العالم - عراق
سیدمحمدباقر صدر در ۱۰ اسفند ۱۳۱۳ش در شهر کاظمین به دنیا آمد. پدرش سید حیدر صدر عاملی و مادرش دختر شیخ عبدالحسین آل یاسین است. پدربزرگش سید اسماعیل صدر از مراجع تقلید شیعه در نیمه اول قرن چهارده قمری بود. تبار او از فرزندان امام کاظم(ع) و از عالمان دینی بوده‌اند که در ایران، لبنان و عراق زندگی می‌کردند.
خواهرش «آمنه بنت الهدی صدر» يکی از زنان دانشمند، شاعر، نويسنده و معلم فقه و اخلاق بود که در مسير جهاد و مبارزه، با بردارش سيد محمد باقر همگام شد و سرانجام سرنوشت هر دو به شهادت و سعادت ابدی ختم گشت. حضرت آيت الله خامنه اى در مورد شهيد سيد محمد باقر صدر و خواهرش چه گفت؟ ( كليپ به زبان عربي)
بیانات رهبری درباره شهید صدر
گزيده اى از سخنان شهید آیت‌الله سيد محمد باقر صدر:
بیانات شهید صدر
روز 18 رجب 1399، خانه آيت الله صدر و کوچه های اطراف آن از اول صبح تا پاسي از شب، مملو از جمعيتي بود که ديروز براي آزادي رهبرشان دست به تظاهرات اعتراض آميز زده بودند و امروز آمده بودند تا بار ديگر با او بيعت کنند.
رژيم صدام از تجديد پيمان امت مسلمان عراق با مرجع و رهبرشان، سخت به وحشت افتاد و برای قطع رابطه مردم با آيت الله صدر، نيروی امنيتي را در سر کوچه آيت الله صدر و کوچه های اطراف، مستقر کردند. بدين گونه محاصره خانه آيت الله صدر آغاز شد.
در مدت نه ماه محاصره، رژيم با فرستادن مأموران و مزدوران خود به نزد آيت الله صدر، سعی کرد او را از راهی که در پيش گرفته، منصرف کند، ولي آيت الله صدر ثابت و استوار ايستاد و همچنان از انقلاب اسلامی ايران و امام و مردم انقلابی ايران حمايت کرد و هرگز به خواسته های رژيم صدام، گردن ننهاد. تا اينکه در بعد از ظهر گرم و سوزان روز شنبه 19 جمادي الاول 1400 (16 فروردين 1359)، « ابو سعيد» رئيس سازمان امنيت نجف، با عده ای از مزدوران امنيتی، آيت الله صدر را دستگير و به سرعت از نجف به بغداد منتقل کرد. آيت الله صدر اين بار می دانست که ديگر بر نخواهد گشت، چون وقتی ابوسعيد جنايتکار گفت: «آماده باشيد به بغداد برويم!» به آرامی گفت: «من خيليی وقت است که آماده شهادتم!»
فردای آن روز، حکومت بغداد، اقدام به دستگيری بنت الهدی کرد چون بيم داشت مبادا بنت الهدی بار ديگر مردم را به اعتراض و تظاهرات دعوت کند و رژيم را رسوا نمايد!
برزان ابراهيم، برادر ناتنی صدام و رئيس سازمان امنيت کشور، در زندان از آيت الله صدر خواست که فقط چند کلمه بر ضد امام خمينی و انقلاب اسلامی بنويسد، تا آزاد شود، و گرنه کشته خواهد شد! آيت الله صدر اين خواسته را رد کرد و گفت: «من آماده شهادتم، هرگز خواسته های غير انسانی و ضد دينی شما را قبول نخواهم کرد و راه من همان است که انتخاب کردم!....»
وقتی که مزدوران بعثيی، از منصرف کردن آيت الله صدر و خواهرش مأيوس شدند، آن دو علوی پاک نژاد مظلوم را در روز سه شنبه 23 جمادی الاول 1400 (19 فروردين 1359) زير شکنجه به شهادت رساندند. جنازه آن دو شهيد در جوار مرقد امام علی (ع)، در آرامگاه خانوادگی «شرف الدين» به خاک سپرده شد.
امام خمينی، در پيامی که به مناسبت شهادت مظلومانه آن دو شهيد داد، سوگمندانه نوشت: «مرحوم آيت الله شهيد سيد محمد باقر صدر و همشيره مکرمه مظلومه او که معلمين دانش و اخلاق و مفاخر علم و ادب بود، به دست رژيم منحط بعث عراق با وضع دلخراشی به درجه رفيع شهادت رسيده اند. شهادت ارثی است که امثال اين شخصيتهای عزيز از مواليان خود برده اند.»
حكم اعدام شهيد سيد محمد باقر صدر
برادر بزرگ و معلم باقر صدر، سید اسماعیل نیز از مجتهدان جوان نجف بود که سال ۱۳۸۸ق در ۴۸ سالگی درگذشت. محمد باقر صدر، در سه سالگی پدرش را از دست داد و زیر نظر مادر و برادرش سیداسماعیل صدر قرار گرفت.
سيد محمد باقر صدر، نهضت امام خمينی در ايران را روزنه اميدی برای نجات امت اسلامی می‌دانست. بنابراين از آغاز نهضت اسلامی امام در سال 1342 ش آن را تحت نظر داشت و از امام و حرکتش حمايت می‌کرد.
در تاريخ 9 جمادي الثاني 1385، حضرت امام خمينی از تبعيدگاه ترکيه به نجف اشرف منتقل شد. ورود امام به حوزه علميه نجف، جنب و جوشي در آن ايجاد کرد. علما و روحانيون نجف درباره استقبال از امام، نظرات مختلفي داشتند. آيت الله صدر با اشتياق تمام به همراه عده ای از علماي ديگر، در مراسم استقبال و پيشواز از امام شرکت، و شاگردان و همفکرانش را نيز به آن دعوت کرد... در تمام چهارده سال اقامت امام در نجف، سيد محمد باقر با ايشان ارتباط نزديکي داشت و به امام عشق می‌ورزيد، عشقی که تا آخر عمر در بين او و امام بود.
سيد محمد باقر صدر، در دورانی که امام خمینی(ره) در پاریس اقامت داشت، طی نامه ای پشتيبانی خود را از ايشان و ملت انقلابی ايران اعلام، و از مقام شهدای انقلاب، تجليل کرد. همين فعاليتهای او بود که ملت مسلمان عراق را به سوی حمايت از مردم ايران سوق می‌داد. در شب 22 بهمن 1357 که شب پيروزی شکوهمند مردم مسلمان و انقلابی ايران به رهبری امام خمينی (ره) بر طاغوت آمريکايی بود. آيت الله صدر در مسجد جواهري نجف اشرف به منبر رفت و براي مردم مسلمان عراق از انقلاب اسلامی ايران و نقش امام خمينی در احيای انديشه های دينی و اصلاح امت اسلام، سخن گفت و تکليف مردم عراق را در برابر حکومت ضد دينی بعثی، معين کرد.
استاد شهید آیت‌الله سید محمد باقر صدر در پاسخ به کسانی که از او میخواستند در حمایت از انقلاب اسلامی ایران درنگ کند، فرمود:«این کسانى كه از من میخواهند برای حفظ جان و مرجعیت خودم، دست نگه دارم ودرباره انقلاب اسلامى ایران، موضعى بگيرم كه حكومت عراق را تحریک نکند، فقط ظواهر امور را میفهمند. بر مرجعيت وبر همه نجف واجب است كه نسبت به انقلاب اسلامى ايران واکنشی مناسب ودرست از خود نشان بدهند...مگر مرجعيت‌ها در طول تاريخ چه هدفی داشتند؟ چیزی جز برپايى حكومت خدا بر روی زمين؟ اکنون مرجعیت امام خمينى این هدف را محقق ساخته است. آیا در چنین وضعیتی منطقى است كه من فقط تماشاچی باشم وموضعی صحيح و مناسب نگیرم، حتى اگر این موضع صحيح به قيمت از دست دادن زندگى و همه هستى ام تمام شود؟».
پس از شهادت سید محمد باقر صدر ، امام خمینی با صدور بیانیه ای ضمن محکوم کردن این جنایت فجیع ملت عشایر و ارتش عراق را به قیام و براندازی رژیم بعث فراخواندند.
تصویری از آیت الله شاهرودی(ره) در مرقد شهید آیت الله صدر
