العالم - اروپا
اتحادیه اروپا و آمریکا در بخشی از بیانیه مشترکی که امروز سه‌شنبه صادر شده ضمن تأکید بر اینکه رفع تحریم ها را جزو اساسی برجام می‌دانند از گام‌هایی که تهران در واکنش به عدول طرف‌های غربی از تعهداتشان در این توافق هسته‌ای برداشته است ابراز نگرانی کرده‌اند.
این بیانیه ۳۶ بند دارد و بعد از نشست آمریکا و اتحادیه اروپا که با دستورکار تجدید شراکت فراآتلانتیک در شهر بروکسل برگزار می‌شود صادر شده است.
در بند ۳۴ این بیانیه آمده است: «ما مصمم به همکاری برای مقابله با اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی و تلاش‌های جهانی جدید در زمینه کنترل تسلیحات هستیم. ما بار دیگر بر حمایت خود از تلاش‌های دیپلماتیک جاری در شهر وین که با هدف تسهیل بازگشت ایالات متحده به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از یک سو و اجرای کامل و موثر این توافق توسط ایران و ایالات متحده از سوی دیگر برگزار می‌شود تأکید می‌کنیم.»
در ادامه این بند آمده است: «ما مشترکاً از اقدامات ناسازگار با برجام که توسط ایران انجام شده‌اند نگرانیم. اتحادیه اروپا و ایالات متحده می‌دانند که در کنار بازگشت به اجرای کامل و موثر تعهدات هسته‌ای توسط ایران، رفع تحریم جزو بخش‌های اساسی این توافق است. برجام کماکان برای تضمین ماهیت صرفاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و حفظ معماری منع اشاعه هسته‌ای در جهان از اهمیت حیاتی برخوردار است.»
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات آن کشور از این توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را در دستور کار قرار داد.
مقام‌های دولت جو بایدن بارها به صراحت به شکست سیاست فشار حداکثری اعتراف کرده‌اند اما تا کنون از انجام اقداماتی که برای بازگشت به این توافق لازم هستند سرباز زده‌اند.
واشنگتن می‌گوید تنها در صورتی که دو طرف به برجام بازگرداند حاضر است تحریم‌ها علیه ایران را رفع کند. این ادعای واشنگتن در حالی مطرح می‌شود که تعهدات ایران به صورت کمی قابل راستی‌آزمایی هستند، اما راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها به دست‌کم ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز دارد.
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.
اتحادیه اروپا و آمریکا در بندهای دیگر بیانیه مشترک خود در روز سه‌شنبه تأکید کرده‌اند قصد دارند همکاری‌ها را برای پایان دادن به بیماری همه‌گیر کرونا تشدید کنند. آنها همچنین گفته‌اند متعهدند آنچه «نظم بین‌المللی قانون‌محور» خوانده می‌شوند را حفظ کنند.
فارس