اگر چه بنا به گفته مسوولان و دست اندرکاران دولت تدبیر و امید، تا رسیدن به مرحله نهایی کارهای سختی در پیش است، ولی به دنبال توافق اولیه صورت گرفته در ژنو که فروپاشی پایه های تحریم را کلید زد و قدرت های جهانی را مجبور به پذیرش حق هسته ای جمهوری اسلامی ایران کرد ـ حقی که تا پیش از این حاضر به پذیرش آن نبودند ـ این توافق خود دستاوردی بی نظیر در طول سالیان متمادی کشمکش های هسته ای است.
توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 که ساعت ۴ بامداد روز یکشنبه (3/9 /1392) به وقت ژنو (شش و نیم به وقت ایران) صورت گرفت، به سرعت به سرتیتر رسانه های خبری تبدیل شد و از تصاویر ارسالی از ژنو به خوبی پیدا بود که گزینه مورد نظر دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران یعنی گزینه "برد برد" محقق شده است و همه اعضا از دستیابی به توافق ابراز خوشحالی کردند.
در ایران عزیز، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به نامه حجت الاسلام حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، با حمایت از این دستاورد مرقوم فرمودند " دستیابی به آنچه مرقوم داشته‌اید در خور تقدیر و تشكر از هیأت مذاكرات هسته‌ای و دیگر دست اندر كاران است و میتواند پایه‌ی اقدامات هوشمندانه‌ی بعدی قرار گیرد. بی‌شك فضل الهی و دعا و پشتیبانی ملت ایران عامل این موفقیت بوده و در آینده نیز خواهد بود ان‌شاء الله. ایستادگی در برابر زیاده خواهیها همواره باید شاخص خطّ مستقیم حركت مسئولان این بخش باشد، و چنین خواهد بود ان‌شاء الله."
ریاست محترم جمهوری، پس از اعلام توافق هسته ای در ژنو در بخشی از نامه خود به محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی در تشریح این پیروزی اینگونه نوشت: "خدای بزرگ را سپاس می‌گویم كه در نخستین ماه‌های شروع كار دولت تدبیر و امید، فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاكراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات كنند و گام نخست را به گونه‌ای پیش برند كه حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرتهای جهانی -كه سالها سعی بر انكار آن داشتند- قرار گیرد."
تمامی قدرت های بزرگ که تا پیش از این همواره از پذیرش حقوق هسته ای ایران امتناع می کردند، براساس راهبرد مرد ظریف دیپلماسی ایران یعنی همان گزینه "برد برد"، سرانجام در توافقنامه به حقوق هسته ای ملت ایران اعتراف کردند.
هر چند که بعد از امضای توافقنامه ژنو، برخی صداهای مغایر با روح توافقنامه توسط برخی کشورها از جمله آمریکا شنیده شد که به طور مثال جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، حق غنی سازی ایران را انکار کرد، اما رییس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به اینگونه فرافکنی ها به درستی اشاره کرد که اینگونه سخنان برای مصارف و کاربردهای خاص از جمله رفع مشکلات کشورها مطرح می شود و در عرصه سیاست امری غریب نیست ولی آنچه که مورد اعتنا است سند امضا شده می باشد و لا غیر.
به دنبال این امر صداهایی در داخل نیز شنیده شد که حاکی از نگرانی برای صیانت از حق هسته ای جمهوری اسلامی ایران بود؛ اما می توان گفت که حمایت رهبر معظم انقلاب از توافق صورت گرفته در پاسخ به نامه ریاست محترم جمهوری، پاسخ خوبی به دغدغه این عده از مخالفان توافق ژنو است اگر چه بنابر اظهارات مقامات مذاکره کننده ایران، هنوز تا رسیدن به مرحله نهایی راهی سخت در پیش است و این مرحله پایان کار نیست، ولی آنچه که اکنون محقق شده، پذیرش حق هسته ای ملت سرفراز ایران عزیز، پابرجا بودن کلیه فعالیت ها و مراکزی هسته ای ایران، جلوگیری از هرگونه اعمال تحریم های جدید، لغو برخی تحریم های فعلی و در گام نهایی برداشته شدن تمامی تحریم های ظالمانه اعم از تحریم های یکجانبه آمریکا و اروپا و تحریم های سازمان ملل متحد است.
ریاست محترم جمهوری در سخنرانی خویش پس از امضای توافقنامه ژنو به نکته ای بسیار مهم اشاره کرده و گفت که ایران هیچگاه به دنبال سلاح هسته ای نبوده و نخواهد بود و بر این نکته تاکید کرد که بعدا دیگران نگویند که ما از دستیابی ایران به بمب اتم جلوگیری کرده ایم، و هم اکنون شاهدیم که غرب روی همین مساله مانور می دهد و از آن به عنوان دستاورد و پیروزی برای خود در توافقنامه هسته ای با ایران یاد می کند.
بی شک و بنابر سند منتشر شده در ژنو و اظهارات وزیر امور خارجه و سایر مقامات کشورمان، توافق صورت گرفته براساس اصول منافع ملی و رعایت خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران در زمینه هسته ای است و باید در پیشبرد آن همه همدل و همصدا باشیم تا به همه اهداف مورد نظر دست یابیم این توافقنامه در داخل ایران وآمریکا نیز مخالفانی دارد که هرکدام بنابر تفسیر خود چنین رویه ای در پیش گرفته اند اما مسوولان رسمی کشورهای گروه 1+5 و جمهوری اسلامی ایران از توافق مورد نظر حمایت و از آن دفاع می کنند.
در آمریکا نیزسناتورهای این کشور به دنبال این توافق، گفته اند که کار وضع تحریم های جدید را شروع می کنند، تا در صورتی که ایران از این توافقنامه عدول کرد، آنرا به قانون تبدیل کنند. اما باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا، در دفاع از این توافق گفته است باید به دیپلماسی فرصت داد.
اما رژیم صهیونیستی بزرگ ترین بازنده توافقنامه هسته ای ژنو است و عصبانیت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم خود گواه این امر است . رژیم صهیونیستی این توافقنامه را "بزرگ ترین معامله قرن و توافق بسیار بد" دانسته و قدرتهای بزرگ را بابت آن ملامت کرده است که البته نباید همراهی برخی کشورهای منطقه را با این رژیم علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران از یاد برد.
امضای توافقنامه هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در فاصله کمتر از 100 روز از روی کار آمدن دولت روحانی، پاسخ منفی غرب و آمریکا به رژیم صهیونیستی و فایق آمدن قدرت دیپلماتیک ایران بر تلاش مقام های این رژیم و لابی‌های آن در جوامع بین المللی برای محدود کردن فعالیت هسته ای ایران، مقامات رژیم اسراییل را بیش از پیش عصبانی کرده است.
اینک همگان توافق دارند که خاورمیانه نیازمند حرکت رو به جلو است اما برخی توافق هسته ای را چرخش غرب به سوی ایران و دور شدن از جهان عرب و بی توجهی بدان تعبیر می کنند ولی مساله مهم در این توافق جلب اطمینان کشورهای جهان بر این نکته است که ما به دنبال تولید سلاح هسته ای نیستیم و این مساله آغازی برای ایجاد روابط خوب و گسترده با کشورهای جهان در ماه های آینده است.
علاوه بر رژیم صهیونیستی که همواره به دنبال از بین بردن برنامه هسته ای ایران به ویژه غنی سازی به شکل کامل بوده است، برخی کشورهای منطقه نیز از توافق ژنو ناخرسند هستند، با این حال غرب به آنها تاکیدکرده است که مسایل در حال تغییر است.
ایران به عنوان یک کشور محوری منطقه به شمار می رود و به خاطر داشتن مخازن گسترده نفت ،گاز و دیگر معادن ارزشمند و واقع شدن در منطقه حساس و بسیار استراتژیک، تاثیرات گسترده ای برخاورمیانه و جهان دارد و قدرت های بزرگ بیش از هر کشور دیگری به این موضوع واقف هستند.
ایرانیان در سرسختی در مذاکرات شهره اند و در غرب برای تبیین سخت کوشی ایرانیان، از بازی ابداعی و پیچیده شطرنج و بافتن فرش شاهد مثال می آورند و معروف است که ایرانیان یک سال با صبر و تحمل و بافتن رج به رج فرش در نهایت، حاصل صبر و تحمل خود را با تولید کالایی نفیس و زیبا دریافت می کنند. شاید بیراه نباشد اگر بگوییم که دیپلماسی فرش ایران با تدبیر مرد ظریف دیپلماسی کشور سرانجام به بار نشست.
نویسنده: احمد نیکنام