العالم- ایران/ سیاسی
روابط آمریکا و چین در دهه های اخیر فراز و نشیب های بسیاری به خود دیده است. در دوران جنگ سرد روابط دو کشور در قالب تعارض و پیچیدگی بود. در این دوره چین و آمریکا در حوزه‌های مختلف وارد چالش جدی شدند. به عنوان مثال؛ در جنگ کره وارد نبرد شدند. با پایان جنگ سرد نظام بین الملل دستخوش تغییر شد. از دهه 90 میلادی به تدریج الگوی جدیدی در روابط دو کشور شکل گرفت که در قالب الگوی همکاری اقتصادی و رقابت استراتژیک تعریف می شود. روابط چین و آمریکا را می توان یکی از پیچیده ترین روابط دو قدرت بزرگ در مقطع کنونی دانست.
اژدهای زرد بیدار شده است
کارشناسان اقتصاد بین الملل در سال 2016 معتقد بودند روابط اقتصادی دو کشور در قالب "همکاری" تداوم نخواهد یافت. زیرا رشد سریع اقتصاد چین باعث خواهد شد که در آینده نزدیک روابط دو کشور به "رقابت استراتژیکی" تبدیل شود و در حوزه‌های امنیت و سیاست جهانی دچار چالش جدی شود و اکنون شاهد این مسئله میان این دو کشور هستیم .
برخی معتقدند چین در سال 2020 میلادی جایگزین امریکا در اقتصاد جهانی خواهد شد و گروهی نیز معتقدند که سال 2030 میلادی سال تغییر در رهبری اقتصادی جهان خواهد بود. اما همه کارشناسان در این موضوع اتفاق نظر دارند که اقتصاد چین به عنوان اقتصاد اول جهان خواهد بود. به نظر می رسد اژدهای زرد بیدار شده و در 2030 میلادی اقتصاد جهان را کنترل خواهد کرد.
نگرانی اروپا از چالش اقتصادی آمریکا و چین
ای بی سی نیوز می نویسد: "شرکت‌ها و فعالان اقتصادی در اروپا با نگرانی شاهد تشدید تنش‌های تجاری بین چین و آمریکا هستند و این نگرانی منطقی است زیرا جنگ تجاری بین دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان، یک مانع بزرگ در برابر تداوم روند بهبود شرایط اقتصادی در اروپا پس از سال‌ها مشکلات اقتصادی در این قاره است. از لحاظ نظری تنش تجاری بین چین و آمریکا به سود شرکت‌های اروپایی است زیرا هر دو کشور مجبور خواهند بود بر مبادلات‌شان با اروپا بیفزایند اما این سود تنها شامل حال تعدادی از شرکت‌ها و بخش‌ها از اقتصاد اروپا می‌شود و نیز باید به این نکته مهم توجه شود که وابستگی به تجارت خارجی سبب خواهد شد ضعف کلی تجارت جهان لطمات بزرگی به اقتصاد اروپا وارد کند."
دست پکن پرتر است
ترامپ مجموعه ای از قوانین تعرفه ای به ارزش حدود 60 میلیارد دلار را علیه کالاهای چینی به اجرا گذاشت. در طرف مقابل پکن نیز دست به اقدام تلافی جویانه زد و برنامه ای را برای افزایش تعرفه واردات بر صدها کالای آمریکایی اعلام کرد. در گام نخست وزارت بازرگانی چین از افزایش 15 تا 25 درصدی تعرفه بر برخی محصولات فلزی و کشاورزی از مبدا آمریکا خبر داد.
به اعتقاد تحلیلگران این سیاست ها حاکی از وقوع جنگ تجاری میان بزرگترین اقتصادهای جهان است. دولت چین این کار ترامپ را به منزله قرار دادن دو کشور در آستانه یک جنگ تجاری قلمداد کرد و از آمادگی خود برای مقابله با این شرایط سخن گفت.
به نوشته مجله «تایم» در ابتدا ترامپ در توئیتی جنگ های تجاری را خوب دانست و پیروزی در آن را آسان تصور کرد. هدف اصلی وی در این اقدام کاهش موازنه منفی تجاری با چین بود اما جنگ تجاری زنگ هشدار را برای بسیاری از رهبران تجاری ایالات متحده به صدا در آورد زیرا آن ها به شدت از قوانین تجاری کنونی طرفداری می کنند.
روزنامه دولتی چاینا دیلی (China Daily) بر این اعتقاد است اگر جنگ تجاری اتفاق بیافتد، این گونه نخواهد بود که ایالات متحده خسارتی را متحمل نشود. بنابر تحلیل بیزینس اینسایدر، نمونه بارز وقوع جنگ تجاری در سال 1930 و با اقدام کنگره پس از رکود بزرگ اتفاق افتاد که در نهایت به سقوط ارزش ارزها و افزایش موانع تجاری در جهان منجر شد.
روزنامه چینی South China Morning Post نیز ابزارهای های پکن در جنگ تجاری با واشنگتن را بیشتر دانست و دانه های غلات به ویژه سویا، گردشگری و اوراق قرضه را از جمله نخستین گزینه هایی عنوان کرد که چین می تواند با آن ها ضربات خود را بر اقتصاد آمریکا وارد کند. ضمن اینکه صنایع خودروسازی و ساخت هواپیما در گام بعدی می تواند مورد استفاده پکن قرار گیرند.
چین بزرگترین واردکننده غلات و محصولات کشاورزی از کشورهای جهان به ویژه آمریکا است. حجم تجارت آمریکا و چین در حوزه کشاورزی نزدیک به 20 میلیارد دلار است که 63 درصد آن به دانه های سویا مربوط است. اقدام تعرفه ای آمریکا در این حوزه می تواند کشاورزی آمریکا را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
از طرف دیگر بوئینگ در سال 2017 بیشتر از 200 هواپیما به چین تحویل داد که بیش از یک چهارم تجارت جهانی این شرکت بود. چین تا سال 2036 نیازمند بیش از 7 هزار هواپیمای جدید به ارزش نزدیک به 1100 میلیارد دلار است.
به نوشته این روزنامه چینی، ایجاد مانع بر ای این دو نمونه از کالاهای مورد نیاز پکن می تواند صنایع بزرگ آمریکا را با چالش های عمیقی روبرو سازد.
به اعتقاد تایم، اقدام ترامپ در اتخاذ سیاست های حمایتگرایانه، اکنون امنیت بازارهای این کشور را تهدید می کند زیرا هراس از کاهش سود و کاهش سرعت رشد اقتصادی را به علت اقدامات تلافی جویانه دیگر کشورها به همراه دارد.
پیروز جنگ تجاری؛ آمریکا یا چین؟
در جنگ تجاری، دو طرف با پافشاری بر مواضع و خواسته‌های خود راه را بر دست‌یابی به هر توافقی می‌بندند و تنش سیاسی میان آنها افزایش می‌یابد. در این صورت دو طرف به اعمال تعرفه‌های سنگین علیه کالاهای مورد تجارت مابین خود اقدام می‌کنند. همچنین موانع تجاری غیرتعرفه‌ای نیز میان دو طرف تشدید می‌شود.
این اقدام به دلیل تسری زیان تجاری از دامنه یک یا چند کالای خاص به محدوده تعداد بیشتری از کالاها موجب افزایش هزینه سربار تجاری دو کشور در عرصه تجارت بین‌الملل می‌شود و نیز هزینه مبادله در بعد اقتصاد و بازارهای داخلی دو کشور را نیز افزایش می‌دهد.
به باور برخی صاحبنظران اقتصادی، اجرای تصمیم ترامپ در وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات ۱۰۰ میلیارد دلار کالای چینی گذشته از این که می‌تواند هزینه زندگی شهروندان آمریکایی را افزایش دهد، می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش بیکاری در اقتصاد آمریکا شود.
البته جنگ تجاری میان این دو کشور بر اقتصاد سایر کشورهای جهان نیز تاثیر خواهد گذاشت و از این حیث مصرف کنندگان در سراسر جهان باید تبعات کاهش رشد اقتصادی این دو کشور و افزایش قیمت محصولات آنها را تحمل کنند و این مسئله سبب نگرانی شدید اروپایی ها شده است.
فاطمه نوروزی