العالم - آسیا
امروز یا فردا، یک زباله فضایی، با اندازه‌ای دو برابر یک اتوبوس به زمین برخورد می‌کند، اما هیچکسی خبر ندارد که این اتفاق دقیقا کی و کجا رخ می‌دهد.
این زباله فضایی، بخش عظیمی از یک موشک چینی است که چندی پیش به فضا پرتاب شد. این بخش موشک حدود ۳۰متر طول و ۲۲ تن وزن دارد و کارشناسان می‌گویند در روزهای ابتدایی همین هفته وارد اتمسفر شده و به زمین برخورد می‌کند. این اتفاق که احتمال تبدیلش به یک فاجعه هم وجود دارد، باعث نگرانی بسیاری در سرتاسر دنیا شده است.
چرا زباله فضایی ۲۲ تنی در مسیر زمین است؟
این ماجرا به ۹ روز پیش برمی‌گردد، زمانی که اولین واحد از ایستگاه فضاییش را با موشکی قوی به فضا فرستاد و حالا قسمتی از این موشک در حال بازگشت به سمت زمین است.
علت این که مهندسان چینی روی زمین نتوانستند این قسمت موشک را کنترل کنند یک اشتباه انسانی نیست، بلکه این موشک به این شکل تنظیم شده است و در مدارهای نزدیک به زمین اجسام توسط نیروی جاذبه به سمت سطح زمین کشیده می‌شوند و دیگر کنترل آن‌ها ممکن نیست.
به طور خلاصه‌تر برنامه فضایی چینی‌ها اصلا نمی‌تواند تضمین کند که بخش‌های جدا شده از موشکشان دقیقا در بخشی خالی از جمعیت فرود می‌آید یا خیر.
موشک دقیقا کجا برخورد می‌کند؟
تنها یک پاسخ کلی و قطعی برای این سوال وجود دارد؛ جایی روی کره زمین.
این موشک در حال حاضر با سرعتی نزدیک به ۲۹هزار کیلومتر در ساعت در حال چرخیدن به دور زمین است و هر ۹۰ دقیقه یک بار دور زمین می‌چرخد و مدارش در حال کوچک‌تر و کوچک‌تر شدن است و این احتمال وجود دارد که هر لحظه به هر منطقه‌ای از زمین، از نیم‌کره شمالی تا نیم‌کره جنوبی، برخورد کند و به این دلیل که عوامل زیادی منجر به کوچک شدن مدار موشک می‌شوند، دانشمندان نمی‌توان محل سقوط موشک را پیشبینی کنند.
خطری بیخ گوش زمین/ موشکی در حال سقوط که محل فرود آن مشخص نیست
شرکتی که در حال ردیابی مسیر این زباله فضایی است در این رابطه در توییتر خود نوشته است: «وجود پنجره زمانی ۱۸ ساعته برای سقوط موشک باعث می‌شود که محل بازگشت آن مشخص نباشد.»
البته با کوچک‌تر شدن مدار موشک در اطراف زمین، پیشبینی‌ها درباره زمان و مکان سقوط آن هم دقیق‌تر می‌شود. همچنین پیشبینی‌هایی نسبت به احتمال برخورد موشک با اقیانوس‌ها وجود دارد و با توجه به این که ۷۰درصد سطح زمین را اقیانوس‌ها تشکیل می‌دهند، این موضوع دور از انتظار نیست.
همچنین مرکز فضایی اروپا پیشبینی کرده است که تمام مناطق جنوب نیویورک در قاره آمریکا، آفریقا، استرالیا، بخش‌هایی از آسیا، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا و یونان در خطر هستند.
چقدر خطر جدی است؟
در حالی که محل سقوط دقیق این زباله فضایی عظیم مشحص نیست، اما متخصصان بر این باور هستند که نیازی به نگرانی مردم عادی نیست.
جاناتان مک‌دوول، فضانورد موسسه نجوم هاروارد که در حال بررسی این موضوع است، در این رابطه در توییتر خود نوشته است: «اگر شما در قسمت اشتباه سطح زمین در آن ۲۵۰هزار میلیاردی که احتمال برخورد وجود دارد ایستاده باشید، احتمالا در خطر قرار می‌گیرید. در غیر این صورت، آرام باشید.»
او در این رابطه به سی‌ان‌ان گفته است: «خطر این که خسارتی وارد شود یا کسی آسیب ببیند خیلی کم است، اما ممکن است چنین اتفاقی هم رخ بدهد. خطر این که به شما آسیب وارد کند به شکل غیرقابل باوری کوچک است، پس من این موضوع را یک خطر شخصی در نظر نمی‌گیریم و بخاطر آن لحظه‌ای از خوابم را هم از دست نمی‌دهم.»
به جز این احتمالات بسیار پایین، کره زمین محافظ دیگری هم دارد که خطر را به شدت کاهش می‌دهد. هر زباله فضایی که بخواهد به زمین برخورد کند در ابتدا باید از اتموسفر عبور کند و اتموسفر مثل یک دیواره‌ای آتشین جلوی آن را می‌گیرید.
مرکز فضایی اروپا ((ESA در این رابطه نوشته است: «در ۱۰ دقیقه پایانی قبل از برخورد شی با زمین، جو فشرده شروع به گرم‌تر شدن می‌کند و سرعت آن را کمتر می‌کند، حالا اگر در آن شی ذراتی با نقطه ذوب بالا هم وجود داشته باشند، این احتمال وجود دارد که آن شی به زمین برسد.»
قبلا هم چنین اتفاقاتی رخ داده است؟
آن طور که ESA تخمین زده است، تقریبا ۷۵درصد اشیائی که به فضا می‌روند دوباره به مدار زمین برمی‌گردنند و تا ژانویه ۲۰۱۹ اعلام شده بود که بیش از ۱۲۸میلیون زباله فضایی با اندازه‌ای کمتر از یک سانتی‌متر، ۹۰۰هزار زباله با اندازه یک تا ۱۰سانتی‌متر و حدود ۳۴هزار شی با اندازه‌ای به بیش از ۱۰سانتی‌متر در فضا وجود دارد.
اما برخورد زباله فضایی با این وسعت و وزن با زمین، اتفاقی نادر است است و تنها دربرخورد ایستگاه فضایی «اسکای‌لب» ناسا و ایستگاه فضایی «سالیوت ۷» شوروی با زمین از این موشک سنگین‌تر بودند. ایستگاه فضایی ناسا در سال ۱۹۷۹ در بخشی از استرالیا سقوط کرد و ایستگاه فضایی شوروی هم در روستایی در آرژانتین سقوط کرد.
اسکای‌لب اولین ایستگاه فضایی موفق زمین بود که ۵ سال پس از پرتابش به فضا مدارش شروع به کوچک‌تر شدن کرد و بعد در استرالیا و اقیانوس هند سقوط کرد. سالیوت ۷ هم ایستگاه فضایی بود که بعد از ۷ سال در آرژانتین سقوط کرد. البته این دو اتفاق هیچ کدام پیامد جانی نداشتند.
این نوع اتفاقات سال‌هاست که رخ نداده چون ایستگاه‌های فضایی در سرتاسر دنیا سعی می‌کنند که زباله‌های فضایی به جرم زیاد را در مدار زمین رها نکنند.
مک‌دوول می‌گوید: «هیچ قانون بین‌المللی خاصی در این رابطه وجود ندارد، اما کشورها در اطراف دنیا سعی می‌کنند درباره موشک‌های بزرگتر زباله‌هایشان را در مدار زمین رها نکنند. اگرچه موشک چینی به شکلی طراحی شده بود که یک زباله فضایی بزرگی را در مدار زمین رها کند. واقعا این اقدام در مقایسه با دیگر مراکز فضایی، مناسب نیست.»