پشت پرده معامله مثلث مرموز در سکانس آخر سناریوی خاشقچی

العالم ـ گزارش

اگر چه پس از کش و قوس های فراوان در نهایت حکومت عربستان سعودی اعتراف کرد که جمال خاشقچی درکنسولگری این کشور در استانبول به قتل رسیده، ولی هنوز سوالات زیادی در اذهان افکار عمومی باقی مانده که بی پاسخ مانده است. یکی از مهمترین این ابهامات ناپدید شدن جسد وی و ابهام در شناسایی آمر یا آمران این قضیه است اگر چه آل سعود مسوولیت این جنایت را متوجه نیروهای خودسر دانست ولی جهان این روایت را هرگز نپذیرفته است.

براساس اسناد و اطلاعات منتشر شده در نهایت مشخص شد که تیمی متشکل از ۱۵ عامل رژیم سعودی 10 مهر ماه 1397 (دوم اکتبر) از عربستان عازم استانبول شده و خاشقچی را که برای دریافت گواهی ازدواج به کنسولگری کشورش مراجعه کرده بود، کشته و سپس اعضای بدن وی را قطعه قطعه و معدوم کرده اند.

از آن زمان تا کنون معمای خاشقچی حل نشده باقی مانده و هر از گاهی از سوی مثلث ترکیه، آمریکا و آل سعود روایت هایی منتشر می شود که رصد رویدادهای حول این قضیه گواه معامله ای مرموز بر سر این جنایت و حاکی از معامله ای است که هریک از طرف ها در صدد گرفتن ماهی مورد نظر خود از این آب گل آلود هستند.

به نظر می رسد که پرده آخر این نمایش آماده شده و در آینده نزدیک به نمایش در خواهد آمد و آن توافق یا معامله ای سه جانبه بین آنکارا، ریاض و واشنگتن است به نحوی که مسئولیت ترور خاشقجی مستقیم متوجه بن سلمان نشود بلکه اطرافیان وی مسئولیت این اقدام را بپذیرند. سناریویی که همه در قبال آن منتفع خواهند شد و با منافع سه ضلع درگیر این ماجرا، همخوانی دارد به طوری که ترکیه در معامله با آمریکا در خصوص شرق سوریه و همچنین مساله داخلی خود در قضیه گروه فتح الله گولن به اهداف خویش خواهد رسید و از سوی دیگر سخن ها از وعده دلارهای هنگفت نفتی برای جلب رضایت ترکیه برای به سرانجام رساندن این قضیه حکایت دارد.

درهمین ارتباط اقدام عجیب ترکیه درخصوص اجازه به "محمد العتیبی" سرکنسول سعودی در استانبول برای خروج از این کشور درحالی که آنکارا تمام دستاویزهای قانونی برای ممانعت از خروج وی را در اختیار داشت، چیزی جز وجود یک معامله پنهانی بین ترکیه و عربستان سعودی نمی تواند باشد.

معامله دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا با رجب طیب اردوغان همتای ترکیه ای وی در قضیه آزادی کشیش آمریکایی، بخش دیگری از این پازل است که با استفاده از فرصت ایجاد شده پس از جنایت قتل خاشقچی به وقوع پیوست.

روز شنبه 21 مهر ماه 1397 دونالد ترامپ پس از آزادی "آندرو برانسون" کشیش آمریکایی در حالی از رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به خاطر این اقدام قدردانی کرد که اردوغان پیش از این بارها اعلام کرده بود که به هیچ وجه زیربار درخواست آمریکا برای آزادی برانسون نخواهد رفت و حتی تحریم های واشنگتن را به جان خریده بود.

اگر چه پس از آزادی این کشیش آمریکایی که ترکیه وی را به اتهام همکاری با گروه فتح الله گولن درقضیه کودتای نظامی سال 2016 علیه اردوغان دستگیر و زندانی کرده بود،  ترامپ در توییتی تاکید کرد که هیچ توافقی با ترکیه در زمینه آزادی و بازگشت برانسون به آمریکا وجود نداشته است، اما همین تاکید و سپس اتفاقات پس از این ماجرا پرده از معامله ای بین دو طرف برداشت.

به طوری که وقایع پس از این ماجرا، خبر روزنامه واشنگتن‌پست را که از وجود توافقی پشت پرده بین آنکارا و واشنگتن برای آزادی برانسون از یک‌سو و لغو تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه از سوی دیگر منتشر کرده بود، تایید کرد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا به دنبال دستگیری برانسون که از حدود دوسال قبل در ترکیه تحت بازداشت خانگی قرارداشت، مرداد ماه سال 1397 وزرای دادگستری و کشور ترکیه را به خاطر نقش داشتن در بازداشت وی در فهرست تحریم‌ها قرار داده بود.

به دنبال این قضیه علاوه بر لغو تحریم های ترکیه حالا ابعاد دیگری از معاله ترامپ با اردوغان در این ماجرا آشکارتر شده به طوری که خبرهای منتشر شده حاکی است که آمریکا یکی از مدیران نهادهای خیریه شبکه گولن در این کشور را به اتهام انحراف جنسی علیه کودکان بازداشت و به ترکیه تحویل داده است.

دستگیری و تحویل "محمد صالحی ازگیر" یکی از مدیران شبکه فتح الله گولن که در تگزاس آمریکا دانشجوی طب بوده و در چند سال گذشته نقش مهمی در مدیریت بخشی از نهادهای خیریه گولن ایفا کرده، نتیجه دستور مقام‌های دولت ترامپ در ماه گذشته میلادی به آژانس‌های فدرال است که با هدف پاسخ به درخواست رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه و جلب رضایت وی مطرح شده بود و این که راه‌های قانونی برای اخراج گولن را بررسی و پرونده او را بازگشایی کنند.

در همین حال شبکه خبری "ان‌بی‌سی" گزارش داده که دولت آمریکا در تلاش برای مختومه کردن پرونده قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد آل سعود و ترغیب ترکیه به عدم پیگیری ماجرا، پرونده استرداد فتح‌الله گولن، واعظ ترک مقیم آمریکا، را بازگشایی کرده است.

ترکیه درپس معامله با آمریکا به دنبال فاجعه قتل خاشقچی علاوه بر آزادی کشیش آمریکایی درقبال تحویل عوامل شبکه گولن که تا پیش از این ترامپ به هیچ وجه زیر بار آن نمی رفت، حالا به عنوان پاداش حق سکوت امتیازاتی از آمریکا در قبال شبه نظامیان کرد سوریه نیز دریافت کرده است.

اردوغان که با همه توان سیاسی و رسانه ای خود در قضیه خاشقچی همکاری کرده است، حالا از آمادگی ارتش ترکیه برای عملیات نظامی در شرق فرات و پایان قریب الوقوع حضور شبه نظامیان کُرد در این منطقه از سوریه سخن می گوید و این در حالی است که آمریکا از یک سال پیش، ترکیه را از حمله به آنها منع کرده بود.

رییس جمهور ترکیه به تازگی از تصمیم خود برای پاکسازی شرق فرات در سوریه از وجود تروریست‌ها نظیر دو عملیات در گذشته از جمله سپر فرات و شاخه زیتون خبر داده است.

از سوی دیگر ترامپ که بخش مهمی از برنامه اقتصاد داخلی خود را بر پایه اخاذی از ریاض و بر مبنای شعار "پول در مقابل حمایت" بنا کرده و در مجامع مختلف به این اقدام خود بالیده و توانسته قرارداد نقدی هنگفت 110 میلیارد دلاری با ریاض بندد، در تلاش است که با فیصله دادن به قضیه قتل خاشقچی و تبرئه مقامات سعودی به ویژه محمد بن سلمان ولیعهد این کشور، به حفظ و حراست از میلیاردها دلار عایدی که به آن دست یافته مبادرت کند.

ترامپ استراتژی خود را در منطقه بر پایه ائتلاف بین ریاض، واشنگتن، ابوظبی و قاهره، در برابر ایران، بنا نهاده و این درحالی است که مجازات عربستان به خاطر جنایت آن در قضیه خاشقجی، موجب به هم خوردن این ائتلاف متوهمانه خواهد شد از سوی دیگر در سایه روابط گرمی که بین آمریکا و عربستان برقرار است، دشوار است که واشنگتن بخواهد ریاض را در این شرایط مجازات کند بنابر این حتی اگر به فرض محال قضیه از دست ترکیه و آمریکا خارج و دست داشتن ولیعهد سعودی دراین ماجرا رو شود بی شک تنبیه ریاض در حدی نخواهد بود که به منافع هنگفت واشنگتن ضربه وارد کند.

بنابر این، اقدام خزانه داری آمریکا که گفته می شود در صدد تحریم 17 سعودی درارتباط با قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی است، را می توان در همین چارچوب ارزیابی کرد.

بنابر اعلام روز پنجشنبه (24 آبان ماه) رویترز، خبرها حاکی است که "سعود القحطانی"، مشاور دربار سعودی و "محمد العتیبی" سرکنسول سعودی در استانبول جزو کسانی هستند که در فهرست تحریم‌ها قرار گرفته‌اند و این همان اجرای سکانس آخر سناریویی است که قرار است محمد بن سلمان را از قضیه قتل خاشقچی تبرئه و مسوولیت آن را به گردن اطرافیان وی بیندازد تا از قبل این سناریو قرارداد هنگفت میلیاردی آمریکا با عربستان حفظ و از سوی دیگر ضلع دیگر مثلث یعنی ترکیه نیز با دریافت حق سکوت به مساله داخلی خود در خصوص شبکه گولن و همچنین به امتیازاتی در سوریه در خصوص نیروهای کرد در این کشور دست یابد.

احمد نیکنام