العالم ـ اروپا
اقدام اخیر پارلمان اروپا علیه دولت اردوغان، منجر به خشم رئیس جمهور ترکیه و دیگر اعضای حزب عدالت و توسعه گردیده است. پارلمان اروپا اخیرا تصویب کرده است در صورتی‌که ترکیه تغییرات قانون اساسی برای گسترش اختیارات رئیس‌جمهوری را اجرا کند مذاکرات اتحادیه اروپا با ترکیه برای عضویت آن کشور تعلیق شود. دولت ترکیه در نخستین واکنش، این تصمیم پارلمان اروپا را بی‌اعتبار و اشتباه خوانده است.
واقعیت امر این است که تقابل اتحادیه اروپا و آنکارا وارد فاز تازه‌ای شده است. بدیهی است که استمرار این تقابل، خروجی و نتیجه‌ای جز توقف مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نخواهد داشت. طی ماه‌های اخیر بسیاری از احزاب و گروه‌ها و سیاستمداران اروپایی خواستار قطع مذاکرات عضویت ترکیه در اروپا شده‌اند. یکی از این کشورها اتریش می باشد. سباستین کورتز وزیر امور خارجه اتریش بارها این موضع سلبی را در قبال آنکارا اعلام کرده است. از سوی دیگر، برخی کشورهای اروپایی دیگر از جمله آلمان نیز مواضع متناقضی در این خصوص اتخاذ می کنند. برلین از یک سو بر لزوم تداوم مذاکرات با ترکیه بر سر پیوستن به اروپا تاکید می کند و از سوی دیگر، عملا چشم انداز تاریکی را برای این مذاکرات متصورمی شود. این رویکرد دوگانه بارها اعتراض اعضای حزب عدالت و توسعه را برانگیخته است.
از سوی دیگر، به نظر می رسد تنها تکیه گاه ترکیه در مذاکرات عضویت در اروپا، یعنی مسئله پناهجویان و تعهداتی که ترکیه در این خصوص بر عهده گرفته است عملا در حال از بین رفتن است. برخی کشورهای اروپایی از ابتدا مخالف این قرار داد بودند و آلمان را نسبت به تکروی در این خصوص متهم کردند. برخی کشورهای اروپایی دیگر نیز در حال پیدا کردن طرح های جایگزین در این خصوص هستند. طرح هایی که متعاقب آنها، ترکیه از شراکت و همکاری مستقیم با اروپا بر سر بحران پناهجویان کنار گذاشته خواهد شد و یا شراکتی معمولی میان این دو شکل خواهد گرفت. فراتر از این مسئله، آنکارا خود نیز نسبت به این موضوع واقف است که مذاکرات کند و بی خاصیتی که طی دو سال اخیر میان ترکیه و اتحادیه اروپا صورت گرفته است، ثمره‌ای در تسریع عضویت آنکارا در اروپای واحد نداشته و نخواهد داشت. به عبارتی گویاتر، تا زمانی که اتحادیه اروپا اراده‌ای واقعی در جهت پذیرش ترکیه در این مجموعه نداشته باشد اساسا نمی توان سخنی از موفقیت این مذاکرات، حتی در آینده‌ای دور، به میان آورد. هر روز که سپری می شود، شکاف میان ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر مسائل مختلف بیشتر می شود. این مسئله منجر به نگرانی شدیدی در میان مقامات حزب عدالت و توسعه گردیده است. ترکیه، عضویت در اروپا را به عنوان یک هدف کلان در سیاست خارجی خود تعریف کرده و در صورتی که این هدف تحقق نیابد، بسیاری از برنامه ریزی های میان مدت و بلند مدت ترکیه در حوزه های اقتصادی و سیاسی و بین المللی مخدوش خواهد شد. با این حال بسیاری از تحلیلگران مسائل ترکیه معتقدند اصرار این کشور بر عضویت در اروپا بی فایده بوده و اردوغان و همراهانش باید به دنبال طرح های جایگزین مانند عضویت در سازمان شانگهای و .... باشند.
نکته بعدی اینکه برخی موضوعات مهمی که حل و فصل آنها از پیش شرط‌های اساسی عضویت ترکیه در اتحادیه اروپاست همچنان لاینحل باقی مانده است. یکی از این موارد، مسئله قبرس است که همچنان به معضلی پیچیده در اروپای واحد تبدیل گردیده و سازمان ملل متحد نیز نتوانسته است اقدامی در راستای حل و فصل آن صورت دهد. در چنین شرایطی، اقدام اخیر پارلمان اروپا گره‌های کور معمای عضویت ترکیه در اروپای واحد را بیشتر کرده است. گره های کوری که باز شدن آنها بعید به نظر می رسد.