العالم - عراق
خبر:
- مسرور بارزانی نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق، تاخیر بغداد در ارسال بخشی از بودجه اقلیم را «اقدامی مخاطره‌آمیز» توصیف کرد. این در حالی است که پیش از این و در ماجرای تصویب قانون استقراض، مسعود بارزانی آن را خنجری به پشت کردهای عراق از سوی نمایندگان سنی و شیعه در پارلمان عراق معرفی کرده بود.
تحلیل:
- مناسبات کردهای اقلیم و دولت فدرال در عراق در سایه اختلاف بر سر مبلغ پرداختی حقوق کارمندان اقلیم کردستان وارد مرحله حساسی شده است. در یک طرف این ماجرا مسئولان اقلیم میزان بودجه تخصیصی برای پرداخت حقوق کارمندان را ناکافی معرفی می کنند و از دیگر سو نمایندگان پارلمان و کل نظام سیاسی عراق خواهان شفافیت درخصوص مفاد قرارداد نفتی میان اقلیم و ترکیه هستند و البته مسئولان اقلیم شدیداً از تن دادن به چنین خواسته ای سر باز می زنند.
- در حالی که دولت کاظمی در میان انتقادات شدید در پشت میز مذاکره با کردها در خصوص "سنجار" نشست و به تعبیری حسن نیت دولتش را در تعامل با کردها نشان داد اما و در مقابل نمایندگان کرد جلسه پارلمان در خصوص استقراض را ترک کردند و بعد از آن مسعود بارزانی مدعی خنجر خوردن از پشت و از ناحیه جریانهای سیاسی شد. بارزانی پیشتر و در جریان برگزاری همه پرسی شکست خورده استقلال کردستان نیز ادبیات مشابهی را در خصوص کردهای اقلیم بر زبان جاری کرده بود.
- اگرچه مشکلات فی مابین اقلیم و عراق تنها به مساله قرارداد نفتی میان ترکیه و اقلیم محدود نمی شود و افزون بر مساله انرژی در مواردی چون ادعاهای سرزمینی و بویژه در مساله منطقه نفت خیز کرکوک و همچنین مساله پیشمرگه ها نیز امتداد دارد، اما حالیه به نظر می رسد مهم ترین مساله اختلافی و فوری ترین آن مساله انرژی و قرارداد نفتی اقلیم –ترکیه باشد.
- در قرارداد مذکور که در سال 2013 میان نیچروان و اردوغان منعقد شده است نفت اقلیم از ناحیه ترکیه به جهان صادر می شود. در حالی که دولت اقلیم مدعی است درآمد حاصل از فروش نفت در این قرارداد 50 ساله را به دولت مرکزی خواهد داد، در مقابل عراق از یک سو خواهان شفایت در میزان فروش و درآمد حاصله از آن است و از دیگر سو بر این باور است که نفت اقلیم بایستی تحویل "سومو"شرکت ملی نفت عراق شود.
- در حالی که بدهی های خارجی عراق رقمی بالغ بر 135 میلیارد دلار برآورد می شود مبتنی بر برخی آمارها تنها در سال 2019 قرارداد نفتی اقلیم رقمی بالغ بر 1 میلیارد دلار سود نصیب ترکیه کرده است. در همین حال و طبق آماری دیگر گفته می شود از سال 2013 تاکنون اقلیم موفق شده است حوالی یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون بشکه نفت صادر کند.
- تاملی در اوضاع اقتصادی و معیشتی عراق و مقایسه آن با اوضاع معیشتی و رفاهی اقلیم در سایه توجه به حجم بدهی های دولت مرکزی عراق از یک طرف و بی بهرگی عراق از مقولات زیربنایی و .... از طرف دیگر کافی است تا قضاوت درخصوص برحق بودن هریک از دو طرف در ادعاهایشان را قضاوت کرد.
- اما اینکه نمایندگان کرد جلسه رسمی پارلمان را ترک می کنند، مقامات اقلیم به قانون مصوب مجلس درخصوص استقراض حمله می کنند، خواهان سهمی افزون بر مصوبات در تخصیص بودجه هستند و در یک کلام بر آنچه حق تضییع شده خود می خوانند این همه تاکید و تصریح کرده حتی از نهادها و کشورهای جهان مطالبه حمایت از خود و مداخله در این مساله می کنند به نظر به خاطر این است که کردهای حاکم بر اقلیم در سایه بهره مندی از منافع حاصل از قراداد نفتی فی مابین اقلیم و ترکیه و درآمدهای حاصله از آن جهت اداره امور آینده اقلیم اطمینان دارند.
- در همین راستا به نظر دور از ذهن نیست که در سایه تهدیدات اخیر مقامات آمریکایی به انتقال سفارت کشورشان از بغداد به اقلیم و همچنین مطالبات بدون مرز آمریکا از دولت اقلیم این روزها مقامات کرد اقلیم احساس قدرتی فوق العاده می کنند و در سایه همین پشتگرمی است که بعضاً ترجیح می دهند ادبیات تهدید را جایگزین مطالبه کنند. دیروز بارزانی در جلسه دولت اقلیم ضمن تقدیر از موضع «جنین پلاسخارت»، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور عراق در رابطه با موضوع حقوق کارمندان اقلیم کردستان، از سازمان ملل و جامعه جهانی خواست تا از تلاش‌ها برای دستیابی به توافقی ریشه‌ای میان اربیل و بغداد با هدف تضمین مطالبات مالی و قانونی اقلیم حمایت کند.