العالم _ عراق
فواد معصوم رئیس جمهوری عراق در گفتگوی اختصاصی با شبکه العالم پیرامون انتخابات پارلمانی آینده عراق، همه پرسی جدایی کردستان، عراق پس از پاکسازی گروه های تروریستی، دوتابعیتی بودن برخی مسئولان و ... گفتگو کرده است.
برای مشاهده بخش نخست این گفتگو اینجا کلیک کنید.
در ذیل بخش دوم این گفتگو را مطالعه می کنید؛
العالم: آقای رئیس جمهور، عراق عضو فعال اتحادیه عرب است با اکثر کشورهای عضو این اتحادیه رابطه خوبی دارد. ایا تصمیمی دارید که میانجی گری و در جهت کاهش تنش ها بین ریاض و تهران تلاش کنید؟
فواد معصوم: ما معتقدیم که این کار (میانجی گری برای بهبود روابط ایران و عربستان) ضروری است. ما باید به دنبال شناسایی منشا و مبنای اختلافات باشیم. در نشست وزیران امور خارجه عربی چنین طرح و پیشنهادی مطرح شد. در نشست بعدی اتحادیه عرب باید فضا را ارزیابی کنیم و بسنجیم چون بعضا برخی مسایل اگر در فضای مناسبی مطرح نشود نتیجه بخش نخواهد بود. ولی اگر فرصت مناسبی ایجاد شود حتما موضوع را مطرح می کنیم زیرا تنش در روابط ایران و عربستان به سود منطقه نیست. به سود عراق به عنوان کشوری که با دو کشور عربستان و ایران هم مرز است نیز نیست و قطعا به سود خود این دو کشور نیز نخواهد بود. بنابراین ما باید فضا را ارزیابی کنیم و اگر فضا مناسب بود طرح مد نظر ارائه شود. این طرح نیز نباید فقط در قالب سخن و صحبت باشد. باید دید آیا عملا زمینه و بستر مطرح کردن وجود دارد؟ بعضا یک نفر ایده ای را مطرح می کند و حتی یک نفر آن را نمی شنود و بدان توجه نمی کند. باید فضا را ارزیابی کنیم ما در آینده ( 15 ماه جاری ) نشستی داریم.
العالم: با توجه به این که از عراق برای حضور در نشست اتحادیه عرب دعوت شده است ایا شما قصد دارید این موضوع ( میانجی گری بین ایران و عربستان ) را در این نشست مطرح کنید یا حداقل با طرف عربستانی در میان بگذارید؟
فواد معصوم: ما دوست داریم که چنین نقشی ایفا کنیم زیرا معتقدیم که این تنش ها و اختلافات اگر خدای ناکرده تشدید تر شود به زیان ما خواهد بود. بنابراین باید تلاش کرد و برای حل این مشکل گام هایی برداشت. این که به چه شیوه ای مطرح کنیم باید اوضاع را ارزیابی کنیم. ما باید با دیگر کشورها نیز در این خصوص مشورت و رایزنی کنیم و از آنان کمک بگیریم.
العالم: آیا عراق درباره حضور سوریه در نشست آتی اتحادیه عرب موضعی دارد؟
فواد معصوم: من فکر می کنم موضوع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب در نشست آتی مطرح خواهد شد و عراق از این ایده حمایت خواهد کرد. طرح جدیدی است و باید مطرح شود و باید با دیگران رایزنی و نظر آنان دریافت شود. من معتقدم حضور سوریه در داخل اتحادیه عرب بسیار سودمند تر از بودن آن در خارج از این اتحادیه خواهد بود.
العالم: ارتباط عراق با کشورهای حوزه خلیج فارس چگونه است؟
فواد معصوم: ما ارتباط خوبی با کشورهای حوزه خلیج فارس داریم و از آن حمایت می کنیم. کشورهای خلیج فارس مجموعه ای از کشورهای مهم در منطقه هستند. ما با این کشورها منافع مشترکی داریم. ما باید برای برداشتن هر مانع و تنشی روابط تلاش کنیم. به تازگی سفری به کویت داشتم بسیار مثبت و سازنده بود. دریافتیم که مشترکات و مواضع مشترک زیادی داریم. اکنون نیز روابط خوبی با عربستان سعودی داریم که به تدریج در حال بهتر شدن و پیشرفت است. روابط ما با دیگر کشورها نیز بر همین اساس است زیرا تنش در روابط در نهایت به سود ما و کل منطقه نیست. مثلا تنش در روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان و کشورهای خلیج فارس و جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها به سود هیچ کس نیست. ما نباید بی توجه باشیم و اجازه دهیم تنش در روابط بیشتر و بیشتر شود زیرا ممکن است خدای ناکرده به درگیری و رویارویی میان کشورها منجر شود و این بسیار خطرناک است.
العالم: عراق هر از چندگاهی از سوی ترکیه هدف حملاتی قرار می گیرد و در خاک عراق نفوذهایی می شود. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه هفته گذشته تهدید کرد در شهر سنجار عراق مداخله نظامی می کند تا عناصر حزب کارگران کردستان پ ک ک را هدف قرار دهد. شما با این موضوع چگونه تعامل می کنید؟
فواد معصوم: رایزنی ها بین حیدر العبادی نخست وزیر عراق و همتای ترکیه ای وی ادامه دارد. وزارت امور خارجه نیز خط تماسی را به این موضوع اختصاص داده است. ان شاء الله این رایزنی ها به زودی به نتیجه ای برسد. به عنوان مثال ترکیه در بعشیقه نیروهایی مستقر کرده است دیگر هیچ توجیهی برای حضور این نیروها وجود ندارد. این که گفته می شود داعش به عنوان یک قدرت نظامی در منطقه وجود دارد قابل قبول نیست زیرا داعش پایان یافته است. هسته های خاموش و فعال داعش موضوع دیگری است. ما تلاش می کنیم برخی از مشکلات با ترکیه را از طریق گفتگو و تفاهم حل و فصل کنیم. ترکیه نیز کشور مهمی در منطقه است و منافع مشترک زیادی با این کشور داریم. نفت عراق از طریق خطوط انتقال نفت از ترکیه صادر می شود. منابع ابی ما از ترکیه وارد می شود. ما منافع مشترک زیادی داریم که باید مراعات کنیم.
العالم: ترکیه با توجیه حضور عناصر پ ک ک در برخی مناطق عراق در این کشور ورود می کند آیا عراق برای مقابله با این عناصر و طرد اقدامی انجام می دهد؟ منطقه کردستان با این موضوع چگونه تعامل می کند تا این بهانه ها را از بین ببرد؟
فواد معصوم: عناصر پ ک ک در مناطق کوهستانی قندیل ( جبال قندیل ) حضور دارند و این منطقه در مرزهای مشترک ایران ، ترکیه و عراق وجود دارد. تجربه ما به عنوان کردهای عراق این است که تعامل آرام و دعوت به گفتگو بهتر از توسل به زور و قدرت نظامی است. پ ک ک یک نیرویی نیست که منطقه ای را اشغال کرده باشد و بخواهد ان را حفظ کند. به جنگ چریکی روی می آورد و این نوع جنگ و مقابله با آن بسیار سخت و مشکل است. ما امیدواریم مقامات ترکیه وضع موجود و شرابط موجود را درک کند و وارد مذاکرات و گفتگو شود چیزی که در گذشته نیز وجود داشت. پیشتر نیز مرحوم جلال طالبانی ورود کرد و تلاش زیادی برای میانجی گری و حل اختلافات دو طرف انجام داد. فضا پیشتر مثبت تر بود ولی دو طرف متاسفانه مسیر خطا و اشتباه را در تعامل با یکدیگر در پیش گرفته اند و نتیجه آن چیزی است که اکنون می بینیم.
العالم: امروز ما می بینیم که عناصری از پژاک در منطقه کردستان حضور دارند و در مناطق مرزی با ایران دست به اقداماتی علیه جمهوری اسلامی ایران می زنند شما با این موضوع چگونه برخورد می کنید؟
فواد معصوم: اگر حضور داشته باشند تعداد و شمار آنان بسیار اندک است. ما تاکنون در منطقه کردستان ندیدیم که از چنین گروه مسلحی ( پژاک ) شکایت کنند. به گونه ای نیست که حضور داشته باشند و مناطقی را در کردستان در اشغال داشته باشند. تعدادشان بسیار اندک است. هستند ولی ممکن است در قالب هسته و گروه هایی باشند که این امر نیز طبیعی است.
العالم: حضور نظامی آمریکا در عراق از جمله مسایل جنجالی در عرصه سیاسی این کشور از جمله در محافل مردمی و مقالمات شده است. در میان گروه های سیاسی نیز برخی مخالفند و برخی بی تفاوت و برخی دیگر موافق این حضور هستند.. ایا عراق به حضور و وجود نیروهای آمریکایی در خاک خود نیاز دارد یا این که آمریکا برای حضور نظامی در عراق مقامات این کشور را تحت فشار قرار می دهد؟ شما با این موضوع چگونه تعامل می کنید؟
فواد معصوم: ما به حضور هیچ نیروی بیگانه ای در خاک عراق نیاز نداریم. ولی ما به حضور مستشاران و کارشناسان نظامی در زمینه های مختلف نیاز داریم. ما به مستشارانی از آمریکا ، ترکیه ، انگلیس ، ایران و برخی از کشورهای خلیج فارس در عراق در زمینه های مختلف سیاسی ، امنیتی و اقتصادی و تجاری نیاز داریم و این طبیعی است. ولی این که نیروی نظامی خارجی در عراق حضور داشته باشد ما به چنین نیرویی نیاز نداریم.
العالم: ولی آمریکا برای احداث پایگاه های نظامی ثابت در عراق برنامه ریزی می کند.
فواد معصوم: تاکنون تنها اتهامات و تحلیل های مختلفی در این باره وجود دارد و در عمل دستگاه های امنیتی اعلام کرده اند چنین چیزی و تصمیمی وجود ندارد.اگر اقدام به احداث چنین پایگاه هایی می کردند برای کسی پوشیده نمی ماند. برای چه چیزی این پایگاه های نظامی باید وجود داشته باشد ایا عراق در آینده تحت اشغال قرار خواهد گرفت؟ ایا قرار است کسی علیه عراق اقدام نظامی کند؟ ما باید خودمان از عراق دفاع کنیم.
العالم: ایا آمریکا تاکنون برای احداث پایگاه نظامی در عراق درخواست رسمی نداده است؟
فواد معصوم: تا جایی که من اطلاع دارم خیر. حال اگر تماس های محرمانه ای در این خصوص وجود دارد و طرحی در این خصوص ارائه شده است من از آن بی خبرم و اطلاعی در این باره ندارم. ولی این که یک طرف رسمی و به طور رسمی اعلام شده باشد چنین چیزی وجود ندارد.
العالم: نیروی بسیج مردمی ( الحشد الشعبی ) جانفشانی های زیادی در راه مبارزه با داعش کرد و شهدایی را تقدیم کرد. به رغم همه این ایثارگری ها و جانفشانی ها برخی در عراق و حتی خارج از عراق تلاش می کنند نیروهای بسیج مردمی را به حاشیه برانند . موضع ریاست جمهوری عراق درباره نیروی بسیج مردمی عراق چیست؟
فواد معصوم: در خصوص نیروی بسیج مردمی قانونی وضع و این قانون امضا شد. ما تابع قانون و دستور فرمانده کل قوا به ریاست نخست وزیر هستیم. البته این بیم وجود دارد که ممکن است در آینده بین نیروهای بسیج مردمی و نیروهای ارتش اصطکاک ها و برخوردهایی ایجاد شود. پیش نویس قانون مربوط به الحاق نیروهای بسیج مردمی به نیروهای مسلح عراق در پارلمان ارائه و تصویب شد و من نیز آن را امضا کردم.
العالم: موضوع دیگری که هست با فساد اداری و مالی در عراق مربوط می شود. این موضوع نارضایتی و خشم افکار عمومی و مردم را به همراه داشته است. دولت عراق تلاش هایی را برای مقابله با فساد در دستور کار قرار داده و انجام داده است. اکنون در آستانه انتخابات جدید پارلمانی در عراق قرار داریم. آیا استراتژی و طرح و برنامه ای برای مقابله با فساد موجود دارید به خصوص این که باعث یاس و نا امیدی در میان عموم مردم عراق شده است.
فواد معصوم: فساد وجود دارد اگر فساد نبود عراق در چند سال گذشته و قبل از حضور داعش می توانست به پیشرفت و توسعه خوبی دست یابد ولی متاسفانه چنین نشد و فساد شیوع دارد ولی به حدی نیست که همه مباحث روی آن متمرکز شود کسی که در حکومت نیست ، حکومت را به اتهاماتی نامحدودی متهم می کند و این نیز خود مشکل است.حتی این اتهام زنی ها به اعتبار و جایگاه عراق در عرصه بین المللی ضربه زده است. حتی بر بانک های جهانی و طرف هایی که عراق می تواند با آنان برای کمک به توسعه عراق کمک کند تاثیر منفی گذاشته است. ولی خب در عراق فساد وجود دارد. مشکلی که از جانب معارضان وجود دارد این است که تصور می کنند حق دارند که به هر چیزی متوسل شوند. این بزرگ ترین خطر است. همه باید برای توسعه کشور همکاری و تلاش کنند. این همکاری ها باید برای پیشرفت و توسعه کشور باشد و نباید با هدف سیطره و استیلا بر زمام امور در کشور صورت گیرد و این گام مهمی برای آینده عراق است. چیزی که همه ما را یکجا گردهم جمع می کند این است که همه ما شهروندان عراقی هستیم و باید برای پیسرفت کشورمان تلاش کنیم. ما به عنوان یک شهروند عراقی حقی در این کشور داریم. برای همه باید فرصت کاری و خدمات دیگر وجود داشته باشد. من معتقدم در این دور از انتخابات گامی در این خصوص برداشته خواهد شد و در انتخابات بعدی گام های بیشتری خواهیم دید.
العالم: عراق از سال 2003 به بعد مراحل سخت و خونینی را سپری کرد مرحله اشغال ، تنش طایفه ای ، مرحله داعش و اکنون مرحله پس از داعش، به نظر شما مرحله کنونی چگونه است. ایا مرحله بلوک بندی و جبهه گیری مذهبی و طایفه ای پایان یافته است؟ شما به عنوان یک سیاستمدار کهنه کار و به عنوان رئیس جمهور عراق ، دورنما و اینده این کشور را چگونه می بینید؟
من معتقدم که روابط در عراق و میان عراقی ها باید بر اساس اصل شهروندی باشد. به عنوان مثال ما تا چند روز دیگر انتخابات پارلمانی برگزار می کنیم ولی هیچ برنامه مشخصی نداریم. برنامه مشخص این گروه یا آن گروه چیست؟؟ مشخص نیست و اصلا برنامه ای وجود ندارد. انگار برنامه یک چیز تشریفاتی است و در عرصه عملی چیزی به نام برنامه وجود ندارد. سیاستمداران باید به گونه ای رفتار و برنامه ریزی کنند که وقتی یک شهروند می خواهد پای صندوق رای حاضر شود و رای بدهد به برنامه ها رای بدهد نه به فلان یا بهمان متاسفانه این نقص اکنون در عراق وجود دارد . مثلا در دولت کنونی در آخرین لحظات توافقی حاصل و تصمیمی اتخاذ شد مبنی بر این که دکتر حیدر العبادی نخست وزیر شود. من معتقدم باید برنامه ای وجود داشته باشد و شهروندان عراقی نیز به برنامه احزاب و گروه ها رای بدهند نه به افراد. افراد مهم هستند این که فردی سالم باشد و از دامن زدن به تفرقه ها و تنش های مذهبی و دینی و قومی و طایفه ای پرهیز کند مهم است و در کنار آن داشتن برنامه نیز بسیار مهم است.