العالم - آمریکا
شبکه خبری «سیانان» در گزارشی به تشریح سه اشتباه «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران در توییتی که او روز گذشته در این مورد داشته پرداخته است.
ترامپ در توئیت روز گذشته نوشته است: «ایران از مدت‌ها پیش به صورت مخفیانه و در نقض کامل توافق وحشتناک ۱۵۰ میلیارد دلاری که جان کری و دولت اوباما انجام دادند "در حال غنی‌سازی" بوده است. به خاطر داشته باشید که این توافق قرار بود ظرف مدت کوتاهی در چند سال منقضی شود.»
سیانان به راستی‌آزمایی این توئیت ترامپ پرداخته و نوشته هر سه قسمت این توئیت اشتباه هستند. ناظران بین‌المللی هسته‌ای و حتی مقام‌های خود دولت ترامپ اذعان کرده‌اند که ایران تا همین اخیراً به محدودیت‌های توافق در خصوص فعالیت‌های غنی‌سازی خود پایبند بوده است. ترامپ درباره میزان پولی که ایران به موجب این توافق به آن دست پیدا کرده هم اغراق کرده است. ضمن اینکه اظهارنظر او درباره اینکه این توافق به زودی «منقضی» خواهد شد، اشتباه است.
سیانان در ادامه به بررسی مورد به مورد این ادعاها پرداخته است.
غنی‌سازی «مخفیانه» ایران
به نوشته «سیانان» هیچ شواهد متقنی در تأیید ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ایران از مدت‌ها پیش در حال غنی‌سازی اورانیوم بوده وجود ندارد. این ادعا در تناقض با گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نظرات کارشناسان مستقل و مقام‌های اطلاعاتی دولت ترامپ قرار دارد.
«سیانان» با اشاره به بیانیه ایران در هفته گذشته برای مقید نبودن به محدودیت‌های مربوط به میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده و سطح غنی‌سازی آن نوشته هیچ شواهدی مبنی بر اینکه ایران تا به حال به تعهدات خود پایبند نبوده وجود ندارد، چه برسد به اینکه مدت‌ها این کار را انجام داده باشد.
«گری سیک»، کارشناس مسائل ایران در آمریکا که در دوران سه رئیس‌جمهور آمریکا عضو تیم شورای امنیت ملی این کشور بوده درباره بیانیه ترامپ به سیانان گفت: «هیچ حقیقتی در این بیانیه وجود ندارد. ایران به صورت مخفیانه اقدام به غنی‌سازی اورانیوم نکرده است.»
دونالد ترامپ ۱۸ اردیبهشت‌ماه سال گذشته خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد. حتی مقام‌های اطلاعاتی دولت ترامپ هم در اظهارات علنی اذعان کرده‌اند که ایران تمامی مفاد این توافق، از جمله غنی‌سازی اورانیوم را کاملاً رعایت کرده است.
در توافق هسته‌ای برجام مقرر شده ایران برای ۱۵ سال سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را در حد ۳.۶۷ درصد نگاه دارد. این توافق همچنین میزان ذخائر اورانیوم ایران با غنای ۳.۶۷ درصد را ۳۰۰ کیلوگرم تعیین کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصل بهار خود اعلام کرد که ایران محدودیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم را رعایت کرده است.
«دن کوتس»، مدیر اطلاعات ملی آمریکا و «جینا هاسپل»، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) که هر دو توسط ترامپ منصوب شده‌اند ماه ژانویه در یک جلسه در کمیته اطلاعاتی مجلس سنا گفتند که ایران بعد از خروج آمریکا از برجام به مفاد این توافق پایبند بوده است.
خبرگزاری سیانان نوشته «برت مک‌گورک»، که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ و اوباما نماینده ویژه دولت آمریکا در ائتلاف موسوم به ضد داعش بود هم روز چهارشنبه در یک پپام توئیتری ادعای ترامپ را زیر سوال برد. او با خاطرنشان کردن اینکه ادعای ترامپ کاملاً در تناقض با ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا قرار دارد گفت که چنین ادعاهایی اعتبار آمریکا را در میان متحدان آمریکا تضعیف می‌کند.
عایدی ۱۵۰ میلیارد دلاری ایران
سیانان نوشته ترامپ بارها مدعی شده توافق هسته‌ای برجام شامل پرداخت ۱۵۰ میلیارد دلار از طرف آمریکا به ایران بوده است. او این بار این ادعا را با لحنی مبهم‌تر مطرح کرده اما ادعای او مبنی بر اینکه برجام «توافقی ۱۵۰ میلیارد دلاری» بوده باز هم دقیق نیست.
این رسانه تصریح کرده پولی که ذیل این توافق به ایران اختصاص یافت، پول آمریکا نبوده، بلکه این کشور با آزادسازی بخشی از دارایی‌های ایران که در نهادهای بین‌المللی مسدود شده بودند، موافقت کرده است.
البته رقم ۱۵۰ میلیارد دلار که ترامپ به آن اشاره می‌کند چیزی نیست که او از خودش ابداع کرده باشد. باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۵ گفته بود که میزان دارایی‌های مسدود شده ایران نزدیک به ۱۵۰ میلیارد دلار است، اما کارشناسان مسائل ایران و خود دولت اوباما گفته‌اند که میزان دارایی‌های آزادشده برای ایران بسیار پایین‌تر بوده است.
«جک لو»، وزیر خزانه‌داری سابق آمریکا در سال ۲۰۱۵ این رقم را ۵۶ میلیارد دلار برآورد کرد. پایگاه PolitiFact این رقم را ۶۰ میلیارد دلار و برخی تحلیلگران دیگر بین ۲۵ تا ۵۰ میلیارد دلار تخمین زده‌اند.
انقضای زودهنگام توافق
سیانان بخشی از ادعای ترامپ مبنی بر اینکه توافق قرار بوده به زودی منقضی شود را هم رد کرده و نوشته او می‌توانست به صورت دقیق بگوید که برخی از مفاد محوری این توافق در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده منقضی می‌شد. اما در کل توافق به گونه‌ای نوشته شده که مفاد آن از جمله ممنوعیت ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران تا ابد ادامه خواهد داشت.
«نیسان رفعتی»، تحلیلگر گروه بین‌المللی بحران به سیانان گفت: «گفتن اینکه توافق منقضی می‌شود دقیق نیست. برخی از بندهای توافق منقضی می‌شوند و بندهای خیلی زیادی از آن منقضی نمی‌شوند.»
به نوشته سیانان، محدودیت‌های مربوط به تعداد سانتریفیوژهای نسل اول ایران و تحقیق و توسعه بر روی سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر قرار است در سال ۲۰۲۵ منقضی شوند. محدودیت مربوط به خلوص غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران سال ۲۰۳۰ به پایان می‌رسد. محدودیت مربوط به میزان ذخائر اورانیوم ۳.۶۷ درصدی ایران هم همینگونه است.
محدودیت مربوط به ساخت رآکتور آب سنگین جدید و بازفرآوری سوخت مصرف‌شده نیز در سال ۲۰۳۰ به پایان می‌رسند.
با وجود این، برخی از محدودیت‌های توافق بعد از سال ۲۰۳۰ هم ادامه می‌یابند و منقضی نمی‌شوند. به عنوان مثال، سایت‌های تولید سانتریفیوژ قرار است تا سال ۲۰۳۵ تحت نظارت دائم باشند. معادن و آسیاب‌های اورانیوم ایران هم تا سال ۲۰۴۰ تحت نظر خواهند بود.
به نوشته سیانان برخی از بندهای برجام هم به گونه‌ای نوشته شده‌اند که تا ابد ادامه داشته باشند. به عنوان مثال، ایران در توافق ملزم شده تا ابد هر گونه قصد خود برای ساختن تأسیسات هسته‌ای را به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برساند. ایران همچنین متعهد شده هیچ‌گاه به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نباشد. ضمن آنکه نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران قرار است تا مدت نامعلوم ادامه داشته باشند.
فارس