العالم _ ایران / سیاسی
حسن دانایی فر سفیر پیشین ایران در عراق، در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم پیرامون آخرین تحولات در عراق توضیحاتی ارائه داد.
در ذیل مشروح این گفتگو امده است؛
العالم: دو روز پیش روزنامه نیویورک تایمز گزارشی منتشر کرد و اسنادی درباره نقش و نفوذ ایران در عراق را اعلام کرد، آیا نیویورک تایمز این روزها با شما در تماس بوده است؟
روز شنبه ساعت 23 به وقت تهران طبق معمول با تلفن بنده تماس گرفته شد و فردی به زبان فارسی گفت از نیویورک هستم و تمایل دارم با شما مصاحبه ای داشته باشم، بنده به وی گفتم در حال حاضر شرایط مصاحبه نیست که اصرار کردند و بنده گفتم مصاحبه نمی کنم اما اگر مصاحبه ای صورت بگیرد مطالب زیادی از مشکلاتی که آمریکایی ها برای مردم عراق به وجود اورده اند است اما بنده در مورد آن چیزی که ان ها اعلام کرده اند مصاحبه ای نداشتم.
العالم: عراق هم اکنون وضعیت دشواری دارد، و با اعتراضات و ناامنی روبروست چرا امریکا صرف نظر از درستی این اسناد، آن را درست در این شرایط منتشر کرد ؟
وقتی ما این ها را مطالعه می کنیم متوجه می شویم که این نوع نوشتاری که در نیویورک تایمز آمده نوعی اهانت به رهبران عراقی اعم از شیعه سنی و کرد است اینکه بگویند رهبران عراقی برای کشورهای دیگر کار می کنند درست نیست و اکثر رهبران عراقی وطنی و میهن دوست هستند و این که می گویند نیچروان بارزانی مخبر یک کشور دیگر است اصلا درست نیست و صحت ندارد و نوعی اهانت است و این نوع مطالب درباره شخصیت ها و نمایندگان عراقی توهین به عراق است و صحت ندارد. حقیقت این است که از ابتدای سقوط صدام آمریکایی ها به رهبران عراقی اعتمادی نداشتند پس چگونه آمریکایی ها اطلاعات سری به ان ها دادند و ان ها در اختیار ما گذاشتند.
یکی از رهبرانی که در زمین آمریکایی ها تلاش کرد و دوست داشت با ان ها کار کند، آمریکایی ها حتی حاضر نشدند برای نخست وزیر شدنش کمکش کنند و با اهانتی نقل کردند که وی برای مدیریت آژانس هوایی مفید هستند که یکی از دلایلی که باعث عدم اعتماد آمریکایی ها به این شخص شده بود این بود که امریکایی ها معتقد بودن وی اصول ایرانی است. مشکل آمریکایی ها در جایی دیگر است و اطلاعاتی که از ان ها درز می کند توسط رهبران عراق نیست.
العالم: یکی از این اسناد می گوید ایران از منطقه کردستان اربیل در مقابله با داعش در مقابل میادین نفتی حمایت کرده است، آیا صحت دارد؟
این فقط یک ادعا است زیرا امنیت، یکپارچگی و توسعه عمران عراق سه شعار اساسی و اصولی و اجرایی جمهوری اسلامی ایران بوده است عراق نا امن و تفکیک شده برای ما مضر است به طور جدی ما به دنبال این هستیم به دستگاه های قانونی عراق برای یکپارچگی عراق به دنبال درخواست آن ها کمک کنیم و هیچ ما به ازایی هم نگرفتیم. بنا بر تقاضای کشور عراق؛ نخست وزیر وقت از جمهوری اسلامی ایران تقاضا کردند و آقای مسعود بارزانی از مسولین جمهوری اسلامی تقاضا کردند و ما هم جواب رد ندادیم . ما به آنها کمک کردیم و تا به حال هیچ مابه ازاء یی دریافت نکردیم.
العالم: این اسناد می گوید ایران از حمله داعش به عراق در سال 2014 و 2015 برای تقویت نفوذ خود در عراق سوء استفاده کرد، تحلیل شما چیست؟
روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری عراق رابطه ای طولانی است دو کشوری که 1400 کیلومتر مرز مشترک و عمق فرهنگی، دینی، قومی، مذهبی و تاریخی با هم دارند و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این رابطه وارد مرحله جدیدی شد و تا امروز این رابطه گسترش پیدا کرد مربوط به سال 2014 تا 2015 نیست .
(حدودا 6 ماه قبل از سقوط موصل ) به آقای مالکی نخست وزیر وقت، اعلام کردم به دلیل فعالیت هایی که در عراق توسط بعضی از دستگاه ها به خصوص آمریکایی ها انجام می شود ما نگران سقوط موصل هستیم . ما اطلاعاتی دال بر این که اقدام خطرناکی در شمال عراق و مناطق غربی عراق صورت می گیرد به دست آوردیم و طبق عرف به عنوان سفیر یک کشور همسایه آن اطلاعات را به مسئولان عراق رساندیم این چیز متعارفی است و دلیل بر دخالت در یک کشور نیست و آقای مالکی فرمودند آمریکایی ها در این زمینه چیزی به ما نگفتند و من به ایشان گفتم شاید آنها خودشان جزو توطئه باشند و شما دیدید وقتی داعش حمله کرد آمریکایی ها با با تاخیر و نوعی شرط و مشروط وارد مبارزه با داعش شدند اما ایران به محض طلب نخست وزیر وقت و در ماجرای اربیل تقاضای رییس اقلیم، ایران وارد کارزار شد، شهید داد و کمک های مادی، اطلاعاتی و آموزشی قابل توجه انجام داد.
العالم: بر اساس این اسناد ایران درفرودگاه بین المللی بغداد جاسوس هایی داشته است؟
در دوره ی مبارزه با داعش، پل هوایی بین تهران و بغداد برقرار شده بود که نیاز بود کسانی در آنجا حضور داشته باشند برای هماهنگی و دریافت، تحویل ؛ اینکه از این موضوع بهره برداری اطلاعاتی شود "گزافه" است . آمریکایی ها آنقدر خلل و فرج هایی دارند که نیاز نیست از طریق رهبران اقدام شود.
العالم: بر اساس این اسناد ایران از عراق خواسته تا حریم هوائی خود رابرای انتقال کمک ها به سوریه برای ایران بگشاید، نظر شما چیست؟
ما به عنوان یکی از کشورهای غرب آسیا رفت و آمدهای هوایی زیادی به مناطق غربی آسیا و به اروپا داریم و گذرگاه هایی از جمله ترکیه، عراق، ارمنستان، آذربایجان وجود دارد. در گذشته پروازهایی از طریق سعودی به آفریقا داشتیم الان هم ایران یکی از کریدورهای بسیار موثر و جدی پروازها است طبیعتا ما از فضای این کشورها از جمله عراق استفاده کردیم و عراق هم از آسمان ما برای جنوب شرق آسیا استفاده می کند و معنی خاصی نمی تواند داشته باشد همه ی این داده ها از طریق سیستم های ناوبری و هوایی بین المللی پخش می شود.
العالم: بر اساس این اسناد ایران پس از عقب نشینی امریکا از عراق، آیا از سیا ( سرویس اطلاعاتی آمریکا) جذب کرده است؟
آمریکایی ها دچار مشکلات درونی خود هستند اینکه ایران توانسته مامور سی آی ای را جذب خود کند، این در دنیا متعارف است و قابل تحسین است این ربطی به بحث عراق و ایران ندارد اما اگر منظورشان این است که کسی از عراقی ها با آنها کار می کرده و بعد با ایرانی ها کار کرده من این را به خاطر ندارم ولی غیر عراقی ها که آنها ادعا کردند و خودش تکذیب کرد . اما این باعث افتخار ماست که بگوییم ایران این توانایی اطلاعاتی را دارد که می تواند ماموران سی آی ای را جذب کند.
العالم: این اسناد حاکی است ایران در عراق نفوذ دارد به گونه ای که اگر با شخصیتی مخالفت کند، وی نمی تواند پست عالی و حکومتی داشته باشد، این موضوع صحت دارد؟
این حرفی است که 10 سال زده می شود ما به سفرای اروپایی که این را مطرح کردیم که ما این را رد نمی کنیم که جمهوری اسلامی ایران به واسطه مولفه های متعدد و متنوعی از جمله مرزهای 1400 کیلو متر و تاریخ و قومیت مشترک زبان مشترک در بعضی از مناطق مرزی مان و دین و مذهب واحد ، همه اینها در طول تاریخ باعث شده است که ارتباطی نزدیک بین دو ملت برقرار شود و این ارتباط نزدیک تجلی پبدا کرده است در روابط بین دوملت به عنوان مثال در حال حاضر بیش از 7 و نیم میلیون زائر بین دو کشور رفت و آمد میکنند و نزدیک به 70 درصد از زائرین عراقی که به بیرون سفر میکنند به ایران می آیند و همین حدود هم از ایران به آنجا سفر می کنند .
طی سالهای اخیر تعداد زائرین عراقی که به ایران سفر میکنند از ایرانی ها افزایش بیشتری پیدا کرده است.این چیزی نیست که دولت ها بخواهند ، خود مردم انتخاب کرده اند حالا کسی این نفوذ و ارتباط را با عراقی ها ندارد اینگونه تحلیل میکند که ایرانی ها این مسئله را بوجود آورده اند.ایران و عراق رابطه داشتند، دارند و خواهند داشت . ممکن است یک دوره ای کسی مثل صدام پیدا شود و دیوار بلندی بین دو کشور بخواهد بوجود آورد و ارتباط بین دو ملت را قطع کند اما طولی نخواهد کشید این دیوار فروخواهد ریخت لذا این را اگر کسی بخواهد بعنوان دخالت نام ببرد به نظرم نگاه سیاسی کرده است.
العالم: در بخشی از این گزارش ادعای عجیب و به نظر گزافه گویی صوریت گرفته و مدعی شده ایران از روابط خوب خود با مقامات ارشد عراق سوء استفاده می کند و برای آنان مشوق ها و هدایایی ارسال می کند تا طرح های خود را در این کشور اجرایی کند، تحلیل شما چیست؟
یکی از زشت ترین جای این گزارش همین بخش است که رهبران بزرگ عراق را اعم از شیعه ، سنی و کرد را اینقدر تقلیل داده که مثلا با بسته زعفران و پسته و ادکلن بخواهند اینها مسیر خودشان را عوض کنند . رهبران عراق زحمت ها و زجرهای زیادی کشیدند در زندان های صدام ، آوارگی زیادی را تحمل کردند. این ها صاحب اندیشه هستند اما اینکه هدیه ای رد و بدل شود مسئله ای مرسوم است و این مطلب نشان میدهد که این نویسنده چیزی بدست نیاورده است و به این مباحث روی آورده است.
العالم: این اسناد بیانگر این است که رئیس منطقه کردستان عراق نیچروان بارزانی سال 2014 با مقامات بلند پایه امریکاو بریتانیا دیدار داشته و مستقیما مطالب را به ایرانیان ابلاغ کرده اند.
من این را کاملا تکذیب میکنم نه به شکل انفعالی . در ابتدا عرض کردم رهبران عراقی مصالح خودشان را تشخیص میدهند و متناسب با آن اقدام میکنند . این میتواند ملاک اصلی باشد و ممکن است این ملاک شرایطی را به وجود آورد که هر رهبری خودش تشخیص داد بخواهد موضوعاتی را بیان کند یا نکند و این معنایش این اهانتی که کردند به رهبران نیست.
العالم: دفتر نخست وزیر سابق حیدرالعبادی و وزیر حمل و نقل سابق و حاتم مکسوسی فرمانده امنیتی و سلیم الجبوری رئیس سابق مجلس این ادعاهای اسناد را تکذیب کردند هدف از حمله به شخصیت های بلند پایه عراق چیست به خصوص در شرایط فعلی
سوال بسیار خوبی است. چرا اگر این گزارش هست الان پخش شده ؟چرا مثلا چند ماه قبل پخش نشده است ؟ من معتقدم آمریکایی ها در تبیین سیاست های خاورمیانه دچار مشکلاتی هستند و نمی توانند تصمیم بگیرند ؛ دلایل مختلفی دارد از جمله اختلافاتی که بین شان هست. این اختلافات کاملا واضح و روشن است در پرونده لبنان ، یمن ، سوریه ، عراق، ترکیه و ... وقتی بدقت بررسی می کنیم متوجه می شویم که آمریکایی ها دچار چه کنم چه کنم شده اند و به این نوع اقدامات و جنگ روانی روی آورده اند . تصورشان این است که در این مقطع اگر بتوانند با این نوع کارها فضای جدیدی را در افکار عمومی منطقه بخصوص در عراق بوجود بیاورند می توانند به تعبیر خودشان نفوذ و اثر گذاری ایران را در منطقه کاهش دهند این یک واقعیت است؛ ما در منطقه اثرگذاریم و نفوذ داریم و در مورد این مسئله تردید نمیکنیم اما همه اینها با هماهنگی هایی است که در منطقه صورت گرفته است.آمریکایی ها احساس کردند در این فضا دچار مشکل هستند و به این نوع کارها پناه می آورند.
در اینجا باید تاکید کنم که مردم عراق مطالبات به حقی دارند و فساد یکی از مشکلات جدی داخل عراق است که مسئولین عراق باید چاره اندیشی و کمک کنند . ما هم اعلام کردیم اگر کاری از دستمان بر بیایید می توانیم در خدمت خواهران و برادرانمان در عراق باشیم .