العالم - آمریکا
به رغم ادعاهای دولت ترامپ مبنی بر این که اجماع فزاینده‌ای درباره این مسئله که ویروس «کووید-۱۹» از آزمایشگاه دولتی چین سرچشمه گرفته، سه عضو همکاری مشارکت اطلاعاتی موسوم به «فایو آیز» و همچنین منابعی در جامعه امنیت ملی آمریکا این فرض را رد می‌کنند.
به نوشته نشریه آمریکایی «فارین پالیسی»، استرالیا، بریتانیا و کانادا آشکارا و قاطع، اطمینان آمریکا را در این خصوص که این ویروس سهواً یا عمداً از آزمایشگاهی در چین به بیرون راه پیدا کرده، زیر سوال برده‌اند. این سه کشور، همراه آمریکا و نیوزیلند عضو پیمان جاسوسی پس از جنگ جهانی دوم هستند که بر اساس آن باید اطلاعات بین دولتهای هم‌فکر به اشتراک گذاشته شود.
اتاوا، کانبرا و لندن اعلام کرده‌اند تحقیقات درباره منبع این ویروس باید ادامه پیدا کند. شبکه آمریکایی «فاکس نیوز» در هفته‌های اخیر گزارش داد اطمینانی در آمریکا در حال ایجاد شدن است که ویروس کرونا به صورت تصادفی از آزمایشگاهی ایمنی-زیستی در ووهان، کانون اولیه شیوع کرونا منشاء گرفته است. به ادعای این شبکۀ نزدیک به دولت آمریکا، سپس پکن تلاش کرد با اعلام بازار خیس(بازار فروش گوشت و حیوانات زنده) نزدیک آن به عنوان کانون شیوع، این تصادف را لاپوشانی کند.
در ادامه این گزارش آمده است: وقتی از «دونالد ترامپ» پرسیده شد که آیا شواهدی در حمایت از این فرضیه که ویروس از آزمایشگاه سطح ۴ ووهان در چین منشاء گرفته، دیده شده، او گفت: «بله من دیده‌ام.» «مایک پامپئو» وزیر خارجه او هم برای تبلیغ این فرضیه در شبکه «ای‌بی‌سی» حاضر شد و گفت: بله شواهد زیادی وجود دارد که ویروس از آنجا سرچشمه گرفته است.
روز یکشنبه فارین پالیسی از «جاستین ترودو»، نخست‌وزیر کانادا درباره این ارزیابی‌ها پرسید، او در جواب گفت: «هنوز برای نتیجه‌گیری قطعی بسیار زود است.»
ترودو از اظهارنظر درباره این که آیا آژانس‌های اطلاعاتی کانادا مشغول تحقیق در خصوص این ادعا هستند خودداری کرد، اما گفت ضروری است که فایو آیز سوالای بی‌شمار مردم را پاسخ بدهد.
دفتر نخست‌وزیری انگلیس هم در پاسخِ فارین پالیسی به اظهارات سخنگوی «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر بریتانیا اشاره کرد که روز جمعه به خبرنگاران گفته بود: واضح است که سوالاتی درباره منشاء و شیوع ویروس وجود دارد که باید پاسخ داده شود. این (پاسخ به سوالات) باید با (همکاری) همه شرکای بین‌المللی ما از جمله چین انجام شود.
بنابر این گزارش، مقامات استرالیا کمی بی‌پرواتر عمل کردند و به روزنامه «دیلی تلگراف» چاپ سیدنی گفتند که معتقدند ویروس همانطور که پکن گفته از بازاری خیس در ووهان شیوع یافته و احتمال نشت آزمایشگاهی آن را تنها ۵ درصد دانستند.
روزنامه تلگراف در روزهای اخیر از درز پیدان کردن تحقیقاتی ۱۵ صفحه‌ای به بیرون خبر داده بود که گفته می‌شود توسط آژانس‌های اطلاعاتی غرب نوشته شده است. گفته می‌شود که در این سند اتهامات علیه چین مورد تایید قرار گرفته است.
به گزارش تلگراف، تنها مطالبی که در این سند درباره منشاء ویروس گفته شده، بر اساس تحقیقی در یک دانشگاه تحقیقاتی در چین بوده که ادعا کرده بود کووید-۱۹ از آزمایشگاه ووهان سرچشمه گرفته است. در گزارش دو صفحه‌ای مربوط به این تحقیق که داوری هم نشده بود و توسط شبکه علمی «ریسرچ‌گیت» مدتی بعد از انتشار در ماه فوریه حذف شد، هیچ مدرک علمی محکمی آورده نشده و تنها نتیجه گرفته شده که «ویروس کشنده کرونا احتمالاً از آزمایشگاهی در ووهان شیوع پیدا کرد.» یکی از نویسندگان آن بعدها در مصاحبه با «وال استریت ژورنال» یافته‌های اولیه خود را رد کرد.
فارین پالیسی نوشت: برخلاف برخی گفته‌ها، وظیفه این آزمایشگاه (در ووهان) درمان بیماری‌های واگیر است و نه ایجاد آنها—کاری که در گذشته توسط خود ایالات متحده ترغیب می‌شده است.
گرچه دو عضو همکاری فایو آیز از حمایت از این ادعا خوددرای کرده‌اند، «جان رابرتس»، خبرنگار شبکه فاکس نیوز آمریکا روز یکشنبه مدعی شد که یک منبع اطلاعاتی ارشد گفته اکثر ۱۷ آژانس اطلاعاتی آمریکا معتقدند این ویروس به اشتباه از آزمایشگاه به بیرون راه یافته است.
در حالی که منابعی در جامعه اطلاعاتی آمریکا از سه آژانس مختلف که با مسائل مربوط به چین ارتباط نزدیکی دارند، به فارین پالیسی گفته‌اند که تصویری که از توافق بر سر این ادعا ساخته شده، گمراه‌کننده است. یک تحلیلگر باسابقه امور چین گفت: «هیچ اجماعی در این خصوص وجود ندارد و اطلاعات کافی برای این نتیجه‌گیری در دست نیست.»
«جسیکا دیویس»، تحلیلگر ارشد مسائل استراتژیک در سرویس اطلاعات امنیت کانادا و رئیس فعلی Insight Threat Intelligence، یک شرکت خصوصی اطلاعاتی که با دولتها همکاری می‌کند، در همین خصوص گفت: واقعاً تنها یک یا دو آژانس این توانایی را دارند که ارزیابی خوبی در این خصوص ارائه دهند.
وی در ادامه گفت با توجه به اطلاعات منبع باز موجود، «حتی به نتیجه‌گیری درباره منشاء این ویروس نزدیک هم نشده‌ایم.» یک مقام اطلاعاتی آمریکا هم در مصاحبه فاکس نیوز گفت هیچ مدرکی دال بر این ادعا وجود ندارد.
به نوشته فارین پالیسی، روزنامه «نیویوک تایمز» گزارش داده که دولت ترامپ آژانس‌های اطلاعاتی را برای تایید فرضیه تصادف آزمایشگاهی تحت فشار قرار داده است. این در حالی است که دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا پنجشنبه گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد جامعه اطلاعاتی آمریکا «با اجماع گسترده علمی در این خصوص که ویروس کووید-۱۹ ساخته انسان نیست یا به لحاظ ژنتیکی دستکاری نشده، موافق است.»
این دفتر افزود درباره نشت تصادفی آن از آزمایشگاهی در ووهان تحقیق می‌کند اما نگفت که تاکنون اطمینایی در این خصوص حاصل شده است.
دیویس در ادامه صحبتهای قبلش، گفت دولت ترامپ با تبلیغ این ادعا در رسانه‌ها، سعی می‌کند کشورهای عضو فایو آیز را وارد این مسئله کند. وی گفت مخالفت با موضع واشنگتن برای کشورهای عضو این اتحاد اطلاعاتی «سیاست بد» است اما این که اجازه دهند این فرضیه باقی بماند هم خوشایند نیست، زیرا در آن صورت به ابزاری در جهت هدف آمریکا برای سیاسی‌سازی مسائل تبدیل می‌شوند.
دفتر «جاسیندا آردن»، نخست‌وزیر نیوزیلند که مسئول سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی این کشور است، به عنوان کشور عضو پنجم فایو آیز، به درخواست فارین پالیسی برای اظهارنظر در این خصوص پاسخ نداد.
فارین پالیسی در پایان نوشت: حتی اگر این فرض که ویروس از آزمایشگاه به بیرون راه یافته درست باشد، احتمالاً یک ویروس طبیعی است و نه ویروسی که عمداً ساخته شده باشد. مجله Nature Medicine مطلبی را از محققانی در آمریکا و استرالیا در اواسط مارس منتشر کرد که در آن گفته شده است: «تحلیل ما به وضوح نشان می‌دهد سارس-کوو-۲ ساخته آزمایشگاه یا ویروسی که هدفمند دستکاری شده باشد، نیست.»
فارس