العالم-گوناگون
به نوشته روزنامه «خراسان» احتمالاً خیلی‌ها آلمان را با صنعت فوق‌العاده پیشرفته و خودروهای گران‌قیمت و فوتبال منظم و تاکتیکی‌اش می‌شناسند و برخی هم جنایات هیتلر و حزب نازی آلمان را هیچ‌گاه از یاد نمی‌برند. اما جامعه کنونی آلمان که پرجمعیت‌ترین و ثروتمندترین کشور عضو اتحادیه اروپا محسوب می‌شود تا چه حد به این تصویر ذهنی نزدیک است؟
راز نظم معروف آلمانی‌ها و بهره‌وری بالایشان در کار چیست؟ از آلمان و سبک زندگی آلمانی‌ها چه می‌دانید؟ آلمانی که بازسازی‌اش بعد از جنگ جهانی دوم زبانزد همه جهان است. در این گزارش، با کشور آلمان و حال و هوای آلمانی‌ها آشنا شویم. فراموش نکنید ذکر نکات جالب زندگی مردم یک کشور به معنای تأیید همه وجوه زندگی‌شان نیست.
راز موفقیت کاری آلمانی‌ها با تعداد ساعات کم!
شاید تعجب کنید اگر بدانید در یکی از ثروتمندترین و صنعتی‌ترین کشورهای دنیا، ساعت کاری کارمندان در مقایسه با دیگر کشورهای پیشرفته صنعتی، پایین است. طبق مقاله سایت «هافینگتون پست» در قانون کار آلمان، ساعت کاری ۳۵ ساعت در هفته تعیین شده است؛ یعنی روزی پنج و نیم ساعت. اما چطور این کشور فوق پیشرفته می‌تواند با این میزان ساعت کار، همچنان جایگاهش را در صحنه رقابت با ژاپن و آمریکا حفظ کند؟
کارمندان آلمانی تحت هیچ شرایطی در زمان کار حق صحبت غیر کاری با یکدیگر را ندارند. استفاده از شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک، اینستاگرام و شبکه‌های پیام‌رسان نظیر تلگرام در محل کار تقریباً قدغن است و هیچ تماس تلفنی غیر کاری در ساعات کار نباید گرفته شود. در مستند معروف BBC با نام «از من یک آلمانی بساز»، یک زن جوان آلمانی به انگلیس سفر می‌کند و از اینکه کارمندان در محل کار به‌راحتی با یکدیگر درباره مسائل زندگی خصوصی‌شان صحبت می‌کنند، بهت‌زده می‌شود. این زن می‌گوید آن‌ها در آلمان حتی حق بررسی ایمیل شخصی‌شان را هم در محل کار ندارند.
البته ساعات خارج از کار برای آلمانی‌ها، کاملاً فارغ از مسائل کاری است. طبق بررسی‌های نویسنده «هافینگتون پست»، آلمانی‌ها ارزش زیادی برای تفکیک کار از زندگی شخصی قائلند و مدیران در زمان غیر کاری حتی از ارسال ایمیل کاری به کارمندانشان هم خودداری می‌کنند. روابط بین کارفرمایان و کارمندان کشور آلمان به شدت تحت نظارت قانون کار و استخدام است. قانون کار و استخدام این کشور هم به شدت حامی کارمندان است تا جایی که بهتر است آن را «قانون حمایت از کارمند» نامید! دموکراسی کاری در این کشور بسیار بالاست؛ به طور مثال هر شرکتی که بیش از پنج کارمند داشته باشد، می‌تواند شورای کار داشته باشد. این شورا نماینده کارمندان است و در صورت وضع قانون جدید یا استخدام نیروی جدید با رئیس مشورت، همکاری و مشاوره می‌کند. تمامی کارمندان، چه زن و چه مرد، مشمول یک دوره حداکثر سه ساله ترک کار به علت پدر یا مادر شدن به ازای هر فرزند هستند. در طول این مدت، کارفرما مجبور به پرداخت حقوق به کارمند نیست، بااین حال قادر به اخراج آن کارمند هم نیست.
تعاملات اجتماعی آلمانی‌ها چگونه است؟
خانواده‌های آلمانی بسیار کم‌جمعیت هستند و بیشتر زوج‌های آلمانی به داشتن یک فرزند اکتفا می‌کنند. همین مسأله باعث شده است که آلمان دارای نرخ رشد جمعیتی منفی باشد؛ یعنی تعداد فوت‌شده‌ها در هر سال از تعداد افرادی که متولد می‌شوند بیشتر است. با این حال، آلمان با داشتن جمعیتی بالای ۸۰ میلیون، پرجمعیت‌ترین کشور اروپا محسوب می‌شود. البته یکی از دلایل جمعیت بالای آلمان، مهاجرپذیر بودن این کشور است. در کنار پناهجویانی که به آلمان رفته‌اند، نیروی متخصص و تحصیلکرده زیادی هم از کشورهای دیگر به آلمان مهاجرت کرده‌اند.
هرچند آلمانی‌ها به نژادپرستی معروفند اما در طول سال‌ها زندگی با مهاجران، برخورد نژادپرستانه تا حد زیادی در رفتارشان تعدیل شده است. آلمانی‌ها تعصب خاصی روی زبانشان دارند اما بر خلاف فرانسوی‌ها از انگلیسی حرف زدن با خارجی‌ها امتناع نمی‌کنند و در صورت درخواست کمک، حتماً به زبان انگلیسی با آن‌ها حرف می‌زنند و هر طور شده به خارجی‌ها کمک می‌کنند. با این حال هنوز هم گروه‌های نئو نازی در آلمان وجود دارند که خارجی‌ها را با عنوان «سر سیاه» می‌شناسند و احساس بدی از وجود مهاجران در کشورشان دارند. گروه‌های نئو نازی لباس‌های مشکی می‌پوشند و به طور معمول در تمام فصول سال چکمه به پا دارند! این گروه‌ها بیشتر در شرق برلین هستند و بهتر است تحت هیچ شرایطی با آن‌ها روبه‌رو نشوید.
احتمالاً درباره رفتار سرد و خشک آلمانی‌ها چیزهایی شنیده‌اید؛ آلمانی‌ها بر خلاف ایرانی‌ها به سختی وارد ارتباطات صمیمی می‌شوند. آن‌ها همیشه فاصله خودشان را با افراد، حفظ می‌کنند و ارتباطات فیزیکی مثل در آغوش گرفتن و روبوسی در مراودات روزمره با دوستان و اطرافیانشان جایی ندارد. اگر می‌خواهید گفت‌وگوی شما با یک آلمانی به خوبی پیش برود، فاصله‌تان را با او حفظ کنید چراکه آلمانی‌ها بسیار فردگرا هستند ولی اگر گاردشان را بشکنند، دوستان خوبی به حساب می‌آیند. در کنار کم‌عاطفه بودن و سردی در رفتار، آلمانی‌ها بسیار مؤدب، وقت‌شناس، دقیق و مبادی قانون هستند.
نظم و قانونمندی در آلمان، حرف اول را می‌زند
تقریبا تمام کسانی که به آلمان سفر می‌کنند، توجهشان به نظم فوق‌العاده این کشور و قانونمند بودن مردمش جلب می‌شود. نظم در زندگی خصوصی، رفتار شهروندی و سیستم حمل و نقل آلمان به وضوح قابل درک است. رعایت حال عابر پیاده در خیابان‌های آلمان در همه حال در اولویت است. با این حال اگر عابری قصد عبور از خیابان را داشته باشد و هیچ خودرویی هم در حال گذر نباشد باز هم پشت چراغ، منتظر نوبت عبور خودش می‌ماند. این نظم و قانونمندی به حمل و نقل و آمد و شد منحصر نیست. در روزهای یکشنبه که روز تعطیلی عمومی در کشورهای اروپایی است، تمام فروشگاه‌های شهر بدون استثنا تعطیل است و هیچ‌کس این قانون را برای کسب سود بیشتر نمی‌شکند. در اتوبوس یا مترو به ندرت بلیت شما توسط متصدی بررسی می‌شود اما اگر مأمور مترو از کسی که سوار شده است، بلیت بخواهد و او نداشته باشد، تا 30 برابر قیمت بلیت جریمه خواهد شد.
آلمانی‌ها وسواس زیادی هم برای حاضر شدن در اجتماع دارند و به طور معمول، لباس‌های آراسته و تمیز به تن دارند و کفش‌هایشان همیشه برق می‌زند. در صف‌های سینما، خرید از سوپرمارکت یا سوار بر اتوبوس و مترو، همیشه فاصله قابل توجهی با فرد بعدی رعایت می‌شود و هرگز کسی این فاصله را پر نمی‌کند.
غول خودروسازی دنیا
چه ماشین‌باز حرفه‌ای باشید و چه نباشید، امکان ندارد «بنـز» و «بی ام دبلیو» را به عنوان بهترین خودروهای دنیا نشناسید. گرچه صنعت خودروسازی دنیا هر روز دستخوش تغییر و تحول می‌شود و روزی نیست که خودروی جدیدی با امکانات عجیب و غریب وارد بازار نشود، اما بنز آلمان، همچنان سلطان دنیای خودروهاست. در فهرست قدرتمندترین خودروهای سال ۲۰۱۷ که مجله معتبر اینترنتی «اوتو پورتال» ارائه کرده است، علاوه بر «مرسدس بنز»، نام «بی ام دبلیو»، «آئودی»، «پورشه» و «مِی باخ» که همگی برندهای خودروسازی آلمانی هستند هم به چشم می‌خورد. وجود قدرتمندترین کارخانه‌های خودروسازی در آلمان، باعث شده آلمانی‌ها بر خلاف همسایه دیرینشان یعنی فرانسوی‌ها، علاقه زیادی به خودرو داشته باشند. آلمانی‌ها در عشق به وسایل نقلیه بعد از آمریکایی‌ها در مقام دوم دنیا هستند. البته عشق و شیفتگی آن‌ها منحصر به خودروهای ساخت کشور خودشان است. جالب است بدانید در کشور آلمان، هر طبقه اجتماعی و هر صنفی با مدل خودرویش شناخته می‌شود. به عنوان مثال مرسدس بنز مخصوص پزشک‌ها، سیاستمداران و مدیران صنایع و مربیان مطرح ورزشی است. پورشه مخصوص سلبریتی‌ها، چهره‌های معروف فرهنگی هنری و بازیکنان فوتبال است، در حالی که بی ام دبلیو و آئودی مخصوص مدیران متوسط، مهندسان و آرایشگران است و روستائیان فورد اپل و فولکس واگن می‌رانند. سوار شدن به خودروهای ژاپنی در آلمان، عملی غیرمیهن‌پرستانه به حساب می‌آید و افرادی که خودروهای ژاپنی سوار می‌شوند، از نظر مردم به کشورشان خیانت کرده‌اند. شاید خودروی شخصی شما خیلی وقت‌ها کثیف باشد و با همان خودرو در سطح شهر تردد کنید اما در آلمان، خودروی شخصی شما از لباس و محل زندگی‌تان بیشتر اهمیت دارد و کثیف بودن خودرو، تا حد زیادی به شخصیتتان ضربه می‌زند. هر آلمانی به طور میانگین، هر شش سال یک بار خودروی شخصی اش را عوض می‌کند.
غذاهای آلمانی را می‌شناسید؟
فرانسوی‌ها معروفند به این که لذیذترین غذاها و متبحرترین سرآشپزهای دنیا را دارند. پیتزا و پاستای ایتالیایی، کباب‌ها و خوراک لوبیای برزیل شهرت جهانی دارد ولی تابه‌حال چیزی درباره غذاهای آلمانی شنیده‌اید؟ اگر جوابتان منفی است، چندان نگران میزان اطلاعات عمومی‌تان نباشید! در فهرست غذاهای معروف و محبوب آلمانی تقریبا هیچ غذای عجیب و منحصر به فردی دیده نمی‌شود. هر چند تنوع غذایی آلمانی‌ها زیاد است اما بیشتر شامل انواع سوسیس و کالباس، گوشت، کوفته، سیب زمینی، کلم و نان سیاه است. علاقه آلمانی‌ها به انتخاب اسم های عجیب و غریب برای غذاها و دسرهایشان هم در نوع خودش جالب است. «سگ سرد»، «خرگوش تقلبی»، «نیش زنبور»، «زمین و آسمان»، «شوالیه فقیر» و «نصف خروس» ترجمه نام بعضی از دسرها و غذاهای آلمانی است! با این همه، بعد از فرانسه، آلمان دارای بیشترین رستوران سه ستاره است و شیک‌ترین و گران‌قیمت‌ترین رستوران‌های اروپا را دارد.
استعداد شگفت‌انگیز در فوتبال!
هر چند آلمان در ورزش‌های قهرمانی موفق است، ولی در ورزش‌های همگانی نیز جایگاهی برجسته در دنیا دارد. آلمانی‌ها به ورزش بسیار اهمیت می‌دهند و کمتر کسی را در آلمان می‌بینید که هیچ رشته ورزشی را دنبال نکند و نکرده باشد. با اینکه آلمان از نظر کسب تعداد مدال المپیک در رده بالایی قرار دارد و در رشته‌های ورزشی مختلف قهرمانان زیادی داشته است، اما فوتبال آن جایگاه متمایزی در بین مردم جهان دارد. جذاب‌ترین اتفاق در ورزش آلمان، بوندس لیگاست که البته بالاترین رده در فوتبال آلمان هم محسوب می‌شود. این لیگ از قوی‌ترین لیگ‌های فوتبال جهان است. تیم‌های «بایرن مونیخ» و «بروسیا دورتموند» دو تیم مشهور این کشور در سطح جهانی هستند. تیم ملی فوتبال آلمان هم یکی از موفق‌ترین تیم‌های ملی فوتبال در دنیاست. این تیم چهار بار قهرمان جام جهانی فوتبال و سه بار قهرمان جام ملت‌های اروپا شده است. آن‌ها همچنین دارای سه عنوان نایب قهرمانی در جام ملت‌های اروپا، چهار نایب قهرمانی در جام جهانی و چهار مقام سومی در جام جهانی هستند.
آن روی سکه آلمانی‌ها!
آلمانی‌ها از دیرباز به نژادپرستی و نژاد برتر دانستن خود معروف بوده‌اند. تأکید بر اصلاح و خلوص نژاد ملت آلمان از اهداف کلی حزب نازی به سرکردگیِ هیتلر به شمار می‌رفت. برای همین هم اعتقاد به داشتن نژاد برتر در میان آلمانی‌ها به صورت بنیادین شکل گرفت. هر چند با وجود رشد آلمان مدرن، فرهنگ جدیدی بر این کشور حاکم و ریشه نژادپرستی تا حد زیادی خشکانده شد اما هنوز هم گروه‌های افراطی نژادپرستی در این کشور، سفت و سخت بر اعتقادات خودشان پافشاری می‌کنند و از ورود پناهجویان سوری و مهاجران به کشورشان بیزارند. شاید ریشه روابط اجتماعی سرد و جدی آلمانی‌ها را هم بتوان در همین مسأله جست‌وجو کرد. هرچند اروپایی‌ها در مقابل شرقی‌ها، روابط و روحیه بسیار سردی دارند و خیلی به ندرت خودشان را درگیر یک رابطه صمیمی می‌کنند اما آلمانی‌ها به صورت بارزتری دارای این ویژگی هستند. حتی در یک رابطه طولانی‌مدت دوستانه هم شما هرگز نباید توقع صمیمیت عمیق از یک آلمانی داشته باشید.