانه و فراگیر همین است تا همه ملت‌ها از رشد و صلح پایدار بهره‌مند شوند.
از توجه شما سپاسگزارم.