العالم - ایران - گوناگون
تسنیم -- مگر می‌شود آدمی در چنین وضعیت پرنشاطی باشد و در عین حال درصدد خاتمه دادن به زندگی خود باشد. چه واقعیت تلخ و هشداردهنده‌ای در پشت این خنده‌های تلخ وجود دارد؟
در کنار تمام تحلیل‌ها و نظرات کارشناسی مختلفی که این روزها برای پاسخ به چرایی وقوع این موضوع مطرح می‌شود. لازم است به دنبال پاسخ این پرسش باشیم که چه اقداماتی می‌توانستیم برای پیشگیری از این وقوع این اتفاق تلخ انجام دهیم که نسبت به آنها بی توجه بودیم و چگونه می‌توان از بروز حوادث مشابه دیگر پیشگیری کرد؟
دکتر سیدکاظم ملکوتی، رئیس جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران، روانپزشک، عضو دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌و‌گو با تسنیم در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گوید: "شجاعت " و "نترسی" که این دو سعی می‌کنند به رخ بکشند، حکایت از اوج استیصال، ترس، ناامیدی و تنهایی آنان است که با خنده از حال درون خود حرف می‌زنند. این جملات که "دیدی انجام دادم ..."، واقعیت تلخی را آشکار می‌کند؛ آنان قبلاً چنین تهدیدی را برای دوستان یا والدین و غیره مطرح کرده‌اند اما انگار کسی گفته بود؛ "جرأتش را نداری یا جگرش را نداری."
وی ادامه می‌دهد: اتفاقاً بی‌توجهی اطرافیان به این تهدیدها، نخستین خطای شایعی است که معمولاً در رابطه با خودکشی دیده می‌شود. در بسیاری از موارد اطرافیان این تهدیدها را شوخی، بازی برای ترساندن، تهدید و غیره تلقی می‌کنند. آنان با خود می‌گویند؛ «اگر این حرفها جدی بود تا حالا اقدام کرده بود. این برای چندمین بار است که تهدید می‌کند.»
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران تأکید می‌کند: خانواده و اولیای مدرسه باید همواره به این تأکید متخصصان توجه داشته باشند که بیان فکر خودکشی و تهدید به خودکشی همیشه باید جدی گرفته شود. به ویژه اگر بارها تکرار شود. سابقه اقدام به خودکشی احتمال بروز اقدام را 20 تا 25 برابر افزایش می‌دهد. هر اقدام بعدی میتواند شدیدتر و مهلک‌تر از دفعه قبل باشد.
ذره‌بینی بر عملکرد خانواده و مدرسه
وقتی نوجوانی تحت فشار روانی قرار دارد، نشانه‌های آن حتماً در رفتار و کیفیت تحصیلش در مدرسه و خانواده خودنمایی می‌کند. نشانه‌هایی که اگر مشاوران و اولیای مدرسه و اعضای خانواده به آن توجه می‌کردند، می‌توانستند صدای زنگ خطر را بشنوند و ببینند.
دکتر ملکوتی در ادامه تأکید می‌کند: افسردگی در نوجوانان میتواند به شکل پرخاشگری و بروز رفتارهای خشن نمایان شود.در واقع اقدام به خودکشی در این دختران، وسیله‌ای برای ابراز خشم آنان بوده است تا به اطرافیان خود ثابت کنند که حرف آنان پوچ نیست بلکه جدی است. خانواده‌ها می‌توانستند به محض مشاهده رفتارهای فرزندشان، مشکل را با مشاور مدرسه یا مرکز مشاوره آموزش و پرورش مطرح کنند و چتر حمایتی روانی مناسبی برای فرزندان خود فراهم کنند.
مهمترین اقدامات پیشگیری کننده
بسیاری از دوستان این دو نوجوان در شک و بهت روانی به سر می‌برند و این خود مسأله بسیار مهم دیگری است که حتماً باید مورد توجه خانواده‌ها، اولیای مدرسه و مسئولان قرار گیرد.
رئیس جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران معتقد است که مشاوران مدرسه باید نسبت به این موضوع اقدامات موثری همچون ارائه آموزش‌های لازم و مشاوره‌های کوتاه مدت به همکلاسی‌ها، سایر دانش‌آموزان مدرسه و حتی اولیای مدرسه انجام دهند.
دکتر ملکوتی تأکید می‌کند: آموزش علایم افسردگی و شرایط بحران روانی به اولیا مدرسه، والدین و دانش‌آموزان میتواند در شناسایی افراد و دانش‌آموزان در معرض خطر کمک کند و موجب پیشگیری از تکرار حادثه‌ای مشابه شود. چنین اقدامی میتواند از سوی مرکز مشاروه سازمان آموزش و پرورش و یا کارشناسان بهداشت روان شبکه بهداشت انجام شود.
رئیس جمعیت پیشگیری از خودکشی ایران در پایان تأکید می‌کند: با توجه به این که خودکشی یک پدیده اجتماعی است و آثار روانی و اجتماعی زیادی بر جامعه تحمیل می‌کند، کتمان این حادثه دهشتناک نه تنها به پیشگیری از بروز وقایع مشابه کمک نمی‌کند بلکه خطر بروز آن را نیز میتواند افزایش یاید.بناراین بررسی روانشناسانه و درک آسیب‌های موجود در فرد متوفی و اقدام کننده به خودکشی میتواند از بروز موارد مشابه پیشگیری کند. البته به شرط آن که این اقدامات به آموزش‌های مناسب در خانواده و مدرسه منتهی شود.