العالم _ لیبی
خلیفه حفتر، فرمانده نیروهای موسوم به "ارتش ملی لیبی" بدون استناد به هیچ قانون تایید شده داخلی یا بین‌المللی، توافقنامه صخیرات را ملغی اعلام کرده و خود را در راس فرماندهی لیبی منصوب کرد.
توافق سیاسی طرف های لیبی که به توافق صخیرات شهرت یافته است، در 17 دسامبر 2015 زیر نظر سازمان ملل متحد در شهر صخیرات در مغرب و با حضور «مارتن کوپلر» فرستاده پیشین سازمان ملل متحد در امور لیبی، برای پایان دادن به جنگ داخلی این کشور حاصل شده بود. این توافقنامه که با هدف پایان دادن به چند دستگی و خونریزی پس از مدت ها رایزنی و نشست میان نمایندگان گروه های مختلف سیاسی در لیبی امضا شد، بر تشکیل دولت وحدت ملی به ریاست فایز السراج تاکید کرده بود که براساس این توافقنامه، دولت وفاق ملی در این کشور تشکیل و مقرر شد تا این دولت، دوره انتقال سیاسی را تا برگزاری انتخابات در این کشور ساماندهی کند اما از همان روزهای نخست تشکیل، دولت وفاق ملی با مخالفت برخی نمایندگان مخالف و گروه های سیاسی مواجه شد.
به مرور با ادامه مخالفت ها و سیاست های حفتر و افزایش مداخلات خارجی، عملا دولت وفاق ملی نتوانست به اهداف تعیین شده در توافقنامه صخیرات عمل کند، حفتر که به شکل آشکاری از سوی عربستان، مصر و امارات حمایت می شود و همچنین از حمایت ضمنی روسیه و فرانسه نیز برخوردار است، دولت ملی الوفاق را متهم می کند که دست نشانده ترکیه و قطر است به ویژه پس از برقراری توافق دفاع مشترک میان طرابلس و آنکارا که ارسال نظامیان و تجهیزات نظامی به طرابلس را تسهیل کرد.
حمایت ترکیه از دولت ملی الوفاق نقش اساسی را در تغییر معادلات نبردی داشت که تا پیش از آن به نفع حفتر و به جهت برتری نظامی وی به لطف حمایت های امارات و مصر از وی بود با این حال ، پشتیبانی ترکیه، نیروی دفاعی الوفاق در طرابلس را تقویت نکرد ، بلکه آن را به موقعیت تهاجمی تبدیل کرد که امکان بازپس گیری مناطق مهم تحت کنترل حفتر را فراهم می کند.
امتیاز و نقطه قوتی که دولت الوفاق حائز آن است نه تنها حمایت ترکیه و قطر، بلکه به رسمیت شناختن این دولت از سوی جامعه بین المللی و استقبال از آن به پایتختی طرابلس است، مسئله ای که به دولت الوفاق نسبت به حفتر مشروعیت بیشتری درخصوص نمایندگی لیبی اعطا می کند و این یک واقعیت تلخ برای حفتر است که با تمام توان در حال تلاش برای تغییر واقعیت های موجود و معرفی خود به عنوان حاکم تمام اراضی لیبی است.
حفتر درحالی لغو توافق صخیرات را اعلام کرد که مدعی شد از سوی مردم لیبی حاکمیت لیبی به وی محول شده است، اما پس از این اعلام حاکمیت مشخص نیست که حفتر چه سودایی در سر می پروراند، آیا وی به دنبال ایجاد یک توافق جدید است که به توافق صخیرات و همراه با آن دولت الوفاق پایان دهد و طرف دیگری را در آینده سیاسی لیبی سهیم بداند؟ طرفی که پشتیبان قدرتمندی همچون ترکیه را در پشت سر خود نداشته باشد؟
با مرور مواضع اولیه کشورهای حامی حفتر می توان به این نتیجه رسید که این کشورها تمایل به تایید این اقدام حفتر و پایان بخشیدن به توافق الصخیرات و فراهم کردن شرایط برای یک توافق جدید دارند، توافقی که در آن به حفتر جایگاهی متناسب با حجم اراضی تحت سیطره در لیبی و میزان حمایت از سوی برخی کشورها اعطا شود. مسئله ای که می توان تاکید داشت این است که این اقدام حفتر در لغو توافق صخیرات و اعلام حاکمیت در لیبی بدون مشورت و هماهنگی با این کشورها به عنوان حامیان وی، صورت نگرفته است و به همین دلیل حامیان وی در ظاهر موضعی منتقد به خود گرفته اند که در بطن این مواضع انتقادی تمایل آنها به ایجاد یک توافق جدید که مشروعیت بیشتری به حفتر بدهد نهفته است.
موضع دولت الوفاق و حامیانش در قبال اقدام اخیر حفتر و چگونگی ترجمه قدرت و مشروعیت بین المللی شان در عرصه میدانی و سیاسی، فرصت ادامه بازی "کودتاگونه" حفتر -طبق توصیف دشمنانش را از ببین می بردو همینطور حمایت بین المللی که دولت سراج از آن برخوردار است این شرایط را برای این دولت فراهم می کند که به عنوان یک دولت با حفتر وارد مذاکرات احتمالی آتی با حفتر شود نه یک طرف درگیر.
در هر صورت، لیبی همچنان آبستن تحولات نظامی و بحران های سیاسی است که می تواند افق حل بحران بن بست سیاسی و کشتار و جنگ را در این کشور ترسیم کند.
احمد المقدادي