اسلام آباد میزبان روحانی؛ اکو فرصتی برای توسعه مناسبات

العالم ـ ایران

آغاز به کار سیزدهمین اجلاس اکو در اسلام آباد مناسبتی شد تا «حسن روحانی» رییس جمهوری همزمان با این اجلاس، به دعوت رسمی نخست وزیر پاکستان عازم این کشور دوست و همسایه شود.
رییس جمهوری قرار است در این سفر مواضع و ‏دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران را در جمع سران کشورهای عضو این سازمان مهم اقتصادی ‏منطقه، تشریح و تبیین می‌کند.‏ دکتر روحانی همچنین در حاشیه اجلاس، با تعدادی از روسای دولت‌های شرکت‌کننده دیدار و گفت‌وگو خواهد داشت.‏
افزون بر آن، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه نیز با شرکت در اجلاس وزیران امور خارجه اکو امروز (دهم اسفند) ، ریاست دور وزیران خارجه اکو را به «سرتاج عزیز» همتای پاکستانی خود واگذار کرد.

تقویت همکاری های تهران- اسلام آباد
هر چند این دومین سفری است که روحانی به پاکستان دارد اما نخستین حضور وی در اجلاس اکو به شمار می رود.
روحانی اوایل فروردین ماه امسال هم میهمان دولت پاکستان بود و در جریان آن سفر با مقام های این کشور در مورد مسائل مختلف به گفت وگو پرداخت.
یکی از اهداف سفر کنونی، تلاش برای توسعه تعاملات میان ایران و پاکستان عنوان شده است. در این ارتباط بود که «اکرم ذکی» سفیر پیشین پاکستان در آمریکا و چین چند روز پیش تاکید کرد حضور روحانی در اسلام آباد نه تنها عاملی مهم برای افزایش اعتبار و جایگاه نشست سران اکو محسوب می شود، بلکه حضور دوباره وی در اسلام آباد ظرف مدت کمتر از یک سال، خود نشانه ای از روند رو به رشد و گرمای روابط دو همسایه است.
رییس جمهوری جمعه گذشته در تماس تلفنی نواز شریف با تاکید بر اینکه انقلاب اسلامی ایران، فرصت بی نظیری را برای توسعه و تعمیق روابط با کشورهای همسایه و مسلمان ایجاد کرد، گفت: ایران و پاکستان برای گسترش و ارتقای همکاری ها در بخش های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی از امکانات گسترده ای برخوردارند که باید در راستای خواست دو ملت، از این فرصت ها استفاده کرد.
جدا از این که مقام های ایران و پاکستان می توانند در این سفر دیدارهای دوجانبه با یکدیگر داشته باشند، اجلاس اکو بستر را برای گفت وگوهای سایر کشورهای عضو فراهم می کند.
سازمان همکاری اقتصادی اکو که 22 سال پیش راه اندازی شد ، در زمان حاضر از 10 کشور ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان تشکیل شده است.
اجلای پیش رو فرصتی مناسب برای رایزنی مقامات کشورها درباره مسائل دو جانبه و چند جانبه است.

اکو و ارزیابی همکاری کشورهای عضو
اجلاس کنونی اکو در حالی برگزار می شود که مهمترین هدف و اولویت آن، بسط همکاری های درون گروهی به ویژه در زمینه تعاملات اقتصادی است.
همان طور که از نام این سازمان اقتصادی پیدا است، حاضران در این نشست بیش از هر موضوعی بر توسعه تعاملات اقتصادی تاکید خواهند کرد.
مشاور نخست وزیر پاکستان در امور خارجی نیز در کنفرانسی مطبوعاتی برای تشریح اهداف، برنامه ها و محورهای سیزدهمین اجلاس سران اکو، شعار اصلی این اجلاس را گسترش اتصال میان کشورهای اکو با هدف پیشرفت و توسعه منطقه اعلام کرد.
«سرتاج عزیز» گفت که در این اجلاس، طرح راهروی اقتصادی مشترک چین-پاکستان به عنوان یک طرح بزرگ اتصال دهنده کشورهای منطقه، به طور ویژه مورد توجه قرار خواهد کرفت.
در جریان این اجلاس همچنین افق برنامه های اکو تا سال 2015مورد بررسی و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. ضمن آن که مسائلی چون اجرای قرار داد تجارت آزاد میان کشورهای عضو اکو، توسعه ترانزیت و حمل و نقل، کشتیرانی و خطوط ریلی و جاده ای، همکاری های بانکی، تجارت و سرمایه گذاری، کمک به بازسازی افغانستان و ... از جمله مهم ترین موضوع هایی خواهد بود که در اجلاس کنونی مورد توجه و واکاوی قرار می گیرد.

تلاش برای رفع موانع موجود
با توجه به آن چه گفته می شد می توان دریافت که یکی از مهمترین موانعی که بر سر راه توسعه تعاملات اعضای اکو وجود دارد، تجاری است. همین موضوع باعث شد تا در آستانه برگزاری اجلاس، هدف از آن تلاش برای بهبود شرایط توسعه پایدار اقتصادی کشورهای عضو و حذف تدریجی موانع تجاری در ‏کنار تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی اعضا عنوان شود.
در ارتباط با چالش های پیش روی سیزدهمین نشست سران اکو می توان نگاهی نیز به اختلاف های سیاسی برخی اعضا داشت؛ موضوعی که خود یکی از موانع مهم در مسیر بهبود روابط است. به عنوان نمونه به رغم اشتراک های جغرافیایی، فرهنگی، تاریخی و مذهبی اعضای عضو همچون افغانستان و پاکستان، این دو کشور در مسائل سیاسی با یکدیگر اختلاف دارند و این موضوع روابط اقتصادی آنها و همچنین اکو را زیر تاثیر خود قرار داده است.
تحلیلگران بر این باورند که نبود روابط بانکی قابل قبول میان کشورهای عضو، یکی دیگر از چالش های پیش روی اکو محسوب می شود.
به باور آنان، ارتباطات کنونی بانکی کشورهای اکو شرایط قابل قبولی ندارد و هزینه معامله بین این کشورها به دلیل استفاده از خدمات بانکی کشور سوم، بسیار بالاست. بانک توسعه تجارت اکو نتوانسته است نقش خود را به خوبی ایفا کند و در این زمینه حمایت های دولت ها بسیار ضروری است.
برخی از موانعی که به آن اشاره شد، چالش هایی را در راه اجرایی سازی موافقت نامه های بین سازمانی اکو به وجود آورده است که موافقت نامه تجارت ترجیحی بین کشورهای عضو یا تفاهم نامه تسهیل تجارت از آن جمله محسوب می شود که تاکنون عملیاتی نشده است.
بر پایه آمارها، این سازمان هم ‌اکنون با 10 عضو، حدود 450 میلیون نفر جمعیت و حدود هشت میلیون کیلومتر مربع مجموع وسعت کشورهای عضو، از امکانات نفت، گاز، منابع طبیعی مختلف و صنایع گوناگون برخوردار است.
باوجود این ظرفیت ها اما مسائل و موانع موجود باعث شده است تا اعضای اکو بیش از سه دهه نتوانند سهم مناسبی در مبادلات اقتصادی بین همدیگر داشته باشند. امید می رود در اجلاس کنونی با عنایت به این مشکلات و تلاش برای کم رنگ کردن آن، این اتحادیه اقتصادی به هدف های مشخص شده خود نزدیک شود.