علائم و درمان کبد چرب چیست؟

العالم - ایران / علمی

يكى از فعاليتهاى مهم كبد، ذخيره سازى و سوخت و ساز چربی ها در بدن است. كبد طبيعى حاوى حدود 5 گرم چربى در 100 گرم وزن خود است. هرگاه مقدار چربى بيش از 5 درصد وزن آن افزايش يابد، به اين حالت «كبد چرب» گفته می شود. به استناد مطالعات و تحقیقات دکتر علویان، كبد چرب، بيمارى شايعى در جامعه است و در نتيجه‌ی بسيارى از بيماری ها و يا حالت هاى تغذيه اى در بدن ايجاد مى شود. انباشته شدن چربى در سلول هاى كبدى مى تواند به التهاب اين سلول ها منجر شود. 

*علل و علائم كبد چرب

در اكثر موارد، چاقى و اختلال در چربی هاى خون از علل كبد چرب هستند؛ علل ديگرى كه مى تواند موجب بروز اين حالت در كبد شوند، عبارتند از: بيمارى ديابت (مرض قند)، مصرف مشروبات الكلى، بدغذايى و سوءتغذيه، بيمارى هاى مزمن نظير بى كفايتى پمپاژ قلب، هپاتيت مزمن سی و سل ريوى. كبد نقش مهمى در سوخت و ساز و شكستن چربى ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربى در كبد رسوب مى كند و موجب بروز كبد چرب مى شود.
در بيمارى كبد چرب، كبد معمولاً علامت خاصى ندارد و به دنبال انجام آزمايش هاى دوره اى، اختلال در آنزيم هاى آن مشخص مى شود و يا اينكه در زمان انجام سونوگرافى به علل ديگر، وجود كبد چرب نيز تشخيص داده مى شود. البته اختلالات آنزيمى در كبد چرب معمولاً خفيف است و در اكثر موارد موجب افزايش مختصر در آنزيم هاى كبدی مى شود. در برخى موارد اين بيمارى با علائمى نظير خستگى و احساس ناراحتى در قسمت فوقانى شكم همراه است.
در صورت وجود اختلال در آنزيم هاى كبدى، قبل از آنكه علت كبد چرب تشخيص داده شود، در ابتدا لازم است ساير علل، كه موجب بروز اختلال در اين آنزيم ها مى گردند، رد شوند. همچنين بررسى لازم از نظر منفى بودن هپاتيت بی و هپاتيت سی انجام شود. بهترين راه تشخيص اين بيمارى انجام نمونه بردارى از كبد و بررسى ميكروسكوپى آن است.

*درمان

مهمترين روش درمانى در اين بيمارى، رفع علت زمينه اى بروز بيمارى است. كاهش وزن در افراد چاق، عدم مصرف مشروبات الكلى، كنترل بيمارى ديابت، كاهش چربى هاى خون (ترى گليسيريد) و تغيير در شيوه زندگى و فعاليت، مهمترين اصول درمان اين بيمارى است. در صورت درمان كبد چرب، مى توان مانع پيشرفت ضايعه كبدى شد. با كاهش وزن (در افراد چاق) يا تغيير در شيوه زندگى (افزايش فعاليت جسمانى، پياده روى و غیره)، اصلاح رژيم غذايى، قطع مصرف مشروبات الكلى، كنترل دقيق قند خون با كمك پزشك مى توان در جهت درمان این بیماری نتیجه مطلوب به دست آورد. البته ذكر اين نكته ضرورى است كه على رغم تجويز دارو، هنوز هم كاهش وزن و تغيير در شيوه زندگى از اركان اصلى درمان بيمارى كبد چرب به شمار مى روند. در برخى موارد براى كنترل اين بيمارى، با توجه به شدت عارضه، از دارو استفاده مى شود. در اكثر موارد، اين حالت خطرناك نيست. در صورت عدم درمان به موقع، در درازمدت مقادير زيادى چربى در كبد رسوب مى كند و موجب بروز التهاب كبدى مى شود؛ لذا نبايد نسبت به اين عارضه بى تفاوت بود.

*چاقى و كبد چرب

كبد چرب در افراد چاق شايع است. عواملى چون عدم تكامل جسمانى، توسعه تكنولوژى، زندگى ماشينى، شهرگرايى، تن آسايى، رفاه مادى، مصرف بى رويه مواد غذايى و غیره عواملى مى باشند كه موجب شده اند تا چاقى روز به روز بيشتر شود. اين كه چاقى به چه معنايى است بايد توجه داشت كه بر اساس قد و سن افراد مى توان وزن ايده آل را از روى جداول بررسى كرد. هنگامى كه انرژى ورودى (كالرى) بيش از حد مصرفى باشد، كالرى اضافه در بافت چربى ذخيره مى شود و اگر اين حالت طولانی مدت باشد، چاقى حاصل خواهد شد. افراد چاق نسبت به افراد داراى وزن طبيعى نسبت به بو يا مزه غذا به ميزان بيشترى پاسخ مى دهند. بايد توجه داشت كه زياد خوردن يك علت مهم چاقى است، ولى تنها علت نيست؛ بلكه عوامل ديگرى نظير تأثيرات محيطى، فرهنگى و ژنتيكى همگى در بروز چاقى دخالت دارند. 
براى كاهش وزن بايد در قدم اول به شيوه زندگى فرد توجه داشت و رژيم غذايى با محدوديت كالرى را به اجرا در آورد، ولى رژيم هاى غذايى سخت و طاقت فرسا سبب عدم همكارى بيمار مى شود. مشكل عمده در درمان چاقى، كاهش وزن نيست بلكه حفظ وزن كاهش يافته است. متأسفانه تعداد معدودى از بيماران به طور دائم كاهش وزن خود را حفظ مى كنند. كبد چرب در افراد چاق شايع است و در 80 تا 90 درصد موارد چاقى مفرط ديده مى شود. بديهى است كه مرض قند و بالا بودن چربى هاى خون در افراد چاق نيز ديده مى شود و اين دو عامل به بروز كبد چرب كمك مى كنند.

*مبارزه با چاقى

آيا مى خواهيد اضافه وزن خود را از دست دهيد؟ آيا مى خواهيد با كسب وزن ايده آل، شادابى خود را به دست آوريد. حقيقت اين است كه شما ابتدا بايد تصميم بگيريد و اراده كنيد. بسيارى از شما اين جمله را بيان مى كنيد که من از فردا رژيم غذايى خود را رعايت خواهم كرد و در واقع كار امروز را به فردا مى اندازيد! آيا در آينه به خود نگاه كرده ايد! آيا از آنچه مى بينيد خوشتان مى آيد؟ آيا متوجه شده ايد كه برخى لباس هاى قديمى شما ديگر به تنتان نمى رود و براى شما كوچك شده اند! يك دوست خوب و يا يك فاميل دلسوز مى تواند شما را تشويق به كاهش وزن نمايد و اگر به شما بگويد كه عزيز من! چه خوب بود كه چند كيلوگرم وزن كم مى كرديد! و آن را به صورت مكرر بيان كند، تأثير خود را خواهد گذاشت. آنچه مهم است اين است كه حالا تصميم بگيريد، گذشته ها گذشته! 
انجام تمرينات ورزشى، مختص گروه يا قشر خاصى از جامعه نيست. جوانان، افراد پير، مردان، زنان و غیره، همه بايد ورزش كنند. ورزش تأثير جدى در جلوگيرى از ابتلا به بسيارى از بيمارى ها و حفظ سلامت و حتى روح آدمى دارد. وزن ايده آل با تمرينات ورزشى، تنها همراه با يك رژيم غذايى مناسب و صحيح به دست مى آيد. ورزش، هر چند به ميزان اندك، ولى مداوم و روزانه در طول يك سال موجب كاهش وزن قابل توجهى در افراد چاق مى شود.

*خار علیص

خار عليص يا داروى سيليمارين، يكى از گياهان شناخته شده طبى در درمان بيمارى هاى كبدى است كه از دو هزار سال پيش اثرات مفيد آن بر كبد شناخته شده است. عصاره ريشه و برگ اين گياه به صورت مايع سفيد شيرى رنگ است. در حال حاضر اين دارو به صورت كپسول و شربت تهيه مى شود و براى پيشگيرى از تشديد ضايعه كبدى به كار مى رود. اين دارو باعث مهار راديكال هاى آزاد اكسيژن مى شود و با اين اثرات از تخريب سلولى جلوگيرى مى كند. خوشبختانه عارضه مهمى در اثر مصرف اين دارو ذكر نشده است. از اين دارو در درمان كبد چرب نيز استفاده مى شود.

 خبرگزاری علم و فناوری