العالم _ سوریه
تا اینجای کار حسب اخبار عملیاتی شدن توافق سوچی موفقیت آمیز بوده است. تصاویر ارسالی از ناحیه ترک ها مبنی بر تسلیم سلاح های سنگین مسلحین اگر چه در مواردی با تردید و برخی علامت های سوال مواجه شد اما تایید آن از سوی روسیه این اطمینان را فراهم آورد که می توان به گزارش ترک ها اعتماد کرد. در همین حال عدم اعلام صریح برخی از گروه های تروریستی یعنی النصره، حراس الدین و جماعت ترکستانی مبنی بر تحویل سلاح در طی روزهای گذشته نشانه هایی از ناکامی توافق سوچی را ارائه می کرد که منابع آگاه اعلام کردند این گروه ها علی رغم عدم استقبال از توافق در عمل آن را اجرا کرده اند اما شاید سخت ترین بخش ماجرا متوجه رویدادی است که انتظار می رود طی سه روز آینده صورت پذیرد یعنی ترک منطقه حائل توسط تروریست ها و حضور بدون سلاح در منطقه ای که بناست تا اطلاع بعدی تحت نظارت گشت های مشترک روسیه و ترکیه اداره شود رفتارشناسی گروه های مسلح و تروریست های ادلب اگر چه از دوگانگی حاکم بر اعلام و عملکرد آنها در برخورد با مساله تسلیم سلاح های سنگین در مرحله اول خبر می دهد و تسلیم سلاح های سنگین را علیرغم اعلام مخالفت صریح یا سکوت در قبال آن حکایت می کند اما مسائلی چون تلاش آن ها برای گرفتن حداکثر امتیازات از طرف ترک به عنوان نماینده مسلحین در سوچی طی روزهای پیش رو دور از ذهن نیست. فراموش نکنیم که تروریست ها در شرایط جدید محکوم اند آخرین سنگرهای خود را واگذار کنند و این مساله ای دشوار برای آنان است. النصره، ترکستانی ها و حراس الدین قبل از هر چیز و در شرایط جدید بایستی بتوانند نیروهای تحت امرخود را متقاعد کنند که چرا در جنگی هفت ساله و البته بدون نتیجه و سرنوشت به مزدوری گرفته شده اند؟
این مساله در شرایطی است که آن ها همچنان مناطقی استراتژیک در جاده حلب –دمشق، حلب –حما، حلب –لاذقیه و ... را در کنترل دارند. به نظر می رسد تنها عاملی که می تواند آنان را نسبت به تمکین به مرحله دوم توافق سوچی وادار کند این باشد که از یک سو چاره ای جز پذیرش قرارداد سوچی فراروی خود نمی بینند و از دیگر سو ترک منطقه حایل را به عنوان اخرین شانس ماندگاری و بقای خود تلقی کنند. تروریست ها در این شرایط هنوز از کمک های آمریکا، غرب و البته بخشی از حامیان پیشین خود در میان اعراب منطقه کاملا ناامید نشده اند و البته بعضا پیام هایی امید بخش از این ناحیه دریافت می کنند چنانکه اخیرا خبر استمرار حمایت های امریکا، انگلیس و فرانسه از "کلاه سفیدها" در ادلب را شنیده اند مطالباتی چون بهره مندی از گذرگاه هایی در میان حلب و لاذقیه و همچنین حلب و حما از سوی تروریست ها در کنار طلب مهلت بیشتر برای ترک منطقه حایل اگرچه به هیچ وجه طی روزهای گذشته مورد استقبال قرار نگرفته است اما همچنان در آخرین روزهای باقیمانده تا 15 اکتبر تکرار می شود.
این در حالی است که به نظر می رسد به فرض آنکه مساله تخلیه منطقه حائل نیز به شکلی کاملا مسالمت آمیز و مبتنی بر توافق و در خلال 3 روز باقیمانده پیش برود، همچنان نقطه ای چالش برانگیز پیش روی آنها باقی خواهد ماند مشکلی از جنس تمکین یا عدم تمکین در مقابل حاکمیت سوریه بر ادلب. وفق قرارداد سوچی پس از عقب نشینی بدون سلاح سنگین مسلحین و تروریست ها به ادلب، برای مدتی گشت های مشترک ترکیه –روسیه نظارت بر ادلب را عهده دار خواهند بود و مساله خدمت رسانی به مردم برعهده دولت سوریه خواهد بود و پس از این مرحله ادلب باید تسلیم حکومت سوریه گردد. نگاه حکومت سوریه به مساله نظارت ترکی-روسی بر مسائل ادلب موقت و نگاه مسلحین و تروریست ها به این مساله نگاهی دائم است. دو گانگی در این نگاه البته در شرایطی می توانست تروریست ها را امیدوار کنند که ارتش سوریه کلیه امور را به ترکیه و روسیه می سپرد و ماجرا را در سایه اعتماد به سوچی رها می کرد. این در حالی است که عزم دولت و ارتش سوریه در بازپس گیری ادلب در صورت عدم موفقیت توافق سوچی کاملا جدی است. ادلب یا بازگشت مجدد پرچم سوریه را بر فراز خود تجربه خواهد کرد یا ادامه جنگ هفت ساله را در ایستگاه پایانی مشاهده خواهد کرد.
ابورضا صالح