العالم - ترکیه
به گزارش مونیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما، عبدالباری عطوان، در یادداشتی در این روزنامه درباره مواضع گذرا و ناپاپدار دولت ترکیه نوشت: از جمله معدود فعالان سیاسی و نویسندگانی بودم که سخنان تهاجمی رجب طیب اردوغان و مولود چاووش اغلو، رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه ترکیه، را ناشایست دانستم.
آنها در سخنان خود ایران را متهم کردند که در جهت تجزیه سوریه و عراق و ترویج تشیع در این دو کشور و عمل بر اساس رویکردهای قومیت فارسی عمل می کند و سیاستی که در پیش گرفته است به بی ثباتی منطقه منجرمی شود.
عطوان درباره گمانه زنی های پیشین خود درباره سیاست های ترکیه افزود: علت خرده گیری من از سیاست های دولت ترکیه علاقه مندی به ایران نبود بلکه به علت دلسوزی و اشتیاق به جایگاه و منافع ترکیه بود.
وی نوشت: بر اساس تجربه های پیشین و بررسی ژرف مواضع رسمی ترکیه طی شش سال گذشته، گمانه زنی من این بود که این دو مقام ترکیه از سخنان خود عقب نشینی خواهند کرد، به ویژه پس از هشدار شدید اللحن ایران که از زبان محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، مطرح شد.
وی افزود: پیش بینی و گمانه زنی ما درست و بجا بود و طولی نکشید که آن دو مقام ترکیه از سخنان خود عقب نشینی کردند. مولود چاووش اوغلو روز چهارشنبه در سخنانی که در گفتگو با خبرگزاری رسمی ایران (ایرانا) ایراد کرد گفت: ما حمایت ایران و جانب داری آن از دولت و ملت ترکیه را در زمان کودتای نافرجامی که پانزدهم ژوئیه گذشته روی داد فراموش نخواهیم کرد. بین ایران و ترکیه نقاط مشترک زیادی وجود دارد. همکاری موجود بین دو ملت ایران و ترکیه سبب توسعه و تقویت روابط دوستانه شده است. دو کشور برای افزایش روابط و جلوگیری از هرگونه سوء تفاهم، به رایزنی و گفتگو نیاز دارند.
عطوان با بیان اینکه این سخنان چه بسا به این معنا باشد که وی قصد دارد در آینده نزدیک عازم تهران شود، نوشت: این نخستین بار نیست که شاهد چنین عقب نشینی های ترکیه هستیم بلکه حجم عظیمی از اسنادی وجود دارد که نمایانگر چنین عقبگردهای ترکیه است که از عذرخواهی از روسیه گرفته و بازبینی در روابط راهبردی با رژیم صهیونیستی و عدول کردن از همه شروط خود درباره محاصره نوار غزه و سرانجام مغازله کنونی با ایران و روابط دوستانه با آن.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در پاسخ به رئیس جمهور و وزیر امور خارجه ترکیه تند و جدی بود. او گفت ترکیه همسایه ای است که حافظه تاریخی آن ضعیف و نمک نشناس است. آنها در حالی جمهوری اسلامی ایران را به طایفه گری متهم می کنند که گویا موضع ما را در شب کودتای نظامی اخیر فراموش کرده اند که با وجود اینکه ترکیه کشوری شیعه نیست، اما ما تا صبح بیدار مانده و تحولات را پیگیری کردیم.
عطوان افزود: بله، حافظه دولت ترکیه ضعیف و بلکه نمک نشناس است؛ به همین علت به جای اینکه دوستان اطراف آن را بگیرند مانند وضع ده سال پیش آن، اکنون دشمنان اطراف آن را گرفته اند. این کشور در آتش افروزی جنگ های طایفه ای، بی ثبات کردن بیشتر کشورهای همسایه و مشخصا سوریه نقش اصلی را داشت و همچنان بخشی از سوریه را به بهانه ایجاد منطقه امن، اشغال کرده است.
اگر دولت ترکیه ناچار است برای دفع شر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، و تحریم های اقتصادی او، به زبان روسی از او عذرخواهی کند، چرا باید هواپیمای او را به علت اینکه چند ثانیه وارد حریم هواییاش شده بود سرنگون کند؟
همچنین، اگر قرار است از سخنان تحریک آمیز خود علیه ایران عقب نشینی کند، چرا اساسا باید چنین سخنانی ایراد می کند؟
چنین سخنان گسسته و عقب نشینی سریع از آن، پایه های اعتماد به مواضع ترکیه را لرزان کرده و جایگاه آن را زیر سوال برده و در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای نیز تاثیر منفی بر آن گذاشته است.
سیاست های دولت کنونی آن که مبتنی بر دشمن تراشی، حمایت از تروریسم و کسانی که رویکردهای جدایی طلبانه در داخل دارند، ثبات این کشور را در معرض تهدید قرار داده است. اقتصاد ترکیه که روزی به علت شکوفایی در منطقه و جهان مایه مباهات بود، اکنون در حال عقب گرد و بلکه در آستانه فروپاشی است. هتل های ترکیه اکنون- چنانکه یکی از دوستان به من گفت- تقریبا خالی از گردشگر شده است. ارزش لیره به عنوان پول ملی ترکیه تحت سقط چهار هزار لیره برای هر دلار در نوسان است. با وجود این، مسئولان ترکیه هنرمندانه دشمن تراشی می کنند و و با سرعت بی سابقه، دوستانشان را یکی پس از دیگری از دست می دهند.
تکیه بر دونالد ترامپ رئیس جمهور اسلام و مسلمان ستیز آمریکا، مایه خسران و خسارت است و پیوستن به جبهه او علیه ایران، روسیه و چین قمار پرخطری برای ترکیه است. قدرت واقعی در داشتن روابط دیپلماتیک با کشورهای همسایه، گشودن درهای گفتگو برای حل همه بحران های موجود، حفظ میراث تاریخی در همزیستی با همه نژادها و طوایف، تلاش برای حفظ یکپارچگی جغرافیایی و جمعیتی آن و نیز ترویج چنین فرهنگ و میراثی در سراسر منطقه است؛ در غیر این صورت، ترکیه با فروپاشی و گسستگی، جنگ های داخلی و فروپاشی اقتصادی مواجه خواهد شد و این البته چیزی است که ترکیه و یا هیچ کشور دیگری نمی خواهد.