العالم ـ آسیا
روزنامه اردنی «الغد» در یادداشتی با عنوان «جبهه جدید جنگ آب در آسیا»، چین را به تسخیر آب‌های منطقه‌ای در شرق آسیا متهم کرد.
در این یادداشت آمده است: کشور چین دیرزمانی است که آب را سلاحی راهبردی برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود تلقی کرده است، چیزی که سران کشورها در خصوص آن هیچ احساس تردیدی ندارند، امروز چین پس از سال‌ها استفاده از قدرت خود در هر رودخانه بزرگ فراملی در آسیا برای دستکاری در جریان آب، اطلاعات را در مورد جریان‌های آب در این کشور مبدأ برای فشار بر کشورهایی که جریان آب به آنجا سرازیر می‌شود و به ویژه هند، مخفی نگاه می‌دارد.
طی چندین دهه چین، همسایگان خود را در معرض خطرات ژئوپلیتیکی مهم مربوط به مسائل آب قرار داد، به علت انزوای اجباری تبت و دیگر مناطق قومی نشین چین به غیر هان، که تقریبا 60 درصد از خشکی چین را تشکیل می‌دهد، چین به عنوان هیدروژن غالب در جهان است، این کشور بیش از هر کشور دیگری رودخانه از مرزهای آن به دیگر کشورها سرازیر می‌شود.
در سال‌های اخیر، چین به شدت تلاش کرده است تا از این وضعیت برای افزایش نفوذ خود در همسایگان خود و ساخت بی ملاحظه سدها بر روی رودخانه‌های بین المللی بهره برداری کند. چین در حال حاضر بیش‌تر از همه دنیا سد می‌سازد و همچنان هم به ساخت و ساز سد ادامه می‌دهد به گونهای که همسایگان پایین دست آن به ویژه کشورهای حوضه رودخانه مکونگ ، نپال و قزاقستان را وابسته به چین نگاه می‌دارد.
تا کنون چین از ورود به یک معاهده برای تقسیم آب با هر کشوری سرباز زده است با این حال، این کشور در برخی از داده‌های هیدرولوژیکی و هواشناسی لازم شریک است تا کشورهای پایین دست قادر به پیش‌بینی و برنامه‌ریزی درباره زمان وقوع سیل باشند و بتوانند تدابیر لازم برای به بار نیامدن خسارات مالی و جانی ناشی از آن را اتخاذ کنند.
با این حال، امسال چین چنین داده‌هایی را از هند محروم کرده است، که این امر اثربخشی سیستم‌های هشدار سیل در هند را کاهش می‌دهد، حداقل در طول فصل بادهای موسمی تابستان در آسیا؛ در نتیجه، علیرغم بارش باران‌های مصنوعی در سال جاری در شمال شرقی هند، که از طریق آن رودخانه برهماپاترا جریان دارد آن هم پس از خروج از تبت و قبل از ورود به بنگلادش، این منطقه با سیل بی سابقه و با عواقب ویرانگر، خصوصا در آسام مواجه شده است.
تصمیم چین مبنی بر محرومیت از اطلاعات مهم نه تنها ناجوانمردانه است، بلکه تعهدات بین المللی مربوط به آن را نقض می‌کند. چین یکی از سه کشوری است که علیه کنوانسیون در سال 1997 ( کنوانسیون حقوق بهره برداری های غیرکشتیرانی از آبراههای بین المللی) رای داد که در آن خواستار تبادل منظم اطلاعات هیدرولوژیکی و سایر اطلاعات بین کشورهای حوزه مشترک است.
با این حال، چین قرارداد پنج ساله دو جانبه ای را امضا کرده است که سال آینده به پایان می‌رسد و بر اساس آن باید روزانه از سه ایستگاه کنترل Berhmaputra در تبت آن هم در فصل بارش باران‌های سیل آسا و خطرناک از 15 ماه مه تا 15 اکتبر اطلاعات هیدرولوژیکی و هواشناسی هند را انتقال بدهد.
توافق مشابهی نیز در سال 2015 به دست آمد و شامل یکی دیگر از رودخانه‌های در معرض سیل نیز می‌شود، این دو توافق پس از آن منعقد شد که سیل‌های ناگهانی در استان‌های آرانیچال و هیمهچال که ناشی از پروژه‌های چین در تبت بود، به وقوع پیوست.
بر خلاف برخی کشورهای دیگر که داده‌های هیدرولوژیکی را به همتایان خود به صورت رایگان ارائه می‌دهند، چین این کار را فقط با پول انجام می‌دهد در حالی که کنوانسیون آبرسانی تصریح کرد که هیج هزینه‌ای در این خصوص نباید اعمال شود، مگر اینکه داده‌ها یا اطلاعات به راحتی در دسترس قرار نگیرند، این قانون همچنین ممکن است در رأی دادن «نه» توسط چین سهیم بوده باشد.
اما هند حاضر بود این هزینه را بپردازد، امسال، مثل همیشه، هند مبلغ توافق شده را ارسال کرده است با این وجود وزارت خارجه هند هیچ گونه اطلاعاتی دریافت نکرده است، وزارت امور خارجه چین تقریبا چهار ماه بعد اعلام کرد که ایستگاه‌های استخراج اطلاعات در حال مدرنیزه شدن است در حالی که این ادعا نادرست بود: چین اطلاعات برهما پاترا را به بنگلادش داد.
سه هفته پیش، روزنامه گلوبال تایمز ایالات متحده که تحت حاکمیت دولت است یک توضیح قابل قبول درباره ناکامی چین در ارائه داده‌های وعده داده شده به هند ارائه داد، این روزنامه نوشت انتقال داده عمدا متوقف شد زیرا هند حاکمیت منطقه‌ای چین در کشمکش بر سر منطقه دورافتاده هیمالیا در منطقه دوکلام را نقض کرد و تابستان امسال این مناقشه شکل درگیری‌های مرزی به خود گرفت یعنی در جایی که بوتان و تبت به استان سکیم متصل می‌شود.
اما حتی قبل از اینکه مناقشات در اواسط ماه ژوئن آغاز شد، چین بر اقدام هند در تحریم نشست روزهای 14 و 15 ماه مه که برای تبلیغ درباره «طرح کمربند و جاده» برگزار شد، فائق آمد؛ به نظر می‌رسد محرومیت از ارائه داده‌ها تلاش برای مجازات هند است که دستور کار زیرساخت‌های گسترده بین المللی چین به عنوان یک نهاد مبهم را محکوم کرد و سپس تمایل چین به مجازات هند به دلیل درگیری‌های دوکلام را تقویت کرد.
برای چین، به نظر می‌رسد که التزام به موافقت نامه‌های بین المللی زمانی که از لحاظ سیاسی نامناسب می‌شود، به حالت تعلیق درمی آید و بر مبنای همین است که چین توافقنامه‌هایی را که با انگلستان در سال 1984 با انگلستان منعقد کرد نقض می‌کند، به موجب همین امر چین در سال 1997 حاکمیت خود را نسبت به هنگ کنگ تقویت کرد. چین ادعا می‌کند که این توافقنامه که بر اساس فرمول «یک کشور، دو نظام حاکمیتی» است اهمیت عملی خود را در طول 20 سال گذشته از دست داده است.
اگر نقش‌ها برعکس شود، چین در جایگاه کشوری که آب رودخانه‌ها به آن سرازیر می‌شد، بارها و بارها به هند اتهام‌هایی درباره افزایش مرگ و میر و خرابی‌های ناشی از سیل و نقض تعهدات بین المللی وارد می‌کرد. همان گونه که چین به شدت ادعاهای منطقه‌ای و دریایی خود را در آسیا را مطرح می کند و از مهندسی مجدد جریان آب‌های مرزی و لو ندادن داده‌های هیدرولوژیکی برای تقویت قدرت منطقه‌ای خود استفاده می کند.
به گزارش فارس به نقل از روزنامه القد، عدم تمایل چین به ارائه داده‌های آب، علیرغم تاثیر بالقوه بر جوامع غیرنظامی آسیب پذیر، بر اساس ملاحظات انسانی بی مبالاتی خطرناکی شمرده می‌شود، همان گونه که چین ابزارهای غیر متعارف برای دیپلماسی اجباری درست می‌کند از جمله اینکه به طور غیررسمی کالاهای کشور هدف را تحریم می‌کند تا صادرات استراتژیک (مانند صادرات فلزات نادر) و همچنین گردشکری چینی ها در دیگر کشورها را متوقف کند.
در حال حاضر، چین با تسخیر آب، یک منبع حیاتی و ابزار زندگی میلیون‌ها نفر می تواند کشور دیگری را به عنوان یک گروگان نگه دارد آن هم بدون اینکه حتی یک گلوله شلیک کند در آسیا که با کمبود آب مواجه است از بین بردن سلطه‌گری چین در حال حاضر بزرگترین چالش استراتژیک شده است.