العالم- سوریه
باید توجه داشت که اتخاذ و اعلام این تصمیم آن هم به صورت ضربتی و یکباره در زمانی صورت گرفت که تلاش های گسترده آمریکا برای پیاده کردن طرح های تجزیه طلبانه در شمال شرق سوریه با شکست مواجه شد و آمریکا به رغم تمام تلاش ها نتوانست مانع پیشروی های سیاسی و نظامی ارتش سوریه و محور مقاومت در این کشور شود.
از سوی دیگر در عرصه سیاست بین الملل، پیش از اتخاذ هر تصمیمی از سوی کشورها در عرصه سیاسی و نظامی یک سلسله پیش درآمدها در قالب های گوناگون عرضه می شود و شاخصه هایی ارائه می شود که پیش بینی اتخاذ تصمیم را محتمل می سازد. اما اعلام خروج نظامیان آمریکا از سوریه به یکباره صورت گرفت بدون آنکه زمینه ای از شاخصه های کافی را برای بازیگران مرتبط در پرونده سوریه بچیند.
با این وجود اگر دقیق تر شویم می بینیم که اتخاذ تصمیم خروج نظامیان آمریکا از سوریه نشانه هایی هرچند اندک داشت. به عنوان مثال افزایش قابل توجه حمایت های آمریکا و همپیمانانش از تروریست های داخل سوریه در هفته های اخیر و همچنین اظهارات برخی از مقامات آمریکایی قبل از اعلام این خبر اشاره کرد که به صورت تلویحی به خروج نظامیان آمریکا از سوریه اشاره شده بود. "بریت مک گورک" نماینده آمریکا در آنچه که از آن با عنوان ائتلاف بین المللی ضد داعش در سوریه یاد می شود اخیرا با تاکید بر اینکه نظامیان آمریکایی کمی دیگر در سوریه می مانند تصریح کرده بود که بارها به "جیمز ماتیس" وزیر دفاع آمریکا درخصوص خروج یکباره نظامیان این کشور از سوریه هشدار داده است.این در حالی است که "لیندسی گراهام" سناتوری که از نزدیکان ترامپ محسوب می شود نیز اشاره ای ضمنی به این مطلب داشته است.
با توجه به این مطالب می توان حدس زد که احتمال این که تصمیم خروج نظامیان آمریکا از سوریه قبلا و بیش از چندین بار در دولت ترامپ مطرح شده است اما بنا به دلایل مختلف اجرایی نشده از جمله این دلایل می تواند این باشد که دیدگاه همپیمانان آمریکا در اروپا و خلیج فارس در قبال اتخاذ تصمیم خروج آمریکا از سوریه برای واشنگتن مهم و حتی تاثیرگذار است ضمن آن که می توان حدس زد دولت پنهان یا دولت عمیق در آمریکا چندین بار این تصمیم را وتو کرده از عملی شدن آن جلوگیری کرده است و آن را به زمان دیگری موکول کرده بود.
در عین حال اگر نظامیان آمریکا از سوریه خارج شوند در زمان کنونی تحقق این امر به خودی خود این پیام را القا می کند که این خروج ناگهانی و آن هم بدون دستاورد نشانگر آن است که از ابتدا ورود نظامیان آمریکایی به سوریه به عنوان یک کشور دارای حاکمیت ارضی مغایر با عرف و قوانین بین المللی بوده و به بهانه های واهی صورت گرفته است.
در عین حال نکته مهمی که باید توجه داشت این است که اعلام خروج آمریکا از سوریه به معنای پایان طمع ورزی های واشنگتن در سرزمین شام و عقب نشینی از اجرای طرح تجزیه طلبانه اش در منطقه که به عنوان یکی از اصول ثابت سیاست خارجه آمریکا محسوب می شود، نیست و سوریه همچنان یکی از پایه های اصلی این طرح آمریکا در منطقه محسوب می شود پایه ای که به پرونده های مهم دیگر گره خورده است پرونده هایی که جایگاه ویژه ای برای رژیم صهیونیستی، کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه دارند و مسائل استراتژیکی همچون حضور ایران در سوریه و فوبیای رژیم صهیونیستی از این مساله و همچنین وجود اختلاف و درگیری میان ایران و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از جمله این پرونده هاست و نباید فراموش کنیم که سوریه پل ارتباطی میان محور مقاومت است و ایران را به لبنان و فلسطین می رساند.
سوریه پتانسیل این را دارد که پیچیدگی های عرصه بین الملل را به صحنه درگیری میان کشورها تبدیل کند، روابط آمریکا و روسیه، روابط ترکیه و روسیه، روابط آمریکا و ناتو و پرونده های دیگری از این دست که نشانگر آن است که مانورهای سیاسی آمریکا به شکل ملموسی در خدمت استراتژی های آشکار آمریکا در منطقه و جهان است.
بر هیچ کس پوشیده نیست که دونالد ترامپ در هیچ چیز به اندازه قراردادهای تجاری و دلالی ساختمانی ماهر نیست، به همین اندازه نیز بر هیچ کس پوشیده نیست که ترامپ با اطلاق واژه "مساله ای ساده" به موضوع نابودی داعش در سوریه نقش خود را به عنوان یک کمدین تمام و کمال در انظار بین المللی کامل کرد و این در حالی است که همه می دانند که کسی که داعش را در عمق اراضی سوری شکست داد ارتش سوریه، همپیمان آن، نیروهای مقاومت و با حمایت استشاری ایران و حمایت نظامی روسیه بود.
با این وجود ادله و شواهد نشان می دهد که هرآنچه که از بقایای داعش در حومه شرقی دیرالزور و التنف مانده است بر حمایت های آمریکا تکیه زده است. بر اساس ادله موجود هر زمان که ترامپ از شکست داعش در منطقه ای در سوریه به دست ائتلاف نمایشی موسوم به ضد داعش سخن گفته است کمی پس از آن شاهد آن بودیم که نظامیان آمریکایی اقدام به ارائه حمایت های تسلیحاتی، اطلاعاتی و تکنولوژیک به تروریست های داعش کرده است که بعضا نیز این حمایت ها از طریق راههای زمینی به تروریست های داعش ارائه شده است.
تحولات میدانی اخیر به خوبی نشان می دهد که آمریکا و همپیمانان عرب زبان آن از حاشیه خلیج فارس و حتی برخی کشورهایی که در تیررس داعش قرار داشتند در سوریه شکست خوردند و عملیاتشان در این کشور به پایان رسیده است همانطور که داعش در سوریه شکست خورده و آنچه که آمریکا در طول این مدت انجام می داد صرفا در راستای خریدن زمان برای افزایش زمان حضور تروریست ها در سوریه بود.
اشتباه اصلی کسانی که روی حضور آمریکا برای سالهای متمادی در سوریه حساب کرده بودند و حتی گاهی با تکیه بر این امر وارد جنگ شدند این است که از تاریخ و جغرافی به قدر کافی درس یاد نگرفته اند، چرا که آمریکا هر زمان که احساس کند سرمایه گذاری سیاسی اش بر روی پرونده ای به پایان رسیده و به قدر کافی سود آور نیست به سادگی از مهره های سوخته که پیشتر به عنوان بازیگران مهم در بازی خود از آنها استفاده می کرد دست می شکد و آنها را در یک بازار مکاره ای که خودش آن را درست کرده رها می کند و این فرافکنی و جنجال رسانه ای که آمریکا و دیگر موسسات وابسته به آن ایجاد کرده اند نباید ما را از این حقیقیت دور کند که سوریه به این دلیل مورد هدف و هجمه قرار گرفته که عنوان ستون فقرات محور مقاومت را یدک می کشد.
حسین مرتضی