العالم- فلسطین اشغالی
گذرگاه فیلادلفیا به بخش مهمی از مذاکرات جاری تحت میانجیگری مصر، قطر و ایالات متحده برای آتش‌بس در نوار غزه تبدیل شده است. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل تاکید دارد که اسرائیل از کریدور مرزی بین غزه و مصر عقب‌نشینی نخواهد کرد.
در همین حال، حماس بر عقب‌نشینی کامل اسرائیل اصرار دارد و با توجه به اینکه این گذرگاه یک منطقه حائل بر اساس معاهده صلح امضا شده بین مصر و اسرائیل در سال ١٩٧٩ است، فشار راهبردی بر مصری‌ها وارد می‌کند.
با نزدیک شدن به- ٧ اکتبر- اولین سالگرد عملیات توفان الاقصی، به نظر می‌رسد که مذاکرات به دلیل حل نشدن موضوع گذرگاه فیلادلفیا – به طول ١٤ کیلومتر و عرض ١٠٠ متر – با چالش رو‌به‌رو شده است.
جزئیات طرح جدید فیلادلفیا شیطنت‌آمیز و نشان‌دهنده یک تله انفجاری است که می‌تواند هر لحظه منفجر شود. این مذاکرات را به خطر می‌اندازد و واقعیت جدیدی را بر مرز تحمیل می‌کند، که ممکن است پیامدهای جدی برای امنیت مصر داشته باشد زیرا نتانیاهو اصرار دارد مصر را تحت کنترل خود نگه دارد.
پیشنهاد و نقشه‌ای که توسط کابینه امنیتی اسرائیل تصویب شد و تنها یوآو گالانت وزیر جنگ به آن رای منفی داد که همین مسئله شکاف بین او و نتانیاهو ا به‌دنبال داشت.
به‌طور‌کلی امکان جابجایی ارتش اسرائیل در طول گذرگاه در صورت لزوم از طریق نقاط عملیاتی، برج‌های دیده‌بانی، نیرو‌های مسلح سنگین و پوشش هوایی نشان‌دهنده فشار نه‌تنها بر گروه‌های مقاومت فلسطین، بلکه بر ارتش مصر نیز هستند. این ناقض منطقه حائل بین مصر و اسرائیل است که در توافقنامه کمپ دیوید بر آن توافق شده است.
خوانش اولیه این پیشنهاد نشان می‌دهد که نتانیاهو می‌خواهد با کنترل گذرگاه فیلادلفیا، جلوگیری از هرگونه نفوذ از طریق تونل‌های مرزی زیرزمینی را بگیرد و با خلع سلاح این منطقه، گروه‌های فلسطینی را محاصره کند و کنترل نوار غزه را از جنوب تشدید کند. او همچنین می‌خواهد محور نتزاریم در وسط نوار غزه را کنترل کند تا مانع احیای توانایی‌های حماس شود.
طرح اسرائیل به تفاهمات توافقنامه فیلادلفیا، به‌عنوان یک ضمیمه امنیتی به توافقنامه کمپ دیوید، که در سال ٢٠٠۵ توسط اسرائیل با مصر امضا شد نادیده می‌گیرد. این توافق پس‌از‌آن حاصل شد که کنست (پارلمان) اسرائیل در سال ٢٠٠٤ با خروج تمام نیرو‌های اسرائیلی از نوار غزه موافقت کرد، تصمیمی که در اوت ٢٠٠۵ اجرایی شد.
این ممکن است منجر به سخت‌تر شدن موضع قاهره در مذاکراتی شود که ماه‌هاست ادامه‌دارد.
به گزارش وب‌سایت آمریکایی اکسیوس، مقامات مصری این طرح را رد کرده و به آمریکا و اسرائیل اطلاع داده‌اند که نقشه‌ای که ارائه‌شده امکان‌پذیر نیست. چند روز پیش، کانال خبری قاهره، که به سازمان اطلاعات مصر نزدیک است، به نقل از یک منبع بلندپایه اعلام کرد که مصر هیچ‌گونه حضور اسرائیل در گذرگاه رفح یا گذرگاه فیلادلفیا را، که ارتش اسرائیل در ماه مه بخشی از آن اشغال کرده بود، نخواهد پذیرفت.
محمد جمال، کارشناس سیاسی در امور فلسطین می‌گوید که تصمیم به ماندن در گذرگاه و تهیه نقشه حضور نیرو‌های اسرائیلی به همراه تصمیم برای تعیین فرماندار نظامی اسرائیل برای باریکه، به بهانه نظارت بر امور بشردوستانه، چند چیز را نشان می‌دهد: دولت اشغالگر آماده است برای مدت طولانی در غزه بماند. قصد دارد تا هرگونه توافق آتش‌بس را برهم بزند. می‌خواهد از مبادله زندانیان جلوگیری و واقعیت جدیدی را بر مصر تحمیل کند.
اگر نتانیاهو در دستیابی به این اهداف موفق شود، مصر باید تسلیم واقعیت جدید در زمین شود و منطقه‌ای را که در امتداد مرز‌های خود در دست اسرائیل ببیند. مصر ممکن است گرفتار درگیری‌های مرزی شود و این کشور را در آینده وارد درگیری کند، به‌ویژه اینکه مقاومت فلسطین نیرو‌های اشغالگر را در گذرگاه فیلادلفیا هدف قرار خواهد داد.
موضع ضعیف مصر از آغاز جنگ غزه و رضایت ضمنی برای ریشه‌کنی حماس، که قاهره آن را بخشی از اخوان المسلمین می‌داند و آن را به‌عنوان یک سازمان تروریستی طبقه‌بندی می‌کند، نتانیاهو را تشویق کرد تا برای ایجاد واقعیتی جدید در رفح و گذرگاه تلاش کند.
روزنامه‌های اسرائیلی گزارش دادند که مصر و امارات با مشارکت در نیرو‌های حافظ صلح غزه، به‌عنوان بخشی از ترتیبات «روز بعد»، در صورتی که تشکیلات خودگردان فلسطین از آنها درخواست کند، موافقت خواهند کرد. این همزمان شد با مذاکرات هیئتی از موساد با مقامات اطلاعاتی مصر در شهر العالمین در ۵ اوت و سفر محمد بن زاید رئیس امارات به العالمین برای دیدار با همتای مصری خود عبدالفتاح السیسی.
با توجه به رویکرد حیله گرانه نتانیاهو، که مذاکرات آتش‌بس را به نقطه اول بازگردانده است، گزینه‌های جایگزین محدود هستند. او حتی مصری‌ها را هم درگیر پیچیدگی‌های پیشنهاد گذرگاه فیلادلفیا کرده است که منجر به وضعیتی ناآرام می‌شود.
ممکن است به نظر برسد که حضور اسرائیل در گذرگاه به نفع تل آویو خواهد بود، اما هزینه بالای تامین امنیت آن و میزان خسارات مورد انتظار، حاکی از آن است که به یک نقطه داغ و شاید حتی یک باتلاق برای اشغال تبدیل شود.
بر اساس گفته‌های محقق سیاسی، عمرو المصری، راهکار‌های ممکن که مصر می‌تواند برای برخورد قاطع با اسرائیل به‌کار گیرد شامل اقدام‌های دیپلماتیک و نظامی است. این اقدامات می‌تواند شامل توقف هماهنگی‌های امنیتی با اشغالگران، متوقف کردن روند عادی‌سازی روابط بین دو کشور، فراخواندن سفیر مصر از تل‌آویو و مراجعه به دادگاه‌های بین‌المللی برای متهم کردن اشغالگران به نقض توافق‌نامه‌های کمپ دیوید باشد. این اقدامات ممکن است نتانیاهو را مجبور به عقب‌نشینی از پیشنهاد جنجالی خود در خصوص غزه کند.
با این‌حال، ناظران احتمال این را که دولت السیسی پیشنهاد را تایید کند و با حمایت ایالات متحده و شاید امارات با آن سازگار شود را منتفی نمی‌دانند. ناظران بر این باورند که السیسی می‌تواند در قبال دریافت امتیازات محرمانه از‌جمله امتیازات نظامی، اقتصادی و هماهنگی امنیتی و اطلاعاتی در بالا‌ترین سطح برای مدیریت گذرگاه با آن موافقت کند. چنین توافقی ممکن است با منافع هر دو طرف، حتی به‌طور موقت، همخوانی داشته باشد به شرطی که تل‌آویو متعهد شود پس از پایان ماموریتش در غزه از گذرگاه خارج شود.
یدیعوت آحارونوت روز دوشنبه به نقل از نتانیاهو نوشت که واشنگتن و قاهره با پیشنهاد او موافقت کردند، که گالانت در پاسخ گفت که این در اختیار آنها نیست بلکه در اختیار یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی حماس است.
البته گزینه‌های دیگری نیز در حال بررسی است که شامل پیشنهاد آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده است که در صورت خروج کامل اسرائیل از گذرگاه رفح، تنها نیرو‌های بین‌المللی در گذرگاه فیلادلفیا به مدت شش ماه حضور خواهند داشت و نیرو‌های آمریکایی و فلسطینی وابسته به تشکیلات خودگردان فلسطین در گذرگاه رفح حضور خواهند داشت.
در هر صورت اسرائیل می‌خواهد مردم غزه را بین گذرگاه فیلادلفیا و محور نتزاریم به دام بیندازد و با کنترل تنها مرز زمینی با مصر، آنها را به طور کامل محاصره کندکه این ممکن است خطرات ژئوپلیتیکی و پیامدهای وخیم در پی داشته باشد.
میدل ایست‌نیوز