العالم - تحلیل روز
اقداماتی که ترکیه در شمال سوریه انجام می دهد، از حد عملیات نظامی بسیار فراتر رفته و جزئیاتی بسیار مهم مرتبط به زندگی و نیز فرهنگ و آموزش و زبان سوری ها را هدف قرار داده و این مساله نشان دهنده نیت آنان برای الحاق اراضی سوریه به ترکیه و دست کم ماندن طولانی درمناطقی دستکم در حدود 8 هزار و 835 کیلومتر است که حدود 4 درصد از مجموع مساحت سوریه را شامل می شود.
ترکیه با اقدامات امنیتی و نظامی در شمال سوریه از این مرحله هم فراتر رفته و به تدریج سیاست اسکان ترک ها در مناطق سوریه را آغاز کرده است و در این مرحله به دنبال ایجاد ارتباط میان مناطق شمال سوریه با ترکیه از طریق مسیر اقتصادی مشخص است.
افزون بر آموزش و دیگر خدمات اداری، تا صدور کارت شناسایی ترکیه برای اهالی آن منطقه و ضربه زدن به هویت اهالی منطقه و ضربه زدن به هویت فرهنگی شهرها و روستاهای سوریه با هدف اعمال واقعیتی جدید که فقط به پرچم های ترکیه و بلاکاردها ختم نمی شود.
این اقدامات به اینجا محدود نمی شود، بلکه به حد تصرف ساختمان های دولتی از شرکت های ترکیه و کار کردن در آن به عنوان نمونه شرکت برق "ای کی انرژی" است که شعبه ای از آن در شهر اعزاز سوریه افتتاح شده و با قراردادی به ارزش 3 میلیون دلار ، برق مناطق را تامین می کند.
همچنین اداره پست ترکیه بیکار ننشسته و توانسته است دفاتری را در شهرهای سوریه باز کند و نمونه های بسیاری از این دست درباره دانشگاه ها و مدارس و موسسات به چشم می خورد.
از لحاظ اقتصادی هم ترکیه، استفاده از لیر ترکیه را واجب کرده برای بانک ها و دفاتر صرافی خود شعبه هایی را در شمال سوریه افتتاح کرده تا ارتباط اداری و موسسات در شهرها و روستاها و مناطق سوریه را با دولت این کشور قطع کند.
اما مساله ترویج فرهنگ ترکیه خطرناک تر است، زیرا آینده را تهدید می کند و تمایل ترکیه به سلطه مطلق بر موسسات آموزشی و افتتاح مدارس و دانشگاه ها و اجرای روش های تدریس و زبان ترکیه و ترویج فرهنگ خاص ترکیه نشان دهنده تلاش ترکیه برای سلطه بر فرهنگ سوریه است.
اقدامات نظام ترکیه از اصل جنگ با کمترین هزینه شروع می شود، ماهیت این جنگ با درگیری های نظامی و سیاسی متفاوت است و ترکیه در اجرای این سیاست، به اعمال کردن واقعیت به دور از کشمکش های سیاسی و میدانی تکیه کرده است و بدین شکل نقشه آینده را به دور از توافق های سیاسی یا نقشه حضور نظامی ترسیم می کند و نبردهای حاشیه ای دیگری را اداره می کند تا در آینده شروط مذاکره را بهبود ببخشد و با خرید زمان و متعدد شدن راه کارها، از برگه های جدید استفاده کند.
این تحرک ترکیه از شکست سیاسی فراتر رفته و به مرحله مقابله رسیده است که از سلطه نظامی عبور می کند و با محاسبات و معادلات جدید، خود را برای آینده آماده می کند.
این مساله به منزله نقض آشکار قوانین بین المللی به ویژه به موجب ماده شماره 53 و ماده شماره 49 از توافق چهارم ژنو در سال 1949 و ماده شماره 13 از اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال 1949 است.
این اقدامات در سایه سکوت جامعه جهانی در برابر اقدامات ترکیه صورت می گیرد که از همه توانایی های نظامی و سیاسی واقتصادی و دیپلماسی و حتی روانی برای تحمیل شرایط و واقعیت جدید در شمال سوریه استفاده می کند و امروز درحال اجرای معادله ای جدید با تکیه بر همین توانایی هاست، بدون اینکه به این مساله توجه کند که این اقدامات، نوعی جدید از انواع مقاومت را ایجاد می کند که به معادلات ترکیه در منطقه یا تنها شدن آن در مناطق حضور خود و گروه های مسلح اهمیتی نمی دهد.
طرح ترکیه به مرزهای مناطقی که در آنجا حضور دارد، محدود نشد، بلکه از آن حد هم فراتر رفته و بعد از شکست ایده مناطق حائل، مجموعه ای از هدف های موازی با نقش گروه های مسلح را بر اساس آن بنا نهاده است تا با روشی متفاوت، منطقه حائل را ایجاد کند و در اینجا، نقش مشکوک آمریکا و اروپا در اختیار کردن سکوت مشخص می شود که با حمایت آن ها از تشکیلات القاعده و حفظ منافع ترکیه همخوانی دارد. از جمله این منافع می توان به الحاق آن مناطق و تلاش برای تجزیه سوریه اشاره کرد.
حسام زیدان