العالم - گوناگون
احسان (اسماعیل) یغمایی - سرپرست برنامه پژوهش‌های باستان شناسی راه شاهی هخامنشی اظهار داشت: یکی از آثار مهم تاریخی و فرهنگی ایران راهی کهن است که در متون کلاسیک یونانی از آن به «راه شاهی» هخامنشی یاد کردند.
وی با بیان اینکه با وجود اهمیت این راه کهن تاکنون پژوهش باستان شناسی درخوری درباره آن انجام نگرفته بود افزود: در سه فصل برنامه باستان شناسی حاضر تلاش شده است تا مسیر این راه کهن در حد فاصل شوش در خوزستان تا تخت جمشید در استان فارس شناسایی شود.
این باستان شناس پیشکسوت جاده شاهی هخامنشی را یک شبکه پیام رسانی شگفت‌انگیز و جزئی از تشکیلات اداری هخامنشیان دانست و اظهار داشت: اداره امور این شاهنشاهی گسترده عهد باستان -از هند تا مدیترانه- از طریق این راه و شاخه‌های فرعی آن انجام می‌گرفته است. به گفته یغمایی این راه از جنبه‌های گوناگون اداری، سیاسی، نظامی و بازرگانی دارای اهمیت است.
وی افزود: با گذشت بیش از دو هزار سال از زمان ساخت این راه، یافتن بقایای آن، به ویژه با توجه به تغییرات گسترده ای که با توسعه شهرها و اجرای برنامه‌های عمرانی در سراسر کشور انجام گرفته دشوار بود.
وی با اشاره به این نکته که کوشش گروه در این فصل از کاوش صرف شناسایی مسیر راه در محدوده میان نورآباد تا تخت جمشید شد، تصریح کرد: با بررسی مسیر و سنجیدن وضعیت طبیعی و جغرافیایی آن، علاوه بر مطالعه و بازنگری داده‌های تاریخی و مطالعات پیشین باستان شناسی، به شناسایی بقایای راه شاهی پرداخته شد.
یغمایی افزود: اگرچه پیشینه پژوهش‌های باستان شناسی در این زمینه به حدود یک سده می‌رسد، اما هیچ گاه پیوسته، منسجم و متمرکز نبوده و گسست داشته، در حالیکه در دهه های گذشته بخش‌های گوناگون کشور با دقتی درخور بررسی شده، اما چون بر این موضوع متمرکز نبوده دستاوردهای آن برای این منظور در عمل چندان سودمند نبود.
این باستان شناس پیشکسوت به روز نبودنِ اطلاعات محوطه‌های شناسایی شده پیشین را از دشواری‌های دیگر دانست، افزود: از زمان انجام آن پژوهش‌ها تا امروز، شناخت ما از موادِ فرهنگی این دوران دگرگون شده است.
یغمایی اظهار داشت: برای نمونه، زمانی توجه چندانی به شناسایی و طبقه بندی مواد فرهنگی دوران تاریخی -و از جمله هخامنشی- نمی‌شده و تمرکز بر دوران پیش از تاریخ بوده است.
به گفته وی، نابودی یا تسطیح و تخریب شماری از محوطه‌ها، به ویژه در دشت‌های بارور، نیز شناسایی محوطه‌های هخامنشی را دشوار می‌کند.
سرپرست هیأت برنامه پژوهشی‌های باستان شناسی راه شاهی هخامنشی گفت: در این فصل افزون بر بازنگری مواردی از محدوده‌های بررسی شده پیشین، برخی مناطق بررسی نشده نیز مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفت.
یغمایی تأکید کرد: در چارچوب این طرح، به شناسایی یا بازبینی بیش از 130 اثر و محوطه پرداختیم و توانستیم با پیمایش مسیر و مناطق نورآباد ممسنی، خلّار، شول و سنگر، کازرون، گویوم، شیراز، باجگاه، زرقان، سپیدان، بیضا و مرودشت نشانه‌های این راه را شناسایی کنیم.
به گفته این باستان شناس پیشکسوت در این مسیر، افزون بر منزلگاهها و دژهای دیدبانی، قطعاتی از جاده‌های سنگ فرش باستانی هم کشف شد.
یغمایی یافتن تعدادی پایه ستون در مناطق نورآباد و مرودشت، و قطعاتی از جاده سنگفرش در مناطق کازرون، مرودشت و سپیدان را از جمله مهم ترین یافته‌های این فصل دانست و تصریح کرد: نتایج سه فصل پژوهش حاضر در آینده نزدیک به صورت کتابی توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انتشار خواهد یافت.
منبع : tasnimnews