العالم-گوناگون
طبق تعریف انستیتو ملی ایمنی و سلامت شغلی آمریکا، استرس شغلی زمانی رخ می‌دهد که بین نیازهای شغلی با توانایی‌ها، قابلیت‌ها و خواسته‌های فرد هماهنگی نباشد. سازمان بهداشت جهانی بر اساس شاخص بار جهانی بیماری تخمین زده است که بیماری‌های روانی از جمله استرس‌ها دومین علت ناتوانی تا سال ۲۰۲۰ خواهند بود.
ارزیابی شرایط کار در اروپا نشان داده است که در سال ۲۰۱۵، ۳۶ درصد شاغلان در اروپا تقریبا همیشه تحت فشارهای روانی بوده و حدود ۳۳ درصد نیز مجبور به کار با سرعت بالا تر از حد توان خود شده‌اند. حدود ۱۶ درصد از این افراد نیز برخوردهای اجتماعی نامناسب شامل درگیری فیزیکی، توهین و ... را در محیط کار تجربه کرده‌اند. مطالعه‌ای در ژاپن در خصوص حوادث شغلی مشخص کرد که حدود ۳۲ درصد شاغلان در معرض اضطراب و استرس شغلی در یکسال گذشته هستند.
استرس سودمند انسان را در جریان انجام کار هوشیار نگه می‌دارد، اما اگر میزان استرس ناشی از انجام کار بیش از مقدار مجاز باشد، باعث بروز اختلالات جسمانی، روانی و رفتاری در شاغلان شده و تاثیر زیادی در کاهش بهره‌وری سازمانی و افزایش حوادث دارد.
عوامل استرس‌زای شغلی در محیط کاری عبارتند از زمان طولانی و پیاپی انجام کار یا حجم بالای کار، انجام کار در ساعات غیرمتعارف شب و انجام کار شیفتی، فقدان استراحت کافی حین کار، داشتن مسئولیت جان دیگران، احتمال بروز برخورد و درگیری با مراجعین یا همکاران، عملکرد نامناسب ابزار و وسایل کار، نور نامناسب در محیط کار، وضعیت‌های نامناسب بدنی و غیرارگونومیک، عدم وجود حمایت‌های شغلی، بیمه‌ای و اجتماعی مناسب و محرومیت‌های اجتماعی و خانوادگی.
نشانه‌های هشداردهنده استرس شغلی در کارکنان
احساس عدم توانایی درانجام مسئولیت‌های محوله، نخوابیدن به مقدار کافی یا خوابیدن بیشتر از حد معمول، تغییرات قابل توجه در وزن، احساس خستگی مداوم و از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا موجب لذت فرد بوده، بخشی از نشانه‌هایی است که نشان می‌دهند فرد دچار استرس شغلی شده است. همچنین به سادگی خشمگین با تحریک شدن، بروز سردردهای مکرر یا سایر دردهای حاد یا مبهم، روی آوردن به داروهای روانگردان یا الکل، داروهای آرامبخش و خواب‌آور نیز در میان این عوامل قرار می‌گیرند.
راهکارهای پیشگیری و کنترل استرس شغلی
یکی از مهم‌ترین موارد در پیشگیری از ابتلای کارکنان به استرس شغلی، شناسایی و کنترل عوامل استرس‌زای محیط کار توسط تیم سلامت است. در کنار آن طراحی و تنظیم ساعت کار در شیفت‌های کاری برای فراهم کردن زمان استراحت و خواب کافی، طراحی ارگونومیک محیط کار به منظور راحتی و احساس آرامش کارکنان، به همراه داشتن یک همکار در زمان انجام کارهای دشوار و طولانی و انجام ورزش به صورت منظم بخش دیگری از راهکارهایی است که می‌توان در این زمینه از آنها استفاده کرد. انجام تنفس آهسته و عمیق (به آرامی از بینی نفس بکشید. چند ثانیه نگهدارید و آرام از دهان خارج کنید. پنج تا ۱۰ بار این کار را انجام دهید.) این عمل، هنگام استرس و فشار نیز می‌تواند به کاهش این استرس کمک کند. در این میان داشتن خواب کافی در فاصله شیفت‌های کاری و انجام اقدامات درمانی و بازتوانی مناسب در کارکنان دچار مشکلات روانی و بیماران نیز می‌تواند موثر باشد.
ایسنا