راهکار سازمان حفاظت محیط زیست برای رفع آلودگی هوای تهران و کلان شهرها

العالم ـ ایران / اقتصادی

عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، در گفت وگو با شبکه خبری العالم، در خصوص آلودگی هوا در کلان شهرها اظهار داشت: در زمستان و اواخر پاییر به دلیل سرد شدن هوا و وقوع پدیده وارونگی، ذرات معلق به علت سنگینی هوا پایین می آید و به خصوص آلودگی هایی که اندازه آنها زیر 2.5 میکرون هستند و عمده منبع تولید این آلودگی ها نیز سوخت های گازوییلی و مازوت می باشند، در کلان شهرها معضل آلودگی تشدید می شود که بیشتر مربوط به کامیون ها و اتوبوس های دیزلی و فرسوده هستند که احتراق سوخت در آنها کامل صورت نمی گیرد.

کلانتری با بیان این که هر ساله در فصل سرما حدود یک ماه تا 40 روز هوا در تهران و کلان شهرها آلوده تر می شود، خاطرنشان کرد: طبق اعلام مرکز تحقیقات شهرداری و سازمان حفاظت محیط زیست، دو سوم این آلودگی مربوط به کامیون ها و اتوبوس های فرسوده است که یکی از راه حل ها نوسازی سیستم ناوگان حمل و نقل شهری و کامیون های فرسوده است و دیگر این که کیفیت سوخت گازوییل باید بالا برود.

وی گفت: حداکثر مقدار گوگردی که در ترکیب گازوییل قابل پذیرش است 50 پی پی ام است که متاسفانه در خیلی از شهرها میزان گوگرد گازوییل های توزیعی بالاتر از این مقدار است لذا گازوییل نامرغوب وقتی وارد خودروهایی می شود که فرسوده هستند آلودگی بوجود می آید.

کلانتری در خصوص تلاش برای رفع آلودگی هوا خاطرنشان کرد: یکی از کارهایی که در تهران انجام دادیم و استاندارانی که اختیارات به آنها واگذار شده که برای این مشکل خودشان مستقل تصمیم بگیرند، این است که، جلوی تردد شبانه کامیون و اتوبوس های فرسوده را گرفتند و همین طور با زوج و فرد کردن تردد سواری ها که البته نقش چندانی هم در آلودگی ندارند، توانستیم مقدار آلودگی را کاهش دهیم اما این اقدام موقتی است و اگر  بخواهیم به صورت دائمی با آلودگی هوای تهران و کلان شهرها مقابله شود، باید ناوگان حمل و نقل چه باری و چه مسافری نوسازی شود و سوخت بهینه و با استانداردهای بالاتر عرضه شود.

وی با بیان این که خود مردم هم باید رعایت کنند و از وسایل نقلیه شخصی بیهوده استفاده نکنند، خاطرنشان کرد: موتور سیکلت ها عامل دیگر آلودگی هستند به صورتی که حدود دو سوم آلودگی مربوط به کامیون ها و اتوبوس های فرسوده و 10 درصد آلودگی مربوط به موتورسیکلت ها است لذا دولت تصمیم گرفته که موتورسیکلت ها هم جایگزین شوند و با ایجاد کارخانجات موتورسیکلت برقی در کلان شهرها در آینده جلوی تردد موتورسیکلت های موجود گرفته شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص استفاه از انرژی های تجدید پذیر خاطرنشان کرد: دولت در این خصوص یک برنامه مشخصی را از سه سال پیش شروع کرده و آن این که برقی را که از طریق انرژی های تجدیدپذیر مثل باد و خورشید تولید شوند، با قیمت بالاتر از بخش خصوصی بخرد تا این مساله ترویج شود.

وی گفت: اکنون دولت به عنوان مثال هر کیلو وات ساعت برق نیروگاه حرارتی بخش خصوصی را حدود 100 تومان می خرد که قیمت تمام شده آن البته کمتر از این است، ولی متوسط قیمت انرژی های نیروگاه های تجدید پذیرخورشیدی و بادی بخش خصوصی را  500 تومان می خرد. دولت این یارانه را اختصاص داده تا تولید اینگونه انرژی ترویج و توسعه یابد ولی تقاضای بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در تولید انرژی های تجدید پذیر با این وجود خیلی زیاد نیست و به بیش از 200 مگاوات نمی رسد که باید افزایش پیدا کند.

کلانتری افزود: انرژی در ایران کاملا قیمت یارانه ای دارد در حالی که قیمت های تمام شده برق هر کیلو وات ساعت 260 الی 270 تومان است ولی دولت به طور متوسط 66 تومان از مشترکان خانگی و کشاورزی و صنعتی دریافت می کند که به عبارتی برای هر کیلو وات ساعت حدود 200 تومان یارانه می دهد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اگر یارانه ها به نحوی کاهش پیدا کند یا حذف شود توجیه پذیری اقتصادی انرژی تجدید پذیر و استقبال بخش خصوصی از آن نیز بیشتر خواهد شد. یکی از موانع اصلی توسعه جدی و گسترده انرژی های تجدید پذیر در کشور مابه التفاوت قیمت تمام شده با قیمت برق مصرفی جامعه است.

وی درخصوص مشکل آب نیز تصریح کرد: مساله آب در ایران موضوعی جدی است برای این که ما کشور نسبتا پرجمعیتی هستیم با حدود 80 میلیون نفر، درحالی که بارش های ما در 6 سال گذشته حدود 20 درصد کاهش یافته و به حدود 200 میلیمتر رسیده یعنی منابع آبی تجدید پذیر کشور که زمانی فکر می کردیم 130 میلیارد متر مکعب در سال است اکنون به حدود 90 میلیارد متر مکعب در سال رسیده در حالی که مصرف ما کمتر نشده است. ما باید سیاست آبی جدی داشته باشیم که بتوانیم نیازهای کشور را با مصرف آب کمتر تامین بکنیم لذا مشکل آب با افزایش جمعیت کشور در حال تبدیل شدن به مشکل دائمی است، ما باید سیاست هایی را درپیش بگیریم تا در آینده از نظر اجتماعی با خطرات کمتری مواجه شویم.

کلانتری خاطرنشان کرد، مشکل مصرف آب در حیطه های مختلف و به صورت گسترده وجود دارد. حدود 85 تا 90 درصد منابع آبی کشور دربخش کشاورزی مصرف می شود و 20 درصد  اشتغال کشور نیز در این بخش ایجاد شده است که فشار زیادی را به منابع آبی وارد می کند. ما باید مصرف بخش کشاورزی را پایین بیاوریم و در همین درخصوص دولت در تلاش است تا با بالابردن بهره وری آب، در بخش کشاورزی میزان مصرف را کمتر کند و این در شرایطی محقق می شود که ما دیگر کشاورزی را توسعه ندهیم چون منابع آبی مان دیگر ظرفیتی ندارد. همه دنیا حد اکثر از 40 درصد منابع آب های تجدید پذیراستفاده می کنند ولی استفاده ما از این منابع 100 درصد است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه کاهش مصرف آب یک راهش افزایش بهره وری آب است که به ازای یک متر مکعب آب تولیدات کشاورزی بیشتر شود گفت: یک راه دیگر افزایش راندمان  و راه دیگر صرفه جویی در استحصال آب است. ما بر دو قسمت اول و دوم در حال کار کردن هستیم اما استحصال را کم نکرده ایم و حتما باید این راه را هم مقدم بر آن دو بگذاریم.

وی افزود: ما با احداث سدها آب ها را مهار کرده ایم  و تقریبا همه اب های جاری کشور مهار شده لذا تزریق آب ها به زیر زمین کمتر شده است چون جریانات سطحی کنترل شده است و بارش ها هم تقریبا ناپایدار شده است یعنی اثر بخشی بارش های ما در بیست سال اخیر کم تر شده . دفعات بارش زیاد شده  مقدار کم شده از این رو نفوذپذیری کم وتبخیر زیاد چراکه درجه حرارت هم بیشتر شده است .

کلانتری ادامه داد: ما در بخش آب باید تغییر کشت داده و بهرهوری را با تبدیل روش های آبیاری بهبود دهیم و  در نهایت برداشت و استحصال آب را کمتر کنیم .

معاون رئیس جمهور تاکید کرد: به جای اینکه حدود 97 میلیارد متر مکعب آب مصرفی آن را به زیر 60 میلیارد متر مکعب برگردانیم. اجازه دهیم اب بخشی به محیط زیست برگردد . در حال حاضر در بخش مصرف آب حق محیط زیست را گرفته ایم. آبی به تالاب ها نرسیده و گرد و غبار نمکی بلند می‌شود. پوشش گیاهی ضعیف و چسبندگی خاک کمتر شده است مراتع از بین رفته پوشش گیاهی ضعیف شده است لذا باید استفاده از آب را به شدت محدود کنیم .

کلانتری در پاسخ به سوالی درباره استفاده از آب دریا اظهار داشت: در حال حاضر در حال استفاده هستیم ،در خلیج فارس و دریای عمان در بعضی شهرها و پروژه ها آب دریا  را شیرین میکنند چون در این حوزه همه کشورها شیرین میکنند و ما کمترین هستیم و به مصارف صنعتی و شرب می رسد. بخش عمده ای از ما صرف کشاورزی می شود لذا  کمک زیادی نمیکند ودر حال حاضر  کمتر از نیم درصد آب مصرفی ما از دریا شیرین میشود. این کار بسیار گران قیمت است . یک متر مکعب  کنار ساحل حدود یک دلار تمام میشود لذا  عملا کاربردی در بخش کشاورزی نخواهد داشت و فقط برای بخش شرب و صنعتی می تواند جایگزین شود .

معاون رئیس جمهور در پاسخ به سوال دیگری درباره دریاچه ارومیه و مشکلات آن گفت: ما مشکل خاصی نداریم . مشکل ما در دریاچه ارومیه این است که حق آبه طبیعی را مردم برای مصارف کشاورزی برداشت کرده اند .  ارومیه دریاچه بسته ای است. سالیانه باید 2.7 میلیارد متر مکعب  آب باید از رودخانه برسد به دریاچه  که این کمتر از 700 میلیون متر مکعب بود یعنی سالیانه 2 میلیارد متر مکعب حق آبه را برداشتیم و توسعه کشاورزی دادیم  و دریاچه باید 11 ساله خشک می شد و  اگر دولت اقداماتی که در سه سال گذشته انجام داد را نمیداد همین مقدار هم خشک می شد. کاری که اتفاق می افتد به تدریج اب کشاورزی را باید به دریاچه برگردانیم و حق آبه به دریاچه برگردد تا احیا شود و این کار سختی است چون کشاورزی جدید به وجود آمده و هم کشاورزان حاضر نیستند میزان آب مصرفی را کاهش دهند. ما باید سالایانه 3.5 میلیارد متر مکعب آب داشته باشیم . 2 میلیارد کم داریم و مشغول هستیم و ممکن است تا 10 سال دیگه هم طول بکشد.

وی با بیان اینکه در ایران دو نوع ریزگرد داریم اظهارداشت: یک نوع ریزگرد ، ریز گرد با منشا داخلی است که برای مثال ریزگردهای فصل پاییز و زمستان که مردم شریف استان های جنوبی و جنوب غربی کشور را اذیت می کند از این نوع است و ربطی به ریزگردهای خارجی ندارد از همین رو طبق دستور آقای رئیس جمهور مصمم هستیم نخست ریزگرد های با منشا داخلی را مهار کنیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: ریزگردهایی که  که در فصل بهار و تابستان در سمت غرب و جنوب غرب کشور دیده می شود عمدتا منشا خارجی دارند که منشا آن ها از عراق، سوریه، شمال عربستان و جریان سودانی وارد می شود.

کلانتری یاداور شد: با توجه به اینکه داعش در عراق و سوریه  ریشه اش کنده شده می توانیم با دولت ها همکاری کنیم و ریزگردها را مهار کنیم.

وی در ادامه با اشاره به دلایل وجود ریزگرد در کشورهای همسایه اظهارداشت: آن کشورها به دو دلیل ریزگردهایشان به وجود آمده که یکی از این دلایل این است که سدهای بالا دست توسط ترکیه احداث شده است و تالاب های این کشورها را خشک کرده است از همین رو این تالاب ها به مراکز ریز گرد تبدیل شده است که برای رفع این مشکل نیاز به همکاری این دولت ها داریم که حدود 20 سال زمان می برد.

معاون رئیس جمهور ادامه داد: منشا دیگر ریزگر در شرق کشورما داخلی و خارجی است که باید با همکاری دولت افغانستان این موضوع نیز حل شود و هامون در مرز شرقی کشور احیا شود.

کلانتری افزود: سازمان محیط زیست تنها سازمانی است که هم باید حافظ محیط زیست باشد و هم باید حقوق نسل های بعد را حفظ کند از همین رو ما موظف به نظارت بر روی دستگاه های اجرایی هستیم که حداقل خسارت به محیط زیست بخورد این موضوع هم باید در نظر بگیریم که ما برای پیشرفت کشور نیاز به فعالیت فیزیکی داریم از همین رو هر فعالیت فیزیکی، به محیط زیست خسارت وارد خواهد کرد از همین رو سازمان محیط زیست باید تلاش کند حداقل خسارت به محیط زیست وارد شود و از طرفی توسعه کشور نیز ادامه یابد.

وی تاکید کرد: حفظ منابع ژنتیکی هم یکی از وظایف مهم سازمان محیط زیست است به همین دلیل ما داخل کشور 260 زیست گاه داریم که باید از آن حفاظت کنیم که تمام این موارد توسط پرسنل سازمان محیط زیست به تنهایی عملی نیست و مردم باید خودشان پاسدار محیط زیست باشند از همین رو باید بر قسمت فرهنگی این موضوع تلاش شود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست بیان داشت: رئیس جمهور اخیرا 4 محور حرکتی برای سازمان محیط زیست در کنار حفظ منابع ژنتیکی را به بنده دستور دادند تا اجرایی شود که حل مسائل پسماندها، احیای تالاب ها، حل کردن آلودگی هوای کلانشهرها و حل ریزگردهای منشا داخلی، 4 مواردی هستند که در دستور کار سازمان قرار دارد که بحث حل شدن موضوع ریزگردها و پسماندها باید در همین دولت به اتمام برسد.

کلانتری ادامه داد: در وهله اول باید اطلاع رسانی دقیق در راستای آگاهی مردم صورت گیرد بنده هم دستور این موضوع را دادم.

معاون رئیس جمهور در پایان با بیان این که در تمام مراحل با ارگان های بین المللی محیطی زیستی با حفظ منافع ملی کشورمان همکاری داریم، گفت: محیط زیست مرز نمی شناسد اما متاسفانه تحریم ها در بحث تکنولوژی موثر بوده و ما لطمه دیدیم برای مثال ما نتوانستیم موتور هایی که آلایندگی کمتر تولید می کنند را تولید کنیم. به دلیل تحریم ها بحث انرژی های پاک در کشور کمتر استفاده شده است.