العالم ـ ایران ـ علمی
دکتر زرین در نشست تخصصی «تغییر اقلیم، منابع آب و امنیت غذایی» که در سالن شورای دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: ما در دنیا با افزایش دما روبه‌رو هستیم و اکثر مدل‌های آب و هواشناسی بر صحت این مطلب توافق دارند که زمین دچار تغییر اقلیم شده است و افزایش دما و گرمایش جهانی رخ داده است.
وی افزود: در حوزه بارش وضعیت تا حدودی متفاوت است، این مدل‌ها توافق خوبی،مثل دما، بر وضعیت بارشی جهان ندارند و در خروجی‌های مدل بارش توافقی صورت نگرفته است، اما آنچه که مسلم است، در تمام برآیندی که در بین ۳۰-۴۰ اقلیم تمام جهان انجام شده مشاهده می‌کنیم که در همه آنها و برخی از مناطق تا ۶۰ درصد افزایش بارش و برخی از مناطق تا ۶۰ درصد کاهش بارش را خواهند داشت. فلات ایران هم جزو مناطقی است که در آن کاهش بارش رخ خواهد داد.
زرین ادامه داد: طبق فرآیند چرخه آب، دمای بالا موجب افزایش تعرق و تبخیر می‌شود که به معنای آب در دسترس کمتر برای جریان‌های آب سطحی و آب کمتر برای سایر سفره‌های آب زیرزمینی است. با افزایش دما پهنه‌های برفی و یخچال‌ها به سرعت ذوب می‌شوند که این موضوع در دراز مدت آسیب‌زا است و ما آب ذخیره کمتری را خواهیم داشت. از جمله این آسیب‌ها می‌توان به بالا آمدن سطح آب دریا و بارش‌های رگباری که نتیجه‌ای جز سیل ندارند، نام برد.
این متخصص آب و هواشناسی بیان کرد: دمای بالا در آینده موجب تغییرات جوی، کاهش کیفیت دما، کاهش ۴۰ درصدی رطوبت خاک و... می‌شود. این الگو تغییراتی را نشان می‌دهد که به صورت بدبینانه برای دهه آخر ۲۰۸۰ و ۲۰۹۰ پیش‌نگری شده است. منطقه خاورمیانه و به خصوص ایران در این دو دهه با تنش‌های بسیار زیادی در حوزه آب روبه‌رو خواهند بود.
مواجهه ایران با تنش آبی در سال۲۰۴۰
وی تشریح کرد: حدود 40 درصد از روان‌آب‌ها در این دو دهه پایانی قرن کاهش پیدا خواهند کرد. مقدار آب در دسترس نسبت به مناطق مختلف دنیا به خصوص همسایه‌هایی مانند ترکیه خیلی کمتر است. در پیش‌نگری تنش آبی پیش‌بینی شده که در سال ۲۰۴۰ برخی کشورها از جمله ایران با تنش آبی بسیار زیادی روبرو شوند.
این متخصص آب و هواشناسی تاکید کرد: ایران در منطقه خاورمیانه دچار تنش آبی است و با وجود اینکه دچار مشکلات آبی است، نرخ برداشت آب در ایران با توجه به آب اندک در دسترس آن منطقی نیست. نرخ برداشت آب ایران در نیمه اول سال ۲۰۱۹ بسیار بالا بوده است.
دریای خزر سالانه دو سانتی‌متر کوچک می‌شود
زرین اظهار کرد: تغییرات اقلیمی جهانی هستند و در مقیاس کره زمین رخ می‌دهند اما تاثیراتی که می‌گذارند منطقه‌ای و محلی است. ایران در منطقه خاورمیانه روند کاهشی ذخایر آب را تجربه می‌کند. دریای خزر بیش از دو سانتی‌متر در سال درحال کوچک شدن است که وضعیت بحرانی را ایجاد می‌کند. باید مسئولینی که قصد انتقال آب از دریای خزر را دارند به این نکته توجه کنند که دریای خزر درحال کوچک شدن است.
به گزارش ایسنا، این متخصص آب و هواشناسی تشریح کرد: ما در ایران با مشکلات آبی در سال‌های آینده روبه‌رو هستیم. طبق آمارهای اقلیمی اخیر شمار سیل در مناطق آزاد شهر و گرگان‌رود روبه افزایش است. برای رفع مشکلات آبی در منطقه احتیاج داریم تا از مقیاس جهانی فاصله بگیریم و به وسیله دو روش آماری و دینامیکی اطلاعات را ریزمقیاس کنیم. ما با توجه به مشکلات آبی که در منطقه داریم باید کمی همت خود را در حوضه مطالعات آب افزایش دهیم و تحقیقات خود را دقیق‌تر کنیم.
بارش‌های ایران در آینده به صورت رگبار و سیل خواهد بود
وی ادامه داد: تغییر اقلیمی سیلاب‌ها و بارش‌های رگباری را افزایش می‌دهد. طبق آمارها در آینده میانگین بارشی ایران کاهش می‌یابد اما فرین‌های آن افزایش می‌یابد. به این معنا که بارش‌ها اغلب به صورت رگبار و سیل خواهند بود که مضراتی به همراه دارند. در شرق و جنوب شرق آستانه بارشی این فرین‌ها افزایش پیدا می‌کند.
زرین گفت: از نظر تداوم و شدت خشک سالی در آینده روند روبه افزایش است و تراکم آنها نیز افزایش پیدا می‌کند. به صورتی که طبق پیش‌بینی‌ها در اواخر این قرن ما خشک‌سالی‌هایی با تداوم پنج سال پیش‌بینی می‌کنیم. به صورت کلی در سال‌های پیش رو، افزایش دما، کاهش نسبی بارش، برداشت بی‌رویه آب، وضعیت بحرانی آب در دهه‌های آینده و... را خواهیم داشت. همه این موارد لزوم انجام پژوهش‌های دقیق در این حوزه را می‌طلبد./ ایسنا