العالم ـ گزارش
مجموعه فعالیت های دستگاه دیپلماسی آمریکا و سیاست های کاخ سفید طی دو سال گذشته به گونه ای بوده که برای بسیاری از ناظران یادآور دوران جنگ سرد است اما این بار نه مسکو بلکه تهران در جایگاه قطب هماورد واشنگتن قرار داشته است.
ایالات متحده آمریکا پس از اوج گیری تنش میان این کشور و کره شمالی، سرانجام رهبر پیونگ یانگ را با وسوسه خروج از تنگناهای تحریمی برای نشستن پای میز مذاکره متقاعد کرد. به رغم اینکه روسیه و چین در راهبرد امنیتی کاخ سفید به عنوان بزرگترین قدرت های متخاصم شناسایی شده اند و با وجود کش و قوس های دیپلماتیک و تجاری، روابط واشنگتن با پکن و مسکو همچنان تابعی از منافع دو طرف قرار دارد.
در این شرایط، سیاست ها و موضع گیری های مقامات کاخ سفید به گونه ای است که ایران را به عنوان بزرگترین دشمن و اصلی ترین تهدید پیش روی ایالات متحده آمریکا و نیز کشورهای منطقه تداعی می کند.
در تازه ترین دور اقدامات ضدایرانی، وزیر امور خارجه آمریکا از سه شنبه هفته گذشته (هجدهم دی ماه) تور دیپلماتیک خود را از اردن آغاز کرد تا در این کشور و هفت پایتخت دیگر منطقه درباره تحریم ایران و مقابله با آنچه کاخ سفید اقدامات بی ثبات کننده تهران می داند به رایزنی و گفت وگو بپردازد.
سفر خاورمیانه ای پمپئو البته شامل اهداف دیگر نیز هست که از دید ناظران و رسانه ها می توان به تشریح سیاست های «دونالد ترامپ» در خروج نظامیان آمریکایی از سوریه، رایزنی درباره چگونگی بازگشت سوریه به جمع دولت های عربی، تلاش برای حمایت از گروه های مسلح کُردی در سوریه در برابر ترکیه، رفع برخی اختلافات میان دولت های عربی و رایزنی با سعودی ها در زمینه پرونده قتل «جمال خاشقچی» اشاره کرد.
با این حال و همچنان که از موضع گیری های پمپئو برمی آید هدف اصلی تنگ کردن عرصه منطقه ای برای جمهوری اسلامی ایران است به طوری که وزیر امور خارجه آمریکا در هر یک از پایتخت های عربی عمده حملات خود را متوجه تهران ساخته و ایران را در کنار گروه تروریستی داعش به عنوان اصلی ترین تهدیدات پیش روی خاورمیانه قلمداد کرده است.
همزمان با سفر خاورمیانه ای پمپئو، «برایان هوک» مسوول کارگروه ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا در پایتخت امارات اعلام داشته معافیت های بیشتری برای مشتریان نفت ایران درنظرگرفته نخواهد شد و هدفگذاری واشنگتن محرومیت تهران از درآمدهای نفتی است.
به این ترتیب یکی از مهمترین محورهای مساعی دیپلماتیک واشنگتن در خاورمیانه معطوف به همراه سازی کشورهای منطقه با تحریم های ضدایرانی است که در مذاکره با مهمترین شریکان تجاری تهران مورد توجه قرار گرفت.
آمریکایی ها از ماه های گذشته فشار سنگینی را بر دولت عراق وارد آورده اند تا واردات گاز و برق از ایران را به صفر برساند. واشنگتن در حالی بغدادها را تحت فشار قرار داده که بخش هایی از عراق هنوز با قطعی 20 ساعته برق در شبانه روز مواجه است و گاز وارداتی از ایران نیز تنها منبع ممکن برای تامین انرژی مورد نیاز سایر نیروگاه های تولید برق محسوب می شود.
به همین ترتیب، آمریکایی ها با چماق تحریم و تصویرگری پیامدهای سنگین تجارت با ایران و نیز چشم پوشیدن بر منافع کشورهای منطقه، به هر قیمت انزوای تهران و قطع مجاری روابط تجاری و سیاسی جمهوری اسلامی ایران را در دستورکار خود قرار داده اند.
دیگر محور تلاش های دیپلماتیک آمریکا، دامن زدن به ایران هراسی و قرار دادن تهران در جایگاه متهم بی ثباتی و عدم توسعه کشورهای منطقه است.
در این پیوند، تهدیدنمایی فعالیت های مشروع دفاعی و موشکی جمهوری اسلامی ایران یکی از پرتکرارترین ادعاهای پمپئو در کشورهای منطقه بوده است.
وزیر امور خارجه آمریکا همچنین مداخله در امور داخلی ایران را از نظر دور نداشته و در سخنرانی خود در دانشگاه قاهره از سکوت دولت پیشین آمریکا در قبال برخی اعتراضات داخلی در ایران انتقاد کرده است.
این وجه سخنان پمپئو آشکارا با «اوبامازدایی» در سیاست خارجی دولت ترامپ پیوند می خورد زیرا از دید مقامات کنونی کاخ سفید ریشه بسیاری از چالش های کنونی خاورمیانه را باید در اهمال دولت دموکرات ها و نیز مماشات آنان در برابر جمهوری اسلامی ایران جست وجو کرد.
به رغم رویکرد حاکم بر دولت ترامپ که اساسا خواسته های خود را نه در فرایند چانه زنی و مبادله امتیاز که به شیوه زورگیری مطرح و دنبال می کند، آمریکایی ها گزینه تطمیع و تهدید را نیز به نحوی در خاورمیانه مورد توجه قرار داده اند از جمله برایان هوک در تازه ترین سخنان خود مشارکت آمریکا در بازسازی سوریه را منوط به خروج ایران از این کشور عنوان کرده است.
به گزارش ایرنا، در راستای تامین نظر صهیونیست ها در تحولات سوریه و مقابله با نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران در این کشور، یکی از مهمترین دستورهای ماموریت اخیر «جان بولتون» مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، در اراضی اشغالی به اطمینان بخشی به اسرائیلی ها اختصاص یافت. با این حال صهیونیست ها مطالبه جدی تری از واشنگتن دارند تا با خروج نظامی از سوریه زمینه گسترش عرصه عمل ایران را به وجود نیاورد.
پمپئو در سفر به خاورمیانه اهدافی را دنبال می کند که دولت های پیشین آمریکا با ابزارهای مختلف از تحریم گرفته تا درگیری نظامی موفق به تحقق آن نشدند. مقامات کنونی کاخ سفید در حالی اوباما را به مماشات با ایران متهم می کنند که موضوع اتهام وی خود نتیجه دور باطلی از فشار بر جمهوری اسلامی ایران و اعمال تحریم های فراگیر علیه تهران بود. علاوه بر این، تلاش های کاخ سفید برای اوبامازدایی و دموکرات ستیزی در سیاست داخلی و خارجی و نیز فشارهای آمریکا بر دولت های منطقه جهت چشم پوشی از منافع روابط با ایران، طیفی از هزینه و بازخوردهای منفی را متوجه ایران ستیزی دولت ترامپ خواهد ساخت.