مشارکت راهبردی روسیه و آلمان در شرایط تحریم

العالم-اروپا

آلمان شریک تجاری اصلی روسیه در عرصه بین المللی و اتحادیه اروپاست و مسکو و برلین در عرصه های مختلف بویژه در زمینه انرژی همکاری می کنند؛ روسیه تأمین کننده اصلی نفت و گاز این کشور است.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه قرار است امروز(شنبه) به برلین سفر کند و همکاری های دو کشور در عرصه های اقتصادی بویژه انرژی و نیز برخی موضوعات بین المللی در وهله نخست مساله سوریه و بحران اوکراین در دستور کار اجلاس سران روسیه و آلمان قرار دارد.

رسانه های روسی به نقل از استفان زایبرت سخنگوی کابینه دولت آلمان نوشتند: در مذاکرات سران روسیه و آلمان موضوع سوریه و نیز اوضاع مناطق شرق اوکراین و مساله انرژی مورد بررسی قرار می گیرد.

دیمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه نیز با تأیید برنامه سفر پوتین به آلمان به موضوعات احتمالی مورد بحث رهبران دو کشور در این دیدار اشاره کرد و گفت که در این نشست همکاری های دو کشور و مسائل مهم سیاسی بررسی خواهد شد.

** سفر پوتین غیرمنتظره است

دیدار پوتین از برلین رویدادی است که از پیش اعلام نشده بود و روز گذشته رسانه های روسیه متوجه شدند که رهبر این کشور قرار است بزودی به آلمان سفر کند.

برخی رسانه ها، این سفر را با تحریم های جدید آمریکا علیه روسیه و تلاش واشنگتن برای واداشتن متحدان و همپیمانان خود به این تحریم ها مرتبط می دانند.

کانال تلویزیونی روسی 'تسارگراد' گفت: اجلاس سران روسیه و آلمان که غیرمنتظره است به دنبال برخی اظهارات مقام های آلمانی اعلام شد.

رسانه روسی گفت: بسته جدید تحریم های آمریکا علیه روسیه در پرونده اسکریپال از سوی برخی مقام های آلمانی بشدت مورد انتقاد قرار گرفت.

به عنوان مثال «استفان وایل» نخست وزیر ایالت ساکسون سفلی از دولت فدرال آلمان خواستار مقابله با تحریم های ضدروسی آمریکا و خودداری از اجرای تحریم های جدید شد.

دولت مرکل همچنین از طرف جناح های مخالف دولت در پارلمان آلمان برای پایان دادن به پیروی از تحریم های روسیه تحت فشار قرار گرفته است.

کمیته روابط اقتصادی شرق (OAOEV) نیز که جامعه تجاری آلمان را تحت پوشش دارد، بتازگی تحریم های فرامرزی آمریکا علیه روسیه را ناقض اصول دمکراسی دانست و از اتحادیه اروپا و آلمان خواست با تحریم های واشنگتن علیه مسکو مخالفت کنند.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، «ولفگانگ بوسله»رئیس این کمیته گفت: تلاش ها برای اعمال تحریم های فرامرزی آمریکا حقوق دمکراتیک و تمامیت ارضی ما را نقض می کند و به همین دلیل باید با عزم جزم از خود برای محافظت از شرکت های آلمانی در برابر چنین تلاش هایی دفاع کنیم و مهم نیست که این تحریم ها کدام کشور را هدف قرار می دهند.

وی ابراز امیدواری کرد اتحادیه اروپا و به ویژه آلمان بر موضع خود درباره این که تحریم های آمریکا ناقض قوانین بین المللی هستند، تاکید کنند.

** روابط اقتصادی پرفراز و نشیب روسیه و آلمان

روابط اقتصادی روسیه و آلمان در دوره پس از فروپاشی شوروی سیر صعودی داشت و متأثر از تمایل سران دو کشور برای گسترش روابط دوجانبه و تعامل در عرصه های استراتژیک همچون انرژی و فناوری های پیشرفته و صنایع بود.

البته این واقعیت را نباید از نظر دور داشت که تحول در روابط اقتصادی و سیاسی آلمان و روسیه به سال های پایانی دهه 1980 میلادی (1359) و پیش از فرو ریختن دیوار برلین باز می گردد که «ˈمیخاییل گورباچف»ˈ و «ˈهلموت کهل»ˈ در مقام رؤسای اتحاد شوروی سابق و آلمان غربی، گام های مهمی را برای بسترسازی توسعه روابط دو کشور در سال های بعد برداشتند.

روی کار آمدن ˈولادیمیر پوتینˈ در روسیه در نخستین روزهای هزاره سوم و همزمانی آن بر طرح های توسعه ای'ˈگرهارد شرودرگ'صدراعظم وقت آلمان، برای گسترش نفوذ این کشور به فراتر از مرزهای آتلانتیکی، عامل دیگری بود که موجب شد چرخ های تعمیق روابط سیاسی اقتصادی مسکو و برلین شتاب بیشتری بگیرد؛ به نحوی که روسیه در مجموع 50 درصد معاملات خود را با اتحادیه اروپا انجام داد و آلمان در رأس طرف‌ های تجاری روسیه در اروپا قرار گرفت.

سطح روابط اقتصادی روسیه و آلمان در دو دهه اخیر بسرعت گسترش یافت؛ به طوری که ارزش مبادلات تجاری دو کشور در سال های اخیر تا 52 میلیارد یورو در سال رسید.

اما سیر صعودی همکاری های سیاسی و به تبع آن اقتصادی و بازرگانی روسیه و آلمان پس از حوادث شرق اوکراین و آغاز تحریم های گسترده غرب علیه روسیه در سال 2014 پایان یافت و جای خود را به سیر نزولی در روابط دوجانبه داد.

**همکاری روسیه و آلمان در حل مساله اوکراین

روسیه و آلمان از آغاز مناقشه در شرق اروپا (اوکراین) در سال 2014 در اقدامات برای حل و فصل مسالمت آمیز این مناقشه همکاری می کنند.

دو کشور عضو گروه چهار نورماندی هستند که فرانسه و اوکراین اعضای دیگر آن را تشکیل می دهند و سران و وزیران خارجه این چهار کشور در قالب گروه نورماندی هر از چندگاهی با یکدیگر دیدار و برای حل مسائل شرق اوکراین مذاکره می کنند.

آلمان و فرانسه هرچند در چارچوب گروه نورماندی با روسیه همکاری می کنند اما در تحریم های غرب علیه روسیه شرکت دارند و از این تحریم ها نیز همانند مسکو خسارت ها و زیان هایی را متحمل شده اند.

برلین و پاریس بارها اعلام کرده اند تا زمانی که روسیه رفتار خود را در مساله اوکراین تغییر ندهد به تحریم این کشور ادامه می دهند.

**حمایت مسکو و برلین ازبرجام

روسیه و آلمان از اعضای گروه 1+4 هستند و از برجام حمایت و پشتیبانی می کنند.

دو کشور مخالف اقدامات آمریکا علیه برجام بوده و بارها از سیاست تحریم ایران از سوی آمریکا انتقاد کرده اند.

مسکو و برلین با ایران همکاری می کنند و هر گونه محدودیت در این همکاری را نمی پذیرند و مواضع همسویی در قبال این موضوع دارند.

**تلاش برای احداث خط لوله گاز

روسیه و آلمان برای گسترش همکاری در عرصه انرژی به رغم تحریم های موجود تلاش می کنند.

آلمان با توجه به افزایش نیاز خود به انرژی سوخت فسیلی که در پی صرف نظر کردن این کشور از نیروگاه هسته ای به وجود آمد، به روسیه به عنوان شریک مهم خود در این عرصه حیاتی می نگرد.

این شراکت دو کشور با وجود تحریم ها ادامه دارد و سران دو کشور قصد دارند خط لوله گاز جریان شمالی 2 را برای گسترش صادرات گاز به آلمان احداث کنند.

خط لوله «جریان شمالی 2» یا نورد استریم با ظرفیت انتقال سالانه 55 میلیارد متر مکعب گاز از غرب روسیه آغاز شده و با گذشتن از دریای بالتیک به آلمان می‌رسد.

انتظار می‌رود این پروژه 9.5میلیارد یورویی سال آینده راه‌اندازی شود و به ‌صورت موازی با خط لوله دیگری موسوم به «جریان شمالی 1» با همان ظرفیت که هم اکنون فعال است، گاز روسیه را به آلمان منتقل کند.

به عبارتی، دو خط لوله در مجموع سالانه 110 میلیارد متر مکعب گاز راهی آلمان خواهند کرد.

آمریکا در یک سال اخیر به دفعات مخالفت خود را با این پروژه ابراز کرده و برخی از اعضای اتحادیه، بویژه لهستان، اوکراین و کشورهای حوزه بالتیک نیز بشدت مخالف این پروژه هستند.

آلمان که از این پروژه سود می برد نیز اخیراً به دلیل افزایش تنش‌ های اروپا و روسیه، همچنین اوج گرفتن اختلافات گازی روسیه و اوکراین، شرط تحقق این پروژه را به شفافیت موضع مسکو در قبال آینده صادرات گاز از طریق اوکراین منوط کرده است.

به گزارش رسانه های روسی، آمریکا می خواهد از گسترش صادرات گاز روسیه به کشورهای اروپایی جلوگیری کند تا گاز طبیعی فشرده خود را به قیمت بالاتر به این کشورها بفروشد.

** افزایش تنش های لفظی یک هفته گذشته

با وجودی که سران دو کشور به دنبال گسترش روابط هستند اما در یک هفته گذشته تنش های لفظی میان وزرای دفاع دو کشور به بالاترین حد خود رسید تا جایی که وزارت دفاع روسیه فرمان استالین مبنی بر بمباران برلین در زمان آلمان نازی را منتشر کرد.

اگر چه برخی رسانه های روسیه از جمله شبکه تلویزیونی روسیه24 مدعی شدند که این اسناد(فتح برلین توسط روسیه) روز یکشنبه به مناسبت روز نیروی هوایی روسیه منتشر شده است اما همزمانی آن با اظهارات وزیر دفاع آلمان که گفته بود با مسکو باید از موضع زور سخن گفت، باعث شد تا کارشناسان آن را پیامی تند از سوی روسیه به آلمان قلمداد کنند.

اما این پایان کار نبود؛ ساعاتی بعد سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه به اظهارات وزیر دفاع آلمان واکنش نشان داد و ضمن یادآوری فتح برلین توسط روسیه در جنگ جهانی دوم، از ژرمن ها خواست با زبان زور با روسیه سخن نگویند.

'سرگئی شایگو' به همتای آلمانی خود توصیه کرد که بار دیگر تاریخ را مطالعه کند (شکست آلمان در جنگ جهانی دوم برابر روسیه) چرا که اقدامات آلمان علیه روسیه در تاریخ بیانگر این نکته است که آنها دست کم تا 200 سال آینده هیچ نطقی نباید داشته باشند.

شایگو با تاکید بر اینکه روسیه هرگز به زور کاری را انجام نمی دهد، ادامه داد: نمی خواهم حرف های تندتری بزنم اما به آلمان ها توصیه می کنم پیش از استفاده از عبارت «موضع زور»، به تاریخ مراجعه کنند.

وی خطاب به دولتمردان آلمانی ادامه داد: اگر تاریخ نمی خوانید از پدربزرگ های خود بپرسید که سخن گفتن از موضع زور با روسیه چه نتیجه ای در پی دارد، گمان می کنم آنها پاسخ این پرسش را بدانند.

بنابراین به نظر می رسد، سفر خارج از برنامه ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به آلمان بی ارتباط با حوادث اخیر در روابط دو کشور و اقدامات آمریکا علیه روسیه و آلمان نباشد چرا که روسیه به دنبال کسب بیشترین منفعت از اقدامات آمریکا علیه متحدان این کشور است تا متقبل کمترین هزینه در مقابل تحریم های یک جانبه آمریکا علیه خود شود.

سفر پوتین را می توان نوعی مقابله با تبلیغات ضد روسی آمریکا و رسانه های غربی خواند که تلاش می کنند هر روز فاصله میان غرب با روسیه را بیشتر کنند و از روسیه تصویر کشوری خطرناک و توسعه طلب نشان دهند.

آلمان بزرگترین قدرت اقتصادی اروپا هم در جنگ تجاری ترامپ علیه اروپا قرار دارد و علاوه بر آن مرکل که به مادر آلمانها مشهور است، هر از چند گاهی با توهین های لفظی ترامپ و دخالت او در امور داخلی کشورش مواجه می شود و برای مقابله محترمانه با این اقدامات چاره ای جز حرکت در مسیری که آمریکا بشدت از آن نگران می شود (نزدیکی کشورهای غربی به روسیه) ندارد.

اگر چه هنوز دیدار مرکل و پوتین در آلمان برگزار نشده است اما از هم اکنون بنظر می رسد رهبران روسیه و آلمان موضوعات زیادی برای گفت وگو دارند و مسائل مهمی را بررسی خواهند کرد که نتایج آن تا چند هفته سرخط مهمترین اخبار رسانه های جهان خواهد شد.

ایرنا