العالم _ سوریه
در یک نگاه ابتدایی سفر البشیر به سوریه فتح بابی تلقی شد برای از سرگیری مناسبات کشورهای پیشتردشمن منطقه با سوریه،کشورهایی که بعد از بروز بحران در سوریه نه تنها روابط خود را با سوریه قطع کردند بلکه از هیچ دشمنی در حق مردم و نظام سوریه دریغ نکردند. کم شمار نبودند گروه های ریز و درشت تروریستی که توسط این کشورها خلق و تجهیز شدند و به شکل نیابتی مقابله با حکومت سوریه و البته مردم این کشور را در صدر توجهات خود قرار دادند. حالا و با سفر رییس جمهور سودان به سوریه بسیاری از تحلیلگران او را حامل پیامی از سوی کشورهای منطقه برای تجدید روابط با نظام اسد می دانند.
صرف نظر از روابط حسنه البشیر با اغلب دولت ها و موثرین در منطقه اعم از سعودی، امارات، ترکیه، قطر، اخوانی ها و ... که گمانه پیام آوری البشیر برای تجدید روابط را باور پذیر می کند به نظر می رسد بایستی این سفر را از زاویه ای فراتر از آنچه تحلیل می شود نگریست.
دستیار عمر البشیر دیروز در بیان دلایل این سفر به پراکندگی و اختلاف میان کشورهای عربی به ویژه در شرایط اخیر اشاره کرد و سفر البشیر را در قالب تلاش برای غلبه بر این شکاف و اختلاف معرفی کرد اما در کنار او سفیر سودان در سوریه در پاسخ به یک سوال رندانه مبنی بر اینکه چرا البشیر با هواپیمایی روسی به سوریه سفر کرد؟ اگر چه کوشید آن را در قالب همکاری طبیعی روسیه و سودان معرفی کند اما در واقع راه را بر تحلیل چرایی این سفر و آنچه در پشت آن قرار داشته است باز گذاشت. مبتنی بر این پاسخ می توان از سیاست های روسیه در غرب آسیا سراغی جدی گرفت.
در حالی که بسیاری در استراتژی جدید روسیه حضور این کشور را در منطقه خاورمیانه از گذرگاه سوریه امکان پذیر معرفی می کنند آمریکا نسبت به این حضور احتمالا بلند مدت شدیدا نگران است و به همین خاطر اصرار بر بقای در سوریه دارد و به شکلی مداوم بر استمرار این حضور به ویژه در شمال شرق این کشور تاکید می کند. در چنین شرایطی در حالی که در نبرد ۷ ساله سوریه مدال پیروزی برگردن نطام سوریه و متحدانش آویخته شد اینک کشورهای منطقه _ باتوجه به این پیروزی نظامی _ بهره مندی از جایگاهی دیپلماتیک و سیاسی در آینده این کشور را تنها از مجرای دولت حاکم در سوریه و متحدان او ممکن می بینند و بر این اساس کلید حضور در سوریه آینده را در دستان شخص اسد و متحدان او می دانند.
کافی است لحظه ای دیده بر اتفاقات و البته تحلیل های رایج این روزها بسته شود و تنها به گذشته ای نه چندان دور و سفر البشیر به روسیه توجه شود تا دلیل سفر البشیر، انگیزه او از این سفر و بلاخره پیام های این سفر و البته چرایی اختصاص هواپیمایی روسی برای انتقال البشیر به سوریه روشن شود.
البشیر با هواپیمایی روسی به دیدار اسد رفت تا به کشورهای منطقه این پیام را برساند که در ادبیات سیاسی منطقه از این پس باید روسیه جدی تر از هر زمان مورد توجه قرار گیرد همچنین البشیر در میان رهبران عرب و منطقه و البته به نمایندگی روسیه پیشگام سفر به سوریه شد تا به ایشان تفهیم کند برای غلبه بر مشکل تفرقه در میان اعراب منطقه می توان در کنار آمریکا و حتی موثر از ترامپ، پوتین و روسیه را هم مورد آزمایش قرارداد. فراموش نکنیم به مجرد اعلام خروج قطر از اوپک سرمایه گذاری ۱۰و نیم میلیارد یورویی قطری ها در حوزه های نفتی روسی جلب توجهی جدی کرد.
در شرایط جدید آمریکا در سوریه قافیه را باخته است. از یک سو نتوانسته دست اسد را از این کشور کوتاه کند و از دیگر سو مجبور به پذیرش همزمان روسیه در منطقه و البته ایران و حزب الله در بغل گوش شریک استراتژیک اش یعنی اسرائیل شده است. آمریکا هم باید بابت عدم توفیق درسرنگون ساختن اسد سرزنش ها را بشنود و هم باید در مقابل روسیه و محور مقاومت سر تعظیم فرود آورد.
در همین حال بی تابی اعراب منطقه در نزدیکی مجدد با سوریه و در واقع با برندگان جنگ ۷ ساله علیه نظام اسد آمریکا را مجبور به در پیش گرفتن سیاست فرار به جلو کرده است در این سیاست آمریکا از خوف هم آغوشی ترکیه با روسیه نسبت به حمله آنکارا به شمال شرق سوریه چراغ سبز نشان می دهد و در عین حال در خصوص تحویل فتح الله گولن وعده بررسی موضوع را به آنکارا می دهد. در کنار این مساله با بیان اینکه دیگر اصراری بر رفتن اسد ندارد می کوشد تا خود را عامل و نه مانع نزدیکی اعراب منطقه با سوریه معرفی کند تا در حقیقت از قافله تحولات پیش رو عقب نماند. در این میان شاید یک مساله اخرین ارزوی امریکا باشد و آن اینکه از جماعت خواستار تجدید رابطه با اسد بخواهد که حداقل این خواسته را _ در کنار درخواست احیای روابط _ از اسد مطالبه کنند که به استمرار حضور ایران و حزب الله در سوریه پایان دهد، مساله ای که قطعا جزو درخواست های مسافر طیاره روسی از سودان به مقصد دمشق نبوده است و بعید است درخواست کنندگان بعدی تجدید روابط خود را در جایگاهی ببینند که به خود اجازه طرح چنین مساله ای را بدهند.
ابورضاصالح _العالم