سازمان فضایی هیچ کشور خارجی به ما فناوری فضایی نداده است/  نگاه خصمانه آمریکا به فناوری فضایی ایران!

العالم _ ایران / علمی

علی صادقی نائینی معاون توسعه کاربرد و خدمات فضایی ایران در گفتگو با العالم پیرامون وضعیت کشور در حوزه فضایی توضیحاتی ارائه داد.

العالم: در روزهای آینده ما شاهد پرتاب دو ماهواره به فضا هستیم بفرمایید نام این دو ماهواره چیست و ماموریت آنها در فضا چیست ؟

نخستین ماهواره به نام دوستی است که به عنوان یکی از مجموعه‌ ماهواره‌های توسعه فن‌آوری کشور و به کارفرمایی سازمان فضایی ایران، توسط دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است. یکی از اهداف این پروژه توسعه تکنولوژی فناوری ماهواره های سنجش از دور و توسعه فن‌آوری با هدف تولید دانش فنی و کسب تجربه در زمینه‌های مرتبط با فناوری فضایی و نیز ورود دانشگاه‌ها به این حوزه همراه با تربیت نیروی متخصص، تعریف و اجرا می‌شوند.

ماهواره دوستی به صورت خاص، با هدف توسعه و دستیابی به فناوری‌هایی که برای اولین بار در ماهواره‌های بومی نصب و مورد استفاده قرار می‌گیرد، طراحی و ساخته شده است.

ماهواره دیگر به نام پیام است که ماهواره ای سنجش از دور است و توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر به منظور انجام مأموریت تصویربرداری طراحی و ساخته شده است.

ماهواره پیام امیرکبیر سه مأموریت اصلی، تصویربرداری سه‌طیفی (سبز- قرمز و مادون قرمز نزدیک) و پانکروماتیک از محدوده ایران (به‌صورت نزدیک به زمان‌واقعی و ذخیره- ارسال)، ذخیره و ارسال پیام (S&F) و اندازه گیری تشعشعات فضایی را بر عهده دارد.

العالم: این دو ماهواره چه مدت در مدار زمین قرار دارند ؟

طول عمر عملیاتی پیش بینی شده برای ماهواره پیام با توجه به اینکه در مداری با فاصله 500 کیلومتر از زمین قرار دارد پیش بینی میکنیم که بتواند بیش از 2 در مدار قرار بگیرد و سرویس دهی خود را انجام دهد.

اگر ما در مدار صحیح قرار بگیریم و مکانیک سماوی شکل بگیرد ان شاالله ماهواره را ظرف 2 سال در مدار خواهیم داشتیم.

با توجه به اینکه نوع پرتابگر ماهواره دوستی متفاوت است عمر کوتاه تری نسبت به ماهواره پیام دارد. بیشینه طول عمر عملیاتی این ماهواره برابر با 2 تا 2.5 ماه است.

اما تاکنون ما به اهداف خود در تولید این ماهواره ها رسیدیم.

العالم: این ماهواره ها آیا مشابه خارجی دارند؟

بله ماهواره های مشابه زیاد داریم زیرا اصول حاکم در فناوری های فضایی اصول فیزیکی است اما ظرفیتی که این ماهواره های جدید در اختیار ما قرار می دهند این است که سامانه های پایشی که در حال حاضر ایجاد کردیم بهبود می دهد و داده های جدید را می توانیم بهتر پایش کنیم.

سازمان فضایی هیچ کشور خارجی به ما فناوری فضایی نداده است

العالم: انواع دیگر این ماهواره در ایران ساخته شده است ؟

بله این توان در کشور بومی است، از زمان تاسیس سازمان فضایی هیچ کشور خارجی به ما فناوری فضایی نداده و این دانش بومی است.

العالم: جایگاه ایران در بین کشورهای دنیا در زمینه ساخت ماهواره چگونه است؟

دانش و فناوری فضایی با حوزه های مختلف شناخته می شود که یکی از آن نجوم و اکتشافات فضایی است.

اگر تاریخ را بررسی کنید دانشمندان ایرانی زیادی در این بخش فعالیت کردند برای مثال از 3200 سال پیش ما تقویم شمسی داریم که نشان می دهد دانشمندان بیش از 3000 سال پیش روی حرکات اجرام کار می کردند تا با استفاده از این فصول را مشخص کنند.

ما اکنون دو رصد خانه در سازمان فضایی کشور داریم که یک رصد خانه که به صورت مکرر زباله های فضایی را مورد رصد قرار میدهد. این پروژه ای است که در تعامل با سازمان همکاری های فضایی آسیا و اقیانوسیه در حال انجام است.

رتبه فضایی ایران در دانش فضایی!

ایران اکنون از نظر دانش فضایی و نجوم در منطقه در رتبه نخست قرار دارد و ما متخصصان برجسته ای در ایران و خارج از کشور داریم که در زمینه نجوم و دانش فضایی فعالیت میکنند و در سطح جهانی نیز شناخته شده اند.

حوزه دیگر ، حوزه سنجش از دور است که ماهواره هایی هستند که اقدام به تصویر برداری میکنند. ورود ایران به حوزه سنجش از دور مربوط به سال 1355 میباشد. در آن زمان سازمان فضایی وجود نداشت و مرکزی بود به نام سنجش از دور که زیرمجموعه سازمان برنامه و بودجه بود.

در آن زمان برداشت از این مرکز این بود که مسائل فضایی و نجوم میتواند در برنامه ریزی آینده کشور و آمایش سرزمین تاثیر گذار باشد و به همین دلیل این مرکز زیر مجموعه سازمان برنامه و بودجه قرارداشت.

العالم: در زمینه استفاده از فناوری فضایی، تا کنون چه اقداماتی در کشور صورت گرفته است؟

امروزه در زمینه فناوری که ما فناوری طراحی و ساخت ماهواره را در اختیار داریم و هم در زمینه کاربردی نیز دارای فناوری بومی هستیم که سامانه های کاربردی متعددی طراحی و ساخته شده و به صورت روزانه گرد و غبار پایش میشود.

متاسفانه به دلیل خشکسالی در جنوب غرب و جنوب شرق گردغبار زیادی وجود داشت ولی امسال خوشبختانه در جنوب غرب و در استان خوزستان اوضاع بسیار خوبی وجود داشت. اما در جنوب شرق هموز پدیده گرد و غبار را شاهدیم.

استفاده از فناوری فضایی در زمان بروز سیل و زلزله

ما همچنین قادر هستیم میزان نزولات جوی و برف و باران را رصد پایش کنیم و این به حوزه مدیریت منابع آب در کشور کمک بسیاری خواهد کرد. اگر در کشور بلایای طبیعی رخ دهد، میتوانیم با استفاده از سامانه ها، به سازمان مدیریت بحران در زمینه امداد کمک کنیم.

العالم : سازمان فضایی کشور با چه نهاد و سازمان های بین المللی ارتباط و همکاری دارد؟

ما علاوه بر همکاری با سازمان فضایی آسیا و اقیانوسیه، از چنان سطح علمی برخوردار هستیم که با سازمان ملل نیز همکاری خوبی داشتیم و این سازمان یکسری از سازمان هایی که در حوزه فضایی فعال هستند را انتخاب کرد که به آن در جهت گسترش و اعطای دفاتر منطقه ای، کمک هایی را اعطا کند که سازمان فضایی ایران در سال 2009 میلادی به عنوان یکی از دفاتر حامی این برنامه توسط سازمان ملل انتخاب شد.

نگاه خصمانه آمریکا به فناوری فضایی ایران!

العالم : آمریکا مدعی استفاده های غیر صلح امیز ایران از فناوری فضایی است. پاسخ شما به این ادعا چیست؟

ایران در یک منطقه استراتژیک قرار دارد و با توجه به گسترش علوم فضایی در کشور، متاسفانه با نگاه خصمانه برخی کشورها مانند آمریکا مواجه هستیم. در سراسر دنیا همه می دانند که فناوری فضایی یک فناوری صلح آمیز است و از سال 1337 یک کمیته در سازمان ملل با عنوان کمیته استفاده صلح آمیز از فضای جو تشکیل شد که ایران یکی از موسسین این کمیته است و جز برنامه ریزان و بازیگران مهم در این کمیته هستیم و این نشان دهنده اعتقاد ایران به استفاده صلح آمیز از فناوری فضایی است.

نکته بعد استفاده مردم دنیا و ایران است که روزانه از فناوری های ناوبری و اینترنتی استفاده میکنند و نباید به این موضوع نگاه سیاسی و خصمانه داشت.

پایبندی ایران به قوانین بین المللی فضایی

العالم : آیا توافق نامه برجام در موضوع فناوری فضایی نیز ورود داشته است؟ آیا ایران محدودیتی در این عرصه پذیرفته؟

توافق هسته ای تنها در حوزه هسته ای است و فناوری های فضایی و مسائل پیرامون آن هیچ ارتباطی با توافق هسته ای ندارد و 60 سال است که فناوری فضایی به عنوان یک فناوری صلح آمیز پذیرفته شده است و ما همواره به قوانین و مقررات فضایی پایبند بوده ایم و اتفاقا ما از کشورهای غربی و آمریکا شکایت داریم که مطابق قوانین کمیته استفاده صلح آمیز از فضای جو، عمل نمی کنند.

مطابق قوانین این کمیته، تصاویر و عکس هایی که از یک کشور توسط ماهواره ها ضبط میشود، باید به آن کشور نیز تحویل دهند و نمیتوان آنها را مشمول تحریم کرد اما اکنون متاسفانه میبینم که آمریکا از انجام این قانون سر باز میزند و کشورهای غربی به این قوانین عمل نمیکنند.

العالم : سازمان فضایی کشور جهت ارسال ماهواره، با کدام ارگان بین المللی همکاری دارد؟

اکنون اتحادیه جهانی مخابرات در جریان اقدامات فضایی قرار دارد چرا که ماهواره هایی که پرتاب میشوند از سیگنال های مخابراتی برای ارتباط با زمین استفاده میکنند و به منظور عدم تداخل با سیستم های زمینی و ماهواره های دیگر کشورها، همه موظف هستند که ماهواره خود را در اتحادیه جهانی مخابرات ثبت نمایند.

گسترش مشاغل فضاپایه با همکاری بخش خصوصی

العالم: تا چه میزان از ظرفیت بخش خصوصی در حوزه فناوری فضایی استفاده شده است؟

ما در راستای توسعه فناوری فضایی در کشور از ظرفیت بخش خصوصی نیز استفاده میکنیم و در برنامه های خود گسترش مشاغل فضا پایه را در دستور کار داریم. یکی دیگر از هدف های ما گسترش فنائری فضایی در بخش کشاورزی است که کشاورز بداند چه زمانی بکارد و چه وقت برداشت محصول داشته باشد و این روش ها را کشورهای پیشرفته دنیامانند استرالیا عملیاتی کرده اند و اکنون در حال گسترش این دانش با همکاری بخش خصوصی هستیم.