العالم ـ گزارش
در همین حال پالایشگاه‌های هند در سال مالی گذشته ۲۷.۲ میلیون تن نفت خام از ایران خریداری کرده اند که نسبت به سال گذشته ۱۱۴ درصد افزایش داشته است. پالایشگاه‌های خصوصی و دولتی هند به شدت به نفت خام ایران به عنوان منبع استرتژیک و مهم و با صرفه اقتصادی، برای تامین تقاضاهای روز افزون خود وابسته هستند.
گستره روابط ایران و هند در زمینه های سیاسی، اقتصادی و تاریخی به گونه ای است که با وجود فراز و نشیب ها تا کنون برقرار بوده است. به طوری که در زمان تحریم ها هم متوقف نماند و هند یکی از اصلی‌ترین مقاصد صادرات نفت ایران بود چرا که در دوره تحریم هند از کشورهایی بود که محدودیت کمتری برای واردات نفت از ایران اعمال کرد.
فشارهای آمریکا به هند برای قطع واردات نفت از ایران
با وجودی که هند به لحاظ اقتصادی نیاز مبرم به نفت ایران دارد و یکی از خریداران اصلی نفت کشورمان است، نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، از این کشور خواسته در روابط اقتصادی خود با ایران تجدید نظر کند. آمریکا با فشار بر خریداران نفت ایران در صدد قطع صادرات نفت کشورمان است.
درهمین حال خبرگزاری فرانسه ( پنجشنبه 7 تیر ماه ) از دور جدیدی از فشارهای آمریکا بر دولت هند برای خاتمه دادن بر واردات نفت از تهران خبر داده است.
آمریکا بر آن است تا با اجرای تحریم‌های اقتصادی، به زعم خود شریان‌های مالی ناشی از صادرات نفت ایران را قطع کرده و درآمدهای ارزی ایران را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد و درهمین خصوص تا 13 آبان ماه سال جاری (۴ نوامبر) به وارد کنندگان نفت ایران فرصت داده است تا جایگزینی برای آن بیابند.
راویش کومار، سخنگوی وزارت امور خارجه هند، پس از سفر نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، به هند برای فشار بر این کشور درخصوص قطع واردات نفت از ایران، در واکنش به درخواست وی با اشاره به پیوندهای تاریخی و فرهنگی ایران و هند خاطرنشان کرد، «او [نیکی هیلی] نظر خود را درباره ایران دارد و ما نیز نظر خود را درباره ایران داریم، نظری که کاملا روشن است."
گام هند برای دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا
چندی پبش برخی منبع دولتی هندی به رویترز گفتند که هند برای دور زدن فشارهای اقتصادی آمریکا علیه ایران، قصد دارد از مکانیسم جدیدی برای پرداخت پول‌های نفت ایران استفاده و برخی پول های نفتی را به روپیه پرداخت کند.
یک منبع هندی گفته، "ما در حال بررسی احیای مکانیسم روپیه هستیم... باید خودمان را آماده کنیم". درهمین حال منبع دیگر هندی خاطرنشان کرده، بانگ مرکزی هند هنوز تصمیم نهایی درباره بازگشت به مکانیسم روپیه در پرداخت پول‌های نفت ایران نگرفته است.
این منبع با اشاره به وضعیت هند در خصوص واردات آینده نفت ایران گفته، "تاکنون ما نمی‌دانیم که قرار است چه کاری بکنیم. ما از پالایشگاه‌ها درخواستی برای قطع واردات (نفت از ایران) نکرده‌ایم".
به گفته این منبع هیئت هندی پس از دیدار با بانکداران انگلیسی، آلمانی و فرانسوی به این نتیجه رسیده‌اند که تقریبا استفاده از بانک‌های اروپایی برای انجام پرداخت‌های ایران غیرممکن است.
اواخر ماه گذشته، سوشما سواراج، وزیر خارجه هند، در دیدار با محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود، گفته بود کشورش تحریم‌های تجاری آمریکا علیه ایران را نادیده خواهد گرفت.
او اعلام کرده بود، "هند به تحریم‌های سازمان ملل پایبند خواهد بود نه تحریم‌های یک کشور خاص".
آیا هند تسلیم فشارهای آمریکا می شود؟
به رغم اعلام نظرهای رسمی مقامات هندی، رسانه های غربی به نقل از منابع غیر رسمی که آنها را منابع آگاه صنعتی درهند معرفی کرده، خاطرنشان کرده اند که روز پنجشنبه (7 تیرماه 1397) وزیر نفت هند با مسوولان پالایشگاه‌ها و شرکت‌های نفتی این کشور نشستی برگزار کرده و به آنها هشدار داده تا خود را برای کاهش و یا حتی قطع واردات نفت از ایران آماده کنند. این درحالی است که هند اعلام کرده تحریم‌های یکجانبه آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسد و تنها از تحریم‌های سازمان ملل متحدد تبعیت خواهد کرد.
این منابع گفته اند، وزیر نفت هند در این نشست به مسوولان پالایشگاه‌ها هشدار داده که جایگزینی را برای نفت ایران پیدا کنند.
در تحریم‌های قبلی، هند یکی از کشورهایی بود که به دلیل صرفه اقتصادی و نیاز مبرم این کشور به نفت ایران، به خرید نفت از کشورمان ادامه داد هر چند که مشکلات بر سر مسائل کشتیرانی، بیمه و کانال‌های بانکی به خاطر تحریم‌های آمریکا و اروپا، باعث کاهش میزان واردات نفت شد.
علاوه بر مساله فشار آمریکا بر هند درخصوص واردات نفت از ایران، مقامات آمریکایی و هندی درگیر اختلافات تجاری فزاینده ای هستند که به دنبال تصمیم دولت ترامپ برای وضع تعرفه علیه صادرات فولاد و آلومینیوم هند ایجاد شده است. هند وعده داده از چهارم اوت (6 مرداد ماه 1397) با اعمال تعرفه روی ۲۹ کالای آمریکایی، تعرفه‌های ترامپ را تلافی کند.
تحلیلگران می گویند از آنجا که ایران منبع استراتژیک و مهمی برای تامین تقاضای رو به رشد هند در زمنیه انرژی به شمار می رود بعید است که دولت این کشور به خواسته آمریکا درخصوص قطع واردات نفت از ایران عمل کند بنابر این پالایشگاه‌های دولتی هند احتمالا به واردات نفت ایران ادامه خواهند داد.
احمد نیکنام