العالم - ایران
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دوشنبه شب در برنامه نگاه یک حضور یافت و به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
وی در این گفت‌وگو عنوان کرد: به فرموده حضرت امام (ره) مردم ولی نعمت ما هستند و ما باید به این ولی نعمتان گزارش دهیم و اگر بتوانیم در شرایط سخت که همه فشارها هست مقداری از فشار را از این ولی نعمتان کم کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این گفت‌وگو بیان کرد: از زمان آقای ترامپ با بر هم زدن برجام و با محاسبه غلط از حدود ۲ سال قبل وزارت خارجه آمریکا و شخص پامپئو وزیر خارجه یک کارزار تبلیغاتی را شروع کرد. یک روزشمار در صفحه وزارت خارجه آمریکا گذاشتند که مثلا ۷۰۰ روز دیگر محدودیت‌های تسلیحاتی ایران تمام می‌شود. یک فضاسازی را درست کردند که خودشان را در یک مخمصه‌ای قرار دادند.
وی در تشریح علت اینکه آمریکا خودش را در این مخمصه قرار داد، عنوان کرد: چون نفهمیده بود شرایط جهانی تغییر کرده است. ما در دنیای در حال گذار هستیم. امروز دنیای آمریکایی نداریم، جهان به گفته خود غربی‌ها اگر کنفرانس امنیتی مونیخ که مهمترین بحث امنیتی غرب است در سال ۲۰۱۷ عنوان این کنفرانس را جهان پساغربی گذاشت و در سال ۲۰۲۰ عنوان این کنفرانس را بی غربی گذاشت. آمریکا یا می‌خواهد این واقعیت را متوجه نشود یا تلاش می‌کند بر علیه این موج حرکت کند.
*زمان قدر قدرتی آمریکا تمام شده
ظریف با بیان اینکه زمان قدر قدرتی آمریکا تمام شده است، اظهار داشت: برخی از دوستان ما خیال می‌کنند حتما آمریکا برنامه‌ای داشته که با اینکه می‌دانست رای نمی‌آورد، آمد جلو. نه اینگونه نیست. آمریکایی‌ها یک طراحی کرده بودند و فکر می‌کردند حداقل ۹ رای را می‌آورند که روسیه و چین را مجبور کنند که با رای منفی‌شان قطعنامه را وتو کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره قطعنامه ضد ایرانی اخیر آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی که به تصویب شورای امنیت نرسید، بیان کرد: قطعنامه شورای امنیت حداقل باید ۹ رای بیاورد برای اینکه موفق بشود. اگر ۹ رای آورد و اعضای دائم مخالف بودند می‌توانند وتو کنند، ولی اگر قطعنامه ۹ رای نیاورد، نیازی به وتو ندارد.
وی افزود: قطعنامه آمریکا که فقط یک رای آورد. خودش که واضح است به قطعنامه خودش رای می‌دهد. فقط توانسته یک کشور را با خود همراه کند. من معتقد به توهین به کشورها نیستم. همه کشورها بر اساس حقوق بین‌الملل از تساوی حاکمیت برخوردارند ولی آمریکا فقط توانسته یک کشور را قانع یا وادار یا تشویق یا تطمیع کند که به قطعنامه آن رای بدهد.
ظریف خاطرنشان کرد: اصلا این قطعنامه نیاز به وتو ندارد. اینکه روسیه و چین براساس موضع اصولی خود رای منفی دادند، فقط نشان دهنده اصرار این دو کشور دوست ما که با آنها رابطه راهبردی داریم، بر ثبت موضع مخالفشان است. وگرنه این قطعنامه رای نیاورد. یعنی این قطعنامه ۲ رای آورد. ۱۱ رای ممتنع و ۲ رای مخالف.
*بی سابقه است آمریکا یک قطعنامه را روی میز بگذارد و فقط یک رای مثبت بگیرد
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: در ۷۵ سال تاریخ شورای امنیت سازمان ملل متحد به جرأت می‌گویم که بی سابقه است که ایالات متحده خودش یک قطعنامه را روی میز بگذارد که آن قطعنامه فقط یک رای مثبت بگیرد. شرایطی بوده که آمریکا به تنهایی یک قطعنامه را وتو کرده است، یعنی ۱۴ عضو شورای امنیت رای مثبت دادند و آمریکا رای منفی داده است.
وی اضافه کرد: این بار اشتباه محاسباتی آمریکا این بود که با تبلیغات مفصل از یک سال و نیم قبل شروع به برنامه چینی کرد و بعد یک قطعنامه‌ای را در ماه خرداد با ۳۵ بند یعنی حدود ۶ صفحه به شکل بی سابقه که به آمریکا اجازه می‌داد بازرسی کند، تهیه کرد.
* کاری که صورت گرفته را دست کم نگیریم
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود اروپایی‌ها به قطعنامه پیشنهادی آمریکا رای ممتنع دادند به این خاطر که از وتوی روسیه و چین اطمینان داشتند، اظهار داشت: حتی در قضیه فلسطین در بسیاری از موارد همه می‌دانند آمریکا وتو می‌کند، ولی رای می‌دهند. این گونه نیست که بدانند یک قطعنامه‌ای را یکی وتو می‌کند بنابراین به آن رای ندهند.
ظریف گفت: کاری که شده را دست کم نگیریم. کار مهمی اتفاق افتاده است. ممکن است اروپایی‌ها نظرات دیگری داشته باشند و تلاش‌های دیگری کرده باشد. همه ما شنیدیم که اروپایی‌ها تلاش می‌کردند راه‌حل میانی پیدا کنند، ولی واقعیت امر این است که این یکی از معدود بارهایی است که اروپا همراه آمریکا رای نداده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: در قضیه فلسطین چون آمریکا می‌خواهد زور بگوید، قطعنامه‌ای که می‌آید فلسطینی‌ها می‌روند با اروپایی‌ها مشورت می‌کنند و به نتیجه می‌رسند و خیلی از آنها از مواضعشان عقب نشینی می‌کنند که ما نکردیم.
وی بیان کرد: اروپایی‌ها چندین پیشنهاد به ما دادند که مثلا شما این را بپذیرید، ولی ما تا روز آخر گفتیم نمی‌پذیریم. فلسطینی‌ها خیلی وقت‌ها این کار را می‌کنند، برای اینکه مثلا ۱۴ رای مثبت بیاورند خیلی از متن قطعنامه را که پیشنهاد می‌کنند نرم می‌کنند. این بار آمریکا این کار را صورت داد و متن قطعنامه ۳۵ بندی را که بلندپروازانه بود به چهار بند تبدیل کرد که فقط تصمیم می‌گیریم پایان تحریم‌ها متوقف شود.
* جنازه برجام آمریکا را شکست داد
ظریف ادامه داد: وزارت خارجه در چهار پنج سال گذشته خیلی در داخل صحبت نکرده چون ما وظیفه خودمان می‌دانیم که از دستاوردهای نظام در جامعه بین‌المللی دفاع کنیم. من همیشه به همکارانم می‌گویم ما حقوق نمی‌گیریم که از خودمان دفاع کنیم. ما حقوق می‌گیریم که از ایران دفاع کنیم.
وی گفت: اما تعدادی از دوستان ما برجام را چند بار کشتند و دفن کردند و تشییع جنازه‌اش را گرفتند، ولی جنازه برجام آمریکا را شکست داد. اینکه اروپا می‌گوید من رای ندادم به خاطر اینکه روسیه و چین وتو می‌کردند، پس چرا در قطعنامه فلسطین رای می‌دهید علیرغم اینکه می‌دانید متحدتان، آمریکا، وتو می‌کند؟ پس چرا این دفعه رای ندادید؟ به خاطر اینکه یک واقعیتی در جامعه بین‌المللی به نام برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد که کشورها احساس می‌کنند آمریکا در برابر اجماع جامعه بین‌المللی ایستادگی می‌کند و به آن رای منفی دادند.
* ما با دولت اوباما مذاکره نکردیم، برای خارج کردن ایران از ذیل فصل هفتم مذاکره کردیم
وی عنوان کرد: ما با دولت اوباما مذاکره نکردیم، ما برای خارج کردن ایران از ذیل فصل هفتم شورای امنیت مذاکره کردیم. متاسفانه اینکه قطعنامه فصل هفتمی علیه ایران صادر شده بود، مذاکره با اعضای دائم شورای امنیت را ناگزیر می‌کرد.
ظریف خاطرنشان کرد: این به این دلیل نیست که این دولت یا دولت قبل علاقه به مذاکره با آمریکا داشتند، اگر ما می‌خواستیم از فصل هفتم شورای امنیت خارج شویم نیاز داشتیم که پنج عضو دائم مخالفت نکنند چون شما نمی‌توانید قطعنامه فصل هفتمی را بدون موافقت پنج عضو از بین ببرید. همین طوری که از بین نمی‌رود باید یک قطعنامه دیگر بیاید که قطعنامه ۲۲۳۱ آمد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: الان چرا آمریکایی‌ها این قدر مشکل دارند؟ به خاطر اینکه ۶ قطعنامه فصل هفتم را قطعنامه ۲۲۳۱ از بین برد. دلیل مذاکره با آمریکا صرفا این بوده است.
*وقاحت ترامپ
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در بخش دیگری از این گفت‌وگو به وقاحت ترامپ مخصوصا وقاحت آن در پذیرش اقدام واقعا بزدلانه در ترور سردار شهید قاسم سلیمانی اشاره کرد و گفت: آنها هیچ وقت نتوانستند با سردار ما در روز برخورد کنند. نتوانستند سردار سلیمانی را در جبهه شکست دهند به بزدلانه‌ترین شکل ایشان را شهید کردند. این بار که عراق بودم رفتم جایی که سردار را شهید کردند در راه فرودگاه به شهر در تاریکی شب با پهپادی که از صدها کیلومتر آن طرف‌تر در اتاقکی که قایم شده جلوی مانتیور نشسته و با آن پهپاد سردار و همراهان آن را به شهادت می‌رسانند.
ظریف خاطرنشان کرد: این نشانگر اولا این است که آمریکا ابرقدرت نیست، آمریکا مجبور است به روشی متوسل شود که داعش متوسل می‌شود. به روشی متوسل شود که تروریست‌ها به آن متوسل می‌شوند.
وی افزود: مگر آن کار با اینکه یک تروریست این اقدام را صورت دهد چه فرقی می‌کند؟ در یک کشور ثالث آن هم مهمان رسمی آن کشور را بر خلاف همه مقررات به شهادت می‌رساند. این اقدام صرفا اقدام تروریستی است. شاهد بودیم گزارشگر ویژه اقدام‌های خودسرانه سازمان ملل متحد، علیرغم همه فشارهای آمریکایی‌ها گزارشی در این زمینه ارائه و صریحا اعلام کرد. البته همکاران من برای ارائه واقعیات تلاش زیادی را صورت دادند.
*سردار سلیمانی هم در زندگی آمریکا را به ذلت کشاند هم با شهادتش
وزیر امور خارجه بیان کرد: ما اهل این نیستیم که به کسی فشار بیاوریم. ولی ما واقعیات را ارائه دادیم و گزارشگر سازمان ملل اعلام کرد که این اقدام با هیچ توجیهی قابل توجیه نیست. خدا درجات سردار سلیمانی را متعالی کند که ایشان هم در زندگی‌اش آمریکا را به ذلت کشاند، هم با شهادتش نشان داد که آمریکایی‌ها به هیچ اصولی پایبند نیستند.
*ما نه سلطه غرب را می‌پذیریم نه سلطه کس دیگری را
محمدجواد ظریف در بخش دیگری از این گفت‌وگو عنوان کرد: نه شرقی نه غربی به معنی ضدیت با شرق و غرب نیست، به معنای استقلال و نپذیرفتن سلطه است. ما نه سلطه غرب را می‌پذیریم نه سلطه کس دیگری را. این مبنای سیاست ماست و این مبنا تغییر نکرده و هنوز هم سر در وزارت خارجه نوشته شده نه شرقی نه غربی. این سیاست میراث حضرت امام (ره) است و نظر مقام معظم رهبری هم این است که ما باید استقلال جمهوری اسلامی یکی از عزیزترین دستاوردهای انقلاب اسلامی است و یکی از پایه‌های قدرت ماست.
وی گفت: فراموش نکنیم در جهان در حال گذار، قدرت از قدرت‌های مادی فراتر رفته و مبانی معنایی قدرت هم وارد قدرت واقعی شده است. استقلال، اینکه بتوانید نمونه باشید، مشروعیت و ..اینها مبانی قدرت است. اینکه مردم صاحب اختیار و ولی نعمت ما هستند چون مهمترین مبنای قدرت ما مردم هستند.
ظریف خاطرنشان کرد: سیاست نه شرقی نه غربی یعنی سیاست نپذیرفتن سلطه این سیاست استوار و مبنای کار ماست.
*دولت غیر سیاسی در لبنان معنا ندارد
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره سفر اخیرش به بیروت عنوان کرد: گفت‌وگوی نسبتا طولانی با سید حسن نصرالله و همچنین با نخست‌وزیر، وزیر خارجه، رئیس جمهور و رئیس مجلس گفت‌وگو داشتم. تئوری‌های متفاوتی درباره انفجار اخیر در لبنان وجود دارد و درباره این تئوری‌ها نیز گفت‌وگو کردیم. بعضی‌ها اعتقاد دارند ممکن است اقدام تخریبی از هر ناحیه‌ای صورت گرفته باشد.
وی افزود: اعتقاد غالب فعلا در همه ملاقات‌ها این بود که یک حادثه بوده است و دولت لبنان باید به عنوان دولت مستقل تحقیق کند و البته بقیه هم می‌توانند کمکش کنند. کشورهای مختلفی پیشنهاداتی دادند مثلا فرانسه آقای ماکرون در سفری که رفته بود پیشنهاد کرد که دولت وحدت ملی در لبنان تشکیل شود که به نظر من پیشنهاد خیلی خوبی است. پیشنهاد کرد که الان باید به بحث بازسازی متمرکز شد و فعلا وارد بحث‌های سیاسی نشد که پیشنهاد بسیار معقولی است. اما ولی فشار آمد و آمریکایی‌ها فشار آوردند که باید دولت غیر سیاسی تشکیل شود.
ظریف گفت:دولت غیر سیاسی در لبنان معنی ندارد. لبنانی‌ها می‌گویند ما از پنج سالگی که در خیابان بازی می‌کنیم با هم بحث سیاسی می‌کنیم. اصلا دولت غیر سیاسی در لبنان معنا نمی‌دهد.
*عربستان صد برابر ما در منطقه خرج می‌کند
رئیس دستگاه دیپلماسی در این گفت‌وگو همچنین گفت:عربستان صد برابر ما در منطقه خرج می‌کند. بعضی‌ها تصورات عجیبی دارند و تبلیغات آمریکایی‌ها را باور می‌کنند.فرق ما با عربستان این است که فکر می‌کند مردم را خریده است و با آنها به عنوان یک ابزار برخورد می‌کند. پریروز با المیادین صحبت کردم گفت با نصرالله ملاقات کردید چه چیزهایی گفتید؟ گفتم من با آقای نصرالله سه ساعت صحبت کردم دو ساعت و نیم آن را آقای نصرالله با من صحبت کرد. نیم ساعت من حرف زدم. تصور این است که ما به عنوان ابزار از آنها استفاده می‌کنیم. اینها مولفه‌های قدرت ایران هستند ولی به خاطر نگاه ما.
وی افزود: نگاه ما مردم نهاد است، نگاه ما براساس استفاده ابزاری نیست و این نگاه جمهوری اسلامی است که به ما قدرت داده است. علت اینکه این همه سعودی و امارات هزینه کرده‌اند و همیشه حسرت موقعیت جمهوری اسلامی را می‌خورند به آنها نصیحت می‌کنم که نگاهتان را عوض کنید. مردم ابزار شما نیستند. مردم کارگزار شما نیستند. مردم مستقل هستند.
* نمی‌شود روابط را به امید خدا رها کرد!
وزیر امور خارجه در خصوص آخرین سفرش به مسکو گفت: ما با روسیه از نزدیک کار کردیم و اشتراک مواضع داریم و از نزدیک با آنها مشورت می‌کنیم. دو رای بسیار مهم از نتایج این سفرهاست که ما همکاری نزدیکی داشتیم و انشاءالله در روزها و هفته‌های آینده با روسیه و چین و حتی با اروپایی‌ها که تمایل ندارند این سیاست یکجانبه گرایی آمریکا را ببینند و با سایر کشورها این رایزنی‌ها ادامه دارد.
وی با بیان اینکه با اندونزی خیلی خوب کار کردیم، افزود: برخی از این کشورها ساعت‌ها به صورت متمادی از سفیر و وزیر تحت فشار آمریکا بودند که به این قطعنامه رای مثبت بدهند. در یک مورد گفتند ۳۰ ساعت متمادی ما تحت فشار هستیم. اینها نیاز دارد که این هماهنگی‌ها را با کشورها داشته باشیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: با روسیه این هماهنگی‌ها را داریم. روابط اقتصادی ما و در حوزه‌های دفاعی روابط بسیار خوبی با روسیه داریم. با چین در همه حوزه‌ها رابطه داریم و این روابط نیاز به آبیاری، پرورش و نگهداری دارد. نمی‌شود روابط را به امید خدا رها کنید. نیاز است که همیشه مشورت کنید و همیشه در تماس باشید تا از نزدیک با این کشورها صحبت کنید.
ظریف بیان کرد: در سفر اخیرم به روسیه حامل پیام رئیس جمهور برای آقای پوتین بودم و حدود ۵۰ دقیقه گفت‌وگوی امن با پوتین داشتم که نتایج خوبی داشته است.