العالم- ایران/ سیاسی
محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان که برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی در سمرقند ازبکستان به سر می‌برد، به ایراد سخنرانی پرداخت که متن آن از نظر خوانندگان می‌گذرد:
عالیجنبان،
خانم‌ها و آقایان،
مایلم از مهمان نوازی گرم دولت ازبکستان و مسئولین برگزار کننده همایش بین‌المللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی در شهر زیبا و تاریخی سمرقند صمیمانه تشکر و قدردانی کنم. شهر زیبای سمرقند، همواره حلقه وصل اقوام و جوامع مختلف فارس، ازبک و تاجیک، و چهار راه اتصال و ارتباط شرق و غرب از طریق جاده ابریشم بوده و کانون تمدنی در حوزه تاریخی و فرهنگی ِآسیای کهن به شمار رفته و مشاهیر، ادبا، شعرا و دانشمندان این خطه نقش بسزایی در علم، هنر و فرهنگ و شکل گیری تمدن بشری ایفا کرده‌اند.
دوستان عزیز!
امنیت در جهان بهم پیوسته کنونی، محدود و منحصر به ابعاد نظامی نیست و مقوله‌ای چند وجهی، درهم تنیده و فراگیر است. امروزه نمی‌توان با صرف صدها میلیارد دلار امنیت را خرید و با کشتی وارد کشور کرد. تجاری سازی ِامنیت، مقوله و معامله تازه‌ای است که برخی قدرت‌های جهانی و فرامنطقه‌ای وارد ادبیات سیاسی کرده‌اند و تاسف آور اینکه مشتریان خوبی هم در این معامله دلار در برابر امنیت یافته‌اند. امروز امنیت مقوله‌ای پیوسته و متقابل است که در آن امنیت ِیکی در گرو امنیت ِدیگری است. عصر امنیت یکجانبه و برج عاج نشینی و امنیت با تکیه بر قدرت نظامی، مدتهاست به پایان رسیده و این درسی است که قدرت‌های مداخله‌گر فرامنطقه‌ای و کشورهایی که درصدد ایجاد نا امنی و تهدید امنیت دیگران برای رسیدن به امنیت موهوم خود هستند؛ بخوبی درپس ِقضایای عراق، سوریه، یمن و افغانستان آموخته‌اند.
امروز برای رسیدن امنیت، باید با تکیه بر مردم بعنوان مهمترین مولفه امنیت یک کشور، به امنیتی درون زا رسید و سپس در تعاملی سازنده و هم افزایی با همسایگان به امنیتی پایدار و دسته جمعی دست یافت.
جمهوری اسلامی ایران از زمان استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی همواره در برقراری روابطی دوستانه، برادرانه و متوازن مبتنی براصول احترام متقابل و منافع مشترک پیشگام بوده است. راهبرد جمهوری اسلامی ایران بر توسعه و تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف، تلاش در جهت استقرار و استمرار صلح، ثبات و آرامش در منطقه، همگرایی و همکاری در قالب نهادهای منطقه‌ای و سازمان‌های بین‌المللی استوار است.
ما همواره امنیت و ثبات همسایگان و حوزه‌های همجوار را امنیت و ثبات خود تلقی کرده و کمک به حل اختلافات و تنش‌ها و همکاری‌های دوجانبه امنیتی برای مقابله با تهدیدات مشترک تروریسم تکفیری، افراط گرایی، قاچاق مواد مخدر و مهاجرت غیرقانونی از مهمترین وجوه مشارکت فعال و موثر جمهوری اسلامی ایران در تقویت و تحکیم ثبات و امنیت در منطقه آسیای مرکزی بوده است.
مقابله موثر با افراط گرایی و تروریسم تکفیری، که تهدیدی جدی علیه امنیت و ثبات منطقه غرب آسیا، آسیای مرکزی و قفقاز، شبه قاره هند و حتی مناطق شمال آفریقا و آسیای جنوب شرقی محسوب می‌شود، نیازمند همفکری، هم افزایی و همکاری و تعامل فراگیر و همه جانبه کشورهای منطقه است. مهم‌تر از مقابله نظامی، بررسی ریشه‌های شکل‌گیری این جریانات ضداسلامی و شناسایی منابع مالی و حامیان سیاسی و خاستگاه ایدئولوژیک ِتفکرتروریسم تکفیری لازمه و پیش شرط مبارزه موثر و قاطع با ریشه‌های تروریسم و افراط گری است.
قطعنامه مجمع عمومی ملل متحد پیرامون "جهان علیه خشونت و افراط گری"( WAVE ) در اجرای ابتکار پیشنهادی جناب آقای روحانی در سال 2013، می‌تواند چارچوب جهانی مناسبی را برای همکاری‌های دسته جمعی در منطقه آسیای مرکزی فراهم کند.
اعلام منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در منطقه آسیای مرکزی، اقدامی مبتنی بر درک صحیح از امنیت است. جمهوری اسلامی ایران نه تنها به لحاظ دینی و اعتقادی مخالف ساخت، تولید و کاربرد چنین سلاح‌هایی است، بلکه بطور جدی معتقد است این سلاح‌ها خود ثبات‌زدا و امنیت‌برانداز هستند و باید از صحنه گیتی برچیده شوند. ایران از سال 1974 پیشنهاد ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی در خاورمیانه را پیگیری کرده که بدلیل سیاست‌های تجاوزکارانه و برتری‌جویانه رژیم صهیونیستی درکسب سلاح‌های هسته‌ای و حمایت آمریکا از این رژیم به نتیجه نرسیده است. ما با دستیابی به توافق هسته‌ای و عمل به تمامی تعهدات خود وفق برجام، در صحنه عمل نیز پایبندی خویش را به اصل عدم اشاعه و خلع سلاح هسته‌ای به اثبات رساندیم.
جمهوری اسلامی ایران در 25 سال اخیر تلاش کرده تا نقش و سهم مناسبی در گسترش همکاری‌های اقتصادی در آسیای مرکزی در عرصه‌های مختلف تجاری، انرژی، سرمایه گذاری و همکاری‌های بانکی و مالی و همچنین اجرای طرح‌های عمرانی و سازندگی ایفا کند. بخش خصوصی ایران ده‌ها طرح توسعه‌ای در زمینه‌های سد و نیروگاه برق‌آبی، جاده و راه آهن، اکتشاف معادن و واحدهای صنعتی را به اجرا درآورده است. ما همچنین زیرساخت‌های خود در بخش حمل و نقل زمینی و ریلی و ظرفیت‌های ترانزیتی خود را در اختیار کشورهای منطقه قرار داده‌ایم.
در پایان مایلم باردیگر تأکید کنم که سیاست تعامل فعال و همه‌جانبه با همسایگان اولویت اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. ما از رویکرد جمهوری‌های آسیای مرکزی برای افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و سیاست خردمندانه دولت ازبکستان در اولویت دادن به تقویت مناسبات با منطقه استقبال می‌کنیم. بار دیگر از میزبانی و مهمان نوازی گرم دولت ازبکستان و مسئولین برگزار کننده این کنفرانس تشکر می‌کنم و امیدوارم با گسترش و تحکیم تعامل و همکاری، شاهد توسعه و تعمیم صلح و ثبات و امنیت در منطقه آسیای مرکزی باشیم.