اروپا و برجام؛ وقتی فیل یاد هندوستان می کند!

العالم - تحلیل روز

طرف های اروپایی برجام تصور می کنند کارهایی که انجام داده اند مثل مخالفت با طرح تمدید تحریم تسلیحاتی ایران توسط آمریکا و ماندن در برجام پس از خروج ترامپ از این توافقنامه، کافی است و آنها بیش از آنچه باید، حسن نیت نشان داده اند در حالی که این کارها با توجه به حجم تعهدات آنها طبق توافق سال 2015، هیچ است. در واقع حداقل کاری که آنها در این مدت می توانستند انجام دهند این بود که به تحریم بانک ها و منع صدور نفت ایران به خصوص به اروپا، پایان دهند.

فرانسه، آلمان و انگلیس به تازگی از ایران خواسته اند که از اجرای مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی که در پاسخ به ترور شهید محسن فخری زاده، دانشمند ایرانی به تصویب رسید، خودداری کند. آنها درباره اقدامات ایران ابراز نگرانی کرده اند. در حالی که این نوع موضع گیری هیچ نوع کمکی به بازگشت شرایط به زمان برجام نمی کند. بنابراین اروپایی ها چاره ای ندارند جز اینکه با نظر گرفتن مسائلی که برای برجام پس از روی کار آمدن ترامپ رخ داد، در سیاست ها و خط مشی خود تجدید نظر کنند.

می توان مواضع این سه کشور اروپایی را از زاویه ای دیگر تحلیل کرد؛ می توان چنین فرض کرد که آنها می کوشند پیش از آغاز مرحله برخورد جدی با برنامه هسته ای ایران، نقش های متفاوتی برای خود تعریف کنند.

جو بایدن، رئیس جمهور منتخب آمریکا به طور ضمنی تمایل خود را به بازگشت به برجام نشان داده است. اما تصریح کرده است که این کار، کار ساده ای نخواهد بود. موضع اخیر اروپا را هم در همین سیاق باید تحلیل کرد.

• قبل از هر چیز دولت بایدن تلاش خواهد کرد که شروط جدیدی را بر پایه امضای توافقنامه جدید یا اصلاح توافقنامه 2015 اعمال کند. بر این اساس توافق هسته ای توسعه یافته و توانمندی های دفاعی ایران را هم شامل خواهد شد و محدودیت ها و شروط بیشتری را بر فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران اعال خواهند کرد. آنها البته می دانند که ایران به هیچ وجه زیر بار این شروط و محدودیت ها نخواهد رفت.
• اروپایی ها به چند دلیل تلاش می کنند تهران را تحت فشار قرار دهند و چنین وانمود کنند که این ایران است که باید امتیازات بیشتر بدهد؛ آنها تلاش می کنند به هر ترتیب بر اهمال کاری و ناتوانی خود در پایبندی به تعهدات برجامی خود سرپوش بگذارند. از این گذشته پس از ترور شهید محسن فخری زاده، تهران در موضع قدرت و مطالبه گری قرار گرفته و حق دارد از برنامه هسته ای و حاکمیت و منافع و امنیت ملی خود دفاع کند، اروپایی ها سعی می کنند این برگ برنده را از ایران بگیرند. این امر بر هر گونه مذاکره یا اقدامی در خصوص توافق هسته ای در آینده تأثیر خواهد گذاشت.

آمریکایی ها و اروپایی ها به خوبی می دانند که کار به این سادگی نخواهد بود و آنها نمی توانند شروط خود را به آسانی تحمیل کنند وایران با استناد به این حقیقت که طرف مقابل باید به تعهدات برجامی خود پایبند باشد، خود را برای هر گونه سختی آماده کرده است. بنابراین اصلا مهم نیست که در این مرحله اروپایی ها چه موضعی اتخاذ می کنند، بلکه مهم این است که بدانند ایران حقوق خود را می شناسد و به آن پایبند است و ذره ای از آن عقب نشینی نخواهد کرد و این اروپاست که در جایگاه متهم قرار دارد و باید حسن نیت و اعتبار خود را ثابت کند و این همان کاری است که پس از خروج آمریکا از برجام، از آن بازماندند.

حسين الموسوی