العالم- سوریه
در شرایطی که سوریه انتخابات ریاست‌جمهوری را با موفقیت برگزار کرده و در مراحل پایانی جنگ و بحران قرار دارد، تلویزیون العالم در برنامه "من طهران" خود به گفت‌وگو با "شفیق دیوب" سفیر سوریه در تهران پرداخته، در این گفت‌وگو پیرامون اولویت‌های دولت سوریه در مرحله پس از جنگ، روابط همه‌جانبه دمشق و تهران و همچنین میزان مشارکت تهران در بازسازی سوریه پرداخته است.
خلاصه ای از مهمترین موضوعات مطرح شده در این گفتگو:
- بسیاری روی شکست انتخابات سوریه شرط‌بندی کرده بودند و تلاش می‌کردند انتخابات، نتایج و مشروعیت آن را زیر سوال ببرند
- انتخابات سوریه نشان‌دهنده عزم و اراده سوری‌ها بر پیروی از تمامی طرح‌ها و گزینه‌های رهبری و شخص بشار اسد برای آینده سوریه، است
- بازگرداندن تمام مناطق و وجب به وجب خاک کشور تحت کنترل دولت سوریه، بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است و در راس دستور کار مرحله بعدی در سوریه قرار خواهد گرفت
- روابط ایران و سوریه تمام امتحانات را پشت سر گذاشته و بر تمام چالش‌ها و توطئه‌هایی که برای خدشه وارد کردن به این روابط ایجاد شده، فائق آمده‌ایم
- ایران و سوریه توافقنامه‌های زیادی در بیشتر زمینه‌ها امضا کرده‌اند
- سوریه امیدوار است که جمهوری اسلامی ایران در عملیات بازسازی و ویرانه‌های جنگ در کنار سوریه قرار بگیرد
- روابط ایران و سوریه در بُعد سیاسی و استراتژیک روابطی بسیار پیشرفته است ولی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، علمی و تکنولوژی در حد مطلوبی قرار ندارد
- تلاش هایی برای تقویت روابط در همه زمینه ها به ویژه زمینه های اقتصادی و مبادلات تجاری و همکاری علمی و تکنولوژی و زمینه های اجتماعی و تبلیغاتی و فرهنگی و گردشگری و غیره می کنیم
- امیدواریم انتخابات جمهوری اسلامی ایران با مشارکت گسترده مردم برگزار شود
- اولین اقدامات جمهوری اسلامی ایران [پس از پیروزی] بستن سفارت رژیم صهیونیستی در تهران و اخراج سفیر اسرائیلی و تبدیل سفارت رژیم به سفارت دولت فلسطین بود
- رابطه سوریه با ایران مشابه رابطه با سایر کشورهای عربی نیست
- روابط سوریه با ایران به ضرر کشورهای عربی نیست و روابط سوریه با کشورهای عربی نیز نمی تواند به ضرر روابط با ایران باشد
- به نفع هیچ کسی نیست این تروریست ها به سوریه بیایند یا سوریه تجزیه شود یا قدرت سوریه درهم کوبیده شود
-سوریه در کنار مساله فلسطین و ملت فلسطین تا بازپس گرفتن کامل حقوقش خواهد ایستاد
- امیدوارم بایدن سیاست ترامپ را دنبال نکند
- دمشق از همه گام های مثبت از هر جهت گه کشورهای عربی دوست یا کشورهای اروپایی برداشته شود، استقبال می کند
در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:
العالم: بعد از انتحابات باشکوه ریاست‌جمهوری در سوریه، که یک صحنه بی‌نظیر از استقبال گسترده و عظیم مردمی از این انتخابات را ترسیم کرد که ممکن است دوست و دشمن را متعجب کرده باشد، این سوال مطرح می‌شود که آیا این انتخابات را آغازی برای پایان بحران سوریه دانست؟
سفیر سوریه: واقعیت این است که انتخابات ریاست‌جمهوری سوریه به عنوان نماد حاکمیت ملی، در یک مرحله بسیار مهم برگزار شد که طی آن بسیاری روی شکست این انتخابات شرط‌بندی کرده بودند و تلاش می‌کردند انتخابات، نتایج و مشروعیت آن را زیر سوال ببرند. ولی ملت سوریه امیدها و توطئه‌های دشمنان را نقش بر آب کردند. انتخابات به صورت کاملا شفاف و در فضایی بسیار امن برگزار شد و طی آن، سوری‌ها شخصی را که برای ریاست‌جمهوری کشور در مرحله آتی مناسب می‌دیدند، به این سمت انتخاب کنند. بدون شک این انتخابات به‌ویژه در سایه مشارکت گسترده و چشمگیر سوری‌ها در داخل کشور و خارج از آن نشان‌دهنده عزم و اراده سوری‌ها بر پیروی از تمامی طرح‌ها و گزینه‌های رهبری و شخص بشار اسد برای آینده سوریه، است. این انتخابات همچنین موید ارادت و وفاداری سوری‌ها به کشورشان و نیز آمادگی برای دفاع از آن به هر بهایی است.
آزادسازی مناطق اشغالی سوریه؛ در راس برنامه های دولت
العالم: با توجه به اینکه اکنون پرونده‌های بسیاری وجود دارد و حل و فصل بسیاری از پرونده‌ها و شاید چالش‌ها برای حل نهایی بحران سوریه ضروری است از جمله موضوع بازگرداندن دیگر مناطق اشغالی، مانند ادلب، مناطق شرق فرات و همچنین موضوع بسیار مهم آوارگان و از سرگیری روابط با کشورهایی که روابط‌شان با دمشق را تعلیق کرده‌اند؛ لذا اولویت‌های سوریه در مرحله پسا انتخابات چیست؟ دولت سوریه در مرحله بعدی بر کدام جبهه متمرکز خواهد شد؟
سفیر سوریه: نخست اجازه دهید خاطرنشان کنم که شعار کارزار انتخاباتی بشار اسد امید به ساختن سوریه بود. بنابراین طرح و شعار مرحله آتی در سوریه تلاش برای تکمیل ماموریت‌های بزرگی ملی، که عملا آنها را شروع کرده‌ایم و نیز اجرای تمام ضرورت‌های ملی و دیگر ضرورت‌ها است.
بدون شک، موضوع بازگرداندن تمام مناطق و وجب به وجب خاک کشور تحت کنترل دولت سوریه ، بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است و در راس دستور کار مرحله بعدی در سوریه قرار خواهد گرفت. افزون بر این، ما در نتیحه جنگ تروریستی و ظالمانه‌ای که افزون بر 10 سال بر سوریه تحمیل شده، با چالش‌هایی مواجه شده‌ایم که مهمترین‌شان، بازسازی ویرانه‌های این جنگ یعنی زیرساخت‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها، و همچنین احیای اقتصاد، فعال کردن چرخه تولیدات صنعتی و کشاورزی در سوریه است.
شما می‌دانید که سوریه تا آغاز جنگ 2011، در تمام زمینه‌ها تقریبا خودکفا بود. ما همچنین چالش مهم و بزرگی دیگری داریم که در صدر اولویت‌های دولت بعدی بشار اسد قرار خواهد گرفت و آن تلاش برای تشویق و تسهیل بازگشت مهاجران و آوارگان سوریه است که کشور را به دلایلی ناشی از تروریسم و ویرانی ترک کرده‌اند. افزون بر آن، ما باید به صورت جدی برای بهبود سطح خدمات‌دهی به شهروندان سوری اقدام کنیم که برای تحقق این هدف لازم است بر تحریم‌های ظالمانه آمریکا و برخی متحدانش علیه سوریه فائق آییم. اعتماد و اختیاراتی که سوری‌ها به بشار اسد داده‌اند، مهم و سرنوشت‌ساز و نیز نشان‌دهنده عزم راسخ برای حرکت رو به جلو و نیز جامه عمل پوشاندن به دیگر اهداف و اولویت‌های مهم است.
چشم اندازهای زیادی برای گسترش روابط ایران و سوریه وجود دارد
العالم: درست است... آقای سفیر، شما در اشاره به موضوع فائق آمدن به تحریم‌های ظالمانه علیه سوریه به بهبود روابط دمشق با همپیمانانش در وهله نخست، اشاره کردید. قطعا، روابط سوریه با جمهوری اسلامی ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 مستحکم و باثبات است. آیا می‌توان گفت که این روابط در طول جنگ علیه سوریه، بیشتر تقویت شده است؟
سفیر سوریه: اجازه بدهید به موضوع بسیار مهمی اشاره کنم؛ روابط میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی سوریه، برادرانه و تاریخی است و همانطور که قبلا و نیز در جریان مراسمی در ایران، اشاره کرده‌ام این روابط باثبات و مستحکم میان سوریه و ایران یکی از مهمترین و باارزش‌ترین دستاوردهای انقلاب‌های اسلامی بوده است.
در واقع، روابط ایران و سوریه تمام امتحانات را پشت سر گذاشته و بر تمام چالش‌ها و توطئه‌هایی که برای خدشه وارد کردن به این روابط ایجاد شده، فائق آمده‌ایم؛ لذا این روابط در مسیری صحیح قرار دارد و ماهیت آن استراتژیک است و این روابط به الگویی در روابط بین‌الملل تبدیل شده، زیرا اساس آن، احترام متقابل و حفظ منافع مشترک است.
بدون شک، روابط سوریه و ایران اینک گسترده و در زمینه‌های متعدد شده است و چشم‌اندازهای زیادی برای گسترش این روابط و به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی، علمی، تکنولوژی، بهداشتی و گردشگری و نیز تبادلات تچاری وجود دارد؛ و دو کشور برای پیشرفت روابط همه‌جانبه تلاش خواهند کرد.
در خصوص موضوع تاثیر بحران اخیر سوریه بر روابط دو کشور، می‌گوییم قطعا این بحران در تقویت روابط و به‌ویژه در زمینه‌های سیاسی و نظامی نقش داشته است. من از همینجا تأکید می‌کنم که سوری‌ها و همچنین ایرانی‌ها حمایت جمهوری عربی سوریه از ایران در جنگ تحمیلی 8 ساله را فراموش نکرده‌اند. سوری‌ها نیز هرگز حمایت جمهوری اسلامی ایران و رهبر آن، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای از ملت سوریه را در جنگ علیه تروریسم و حامیان آن فراموش نمی‌کنند.
سوریه خواستار مشارکت ایران در مرحله بازسازی است
العالم: همانطور که شما هم اشاره کردید ایران از ملت سوریه طی این جنگ حمایت و پشتیبانی کرده است، روابط ایران و سوریه در مرحله پسا جنگ چگونه خواهد شد؟ بعد از پایان این جنگ، ایران در بازسازی سوریه چه نقشی خواهد داشت و نظرتان در مورد توافقنامههایی که طرفین امضا کرده‌اند، چیست؟
سفیر سوریه: واقعیت آن است که ایران و سوریه توافقنامه‌های زیادی در بیشتر زمینه‌ها امضا کرده‌اند. ما در تلاش برای فعال‌سازی این توافقنامه‌ها است و می‌کوشیم توافقنامههایی را که هنوز وارد مرحله اجرا نشده‌اند، وارد این فاز کنیم.
این موضوع را مورد تأکید قرار می‌دهم که سوریه امیدوار است که جمهوری اسلامی ایران در عملیات بازسازی و ویرانه‌های جنگ در کنار سوریه قرار بگیرد؛ جنگ خسارات و هزینه‌های هنگفتی بر کشور تحمیل کرده و حجم خسارات در تمامی زمینه‌ها بسیار است. دو کشور ایران و سوریه همچنان‌که در رویارویی با تروریسم شریک بوده‌اند، تلاش می‌کنند در بازسازی سوریه نیز مشارکت داشته باشند. ما از حضور شرکت‌هایِ کشورهای حامی دولت سوریه و در راس آنها ایران، در پرونده بازسازی، خرسند می‌شویم.
مهمترین نقطه ضعف روابط ایران و سوریه
العالم: آیا در این پرونده موانعی دیده می‌شود؟ زیرا برخی در سوریه و ایران می گویند که روابط استراتژیک در این سطح میان دو کشور متناسب با حجم همکاری‌های اقتصادی نیست. آیا در مرحله بعدی، شاهد بیشتر فعال شدن روابط و همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور خواهیم شد؟
سفیر سوریه: دوست دارم این موضوع را متذکر بشوم که در روابط ایران و سوریه یک نقص وجود دارد؛ این روابط در بُعد سیاسی و استراتژیک روابطی بسیار پیشرفته است ولی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، علمی و تکنولوژی در حد مطلوبی قرار ندارد. ما یکی از اولویت‌های‌مان در این مرحله تلاش برای گسترش این روابط در تمامی زمینه‌های مذکور و نیز ارتقای سطح روابط سیاسی و استراتژیک است.
به عنوان مثال عاقلانه نبود طی سال گذشته مبادلات تجاری سوریه و ایران در سایه روابط رو به افزایش دو کشور 120 یا 130 میلیون دلار باشد از اینرو ما هم اکنون تلاش هایی برای تقویت روابط در همه زمینه ها به ویژه زمینه های اقتصادی و مبادلات تجاری و همکاری علمی و تکنولوژی و زمینه های اجتماعی و تبلیغاتی و فرهنگی و گردشگری و غیره می کنیم و اگر موانعی باشد برای پیش رفتن تلاش خواهیم کرد تا به سطح خواست مردم و رهبران دو کشور برسد.
امیدواریم انتخابات ایران با مشارکت گسترده مردم برگزار شود
العالم: امسال هر دو کشور انتخابات ریاست جمهوری داشتند؛ آیا این رابطه راهبردی میان دو هم پیمان تاثیری بر تحولات سیاسی دارد؟
سفیر سوریه: من کمی پیشتر گفتم روابط ما از زمان و توطئه و چالش هایی که دشمنان‌مان در مسیر این روابط می گذارند فراتر است و من تاکید دارم روابط سوریه و ایران روابطی راهبردی ثابت و محکم است و هیچ جایگزینی ندارد و همواره از سوی بشار اسد رئیس جمهوری سوریه و همچنین رهبر جمهوری اسلامی ایران حمایت می شود.
از اینرو امیدواریم انتخابات جمهوری اسلامی ایران با مشارکت گسترده مردم برگزار شود و این انتخابات نیز اراده مردم ایران برای مرحله بعد را نشان می دهد و ما مطمئن هستیم روابط دو کشور تحت تاثیر هیچ دشواری قرار نخواهد گرفت و هیچ عقب گردی نخواهد داشت بلکه بر عکس شاهد پیشرفت و حرکت رو به جلو خواهد بود.
ایران همواره از مسئله فلسطین حمایت می کند
العالم: سوال بسیاری این است که سوریه چرا با پیشنهادهای زیاد کشورهای غربی و عربی در پایان دادن به بحران و پایان جنگ در مقابل با قطع روابط با جمهوری اسلامی مخالفت کرد؟ من به یاد دارم در اوج این فشارها بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در دیداری تاریخی و غافلگیر کننده ای به ایران سفر کرد؛ چرا سوریه با قطع روابط با جمهوری اسلامی علیرغم این تشویق های پیشنهادی و رنجی که می برد با آن مخالفت کرد؟
سفیر سوریه: چرا سوریه روابط خود با جمهوری اسلامی ایران را قطع کند؟! جمهوری اسلامی ایران از مسائل عربی و مساله فلسطین حمایت می کند و من به یاد دارم اولین اقدامات جمهوری اسلامی ایران بستن سفارت رژیم صهیونیستی در تهران و اخراج سفیر اسرائیلی و تبدیل سفارت رژیم به سفارت دولت فلسطین بود.
از آن زمان جمهوری اسلامی ایران موضع آشکار و قاطعی به مساله فلسطین نشان داد و باید بگویم روابط کشورهای ما راهبردی است و امیدوارم این مساله کاملا مشخص باشد و مانند روابط سوریه با دیگر کشورهای عربی نیست که نکته مهمی است برخی مقایسه های نادرستی درباره نوع روابط سوریه و ایران دارند زیرا این روابط اولا پشتوانه سوریه و دوما پشتوانه مساله فلسطین است و سوما ممکن است این روابط در تقویت روابط کشورهای عربی و جمهوری اسلامی ایران نقش داشته باشد و نه برعکس؛ روابط سوریه با ایران به ضرر کشورهای عربی نیست و روابط سوریه با کشورهای عربی نیز نمی تواند به ضرر روابط با ایران باشد.
ما به یاد داریم در چهار دهه گذشته سوریه در مناسبت های زیادی از روابط خود با جمهوری اسلامی ایران برای آرام کردن روابطی مشخص یا تنش مشخصی میان ایران و برخی کشورهای عربی استفاده کرد امیدواریم شاهد نزدیکی برخی کشورهایی باشیم که از روابط سوریه و ایران هراس دارند این روابط هرگز علیه هیچ یک از برادران ما و به ضرر هیچ یک از روابط سوریه با کشوری عربی نیست بلکه پشتوانه ای مثبت است که می توانیم از آن در راه خدمت به روابط کشورهای عربی بهره ببریم.
قطع رابطه کشورهای عربی با سوریه به ضرر دوطرف بود
العالم: از آنجایی که به روابط کشورهای عربی اشاره کردید؛ بدون شک بسیاری از کشورهای عربی مستقیما پس از آغاز بحران سوریه و جنگ روابط خود را با سوریه قطع کردند اکنون به نظر می رسد مسئله تغییر یافته برخی از این کشورها شروع به دوستی با سوریه گرفته و برخی سفارت خود را بازگشایی کرده و برخی نیز در فکر بازگشایی سفارت خود هستند اصول سوریه در رابطه با این کشور و نظام های عربی که در این ده سال دشمنی داشتند چیست؟
سفیر سوریه: مساله ای مهمی را باید بگویم وضعیت موجود در روابط سوریه با برخی از کشورهای عربی از سال 2011 نادر و غیر طبیعی و وضعیتی استثنایی بود و به نفع منافع سوریه و منافع کشورهای عربی نیست برعکس همه از این موضع منفی و دشمنی برخی کشورهای عربی در قبال سوریه زیان دیدند.
دومین مساله مهم این است که سوریه رویکرد عربی و ملی خود را حفظ خواهد کرد. مساله روابط سوریه با جهان عرب گزینه نبوده بلکه سرنوشت است و سوری ها هرگز خود را خارج از قومیت عربی و روابط خوب و متمایز با کشورهای عربی نمی بینند و همانگونه که گفتم تحولاتی مثبت در مواضع بسیاری از کشورهای عربی و خارجی در قبال سوریه روی داده است.
زیرا داده های مهمی تغییر کرده اند و من فکر می کنم که همه خوانش آن را تایید می کنند و امیدوارم که این خوانش درست باشد و با فداکاری ارتش عرب سوریه در مبارزه با تروریسم و غیره ، به ساختاری مثبت و دستاوردهایی برای سوریه منجر شود.
باید به نکته مهمی اشاره کنم حقیقتا جنگ و قربانی‌های ارتش و مردم در مبارزه با تروریسم فقط از سوریه محافظت نکردند؛ آیا کسی می تواند پیش بینی کند یا تصور کند اگر خدای ناکرده بغدادی یا جولانی پیروز می شدند وضعیت منطقه عربی چه می شد؟ من معتقدم به نفع هیچ کسی نیست این تروریست ها به سوریه بیایند یا سوریه تجزیه شود یا قدرت سوریه درهم کوبیده شود بنابراین خوش بینانه می گویم و امیدوارم اقدامات مناسبی در راستای بازگرداندن وضعیت سوریه به شکل طبیعی اش در راستای منافع مردم سوریه و همه کشورهای عربی و عموما مسائل کشورهای عربی انجام شود.
سوریه همواره درکنار مساله فلسطین خواهد ایستاد
العالم: درباره تحولات فلسطین و حمله به قدس و محله شیخ جراح و مسجد الاقصی و حمله به غزه؛ موضع سوریه برای حمایت از فلسطینی ها و حمایت از مساله فلسطین معمولا واضح و ثابت است چرا سوریه چنین موضعی دارد و چرا بر موج عادی سازی با نظام های عربی نپیوست با توجه به اینکه به خاطر موضع گیری به ویژه نسبت به مساله فلسطین با مشکلاتی روبرو می شود؟
سفیر سوریه: منافع و خواست سوری‌ها در تعیین سیاست های داخلی سوریه به ویژه روابط عربی و بین المللی اش نقش مهمی دارد و البته مساله فلسطین و ملت فلسطین مساله اصلی مردم سوریه است.
سوریه بهای زیادی برای دفاع از مساله فلسطین پرداخته است و حوادث ده سال گذشته دلیل روشنی بر آن است، اما مطمئن باشد سوریه در کنار مساله فلسطین و ملت فلسطین تا بازپس گرفتن کامل حقوقش خواهد ایستاد.
سه سنگی که ترامپ در مسیر دیپلماتیک با سوریه انداخت
العالم: درباره برقراری روابط مجدد با غرب به ویژه پس از انتخابات سوریه، بدون شک دارای تبعات سیاسی است آیا شاهد گشایش نزدیکی با کشورهای اروپایی خواهیم بود؟ درباره رابطه با آمریکا چطور؟
سفیر سوریه: امیدوارم غرب و همه جهان خوانش جدیدی از سوریه در سایه نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری داشته باشند. نکته دوم من به یاد دارم پایان سال 2018 سخنان زیادی در محافل سیاسی و دیپلماتیک درباره از سر گیری روابط بسیاری از کشورهای عربی و خارجی و بازگشایی سفارت هایشان در جمهوری عربی سوریه مطرح شد و عملا نیز نیز برخی از کشورهای عربی سفارت‌های خود را در دمشق گشودند.
به یاد دارم در آن دوره آمریکا در دوره ترامپ از این تحولات مثبت در روابط سوریه با کشورهای عربی خشمگین شد و سه نگرش منفی همان موقع آورد: نخست نه به روابط دیپلمایک با سوریه، دوم نه به بازگشت سوریه به اتحادیه کشورهای عرب و نه به سرمایه گذاری برای بازسازی سوریه و به شکلی ناگهانی همه چیز در آن زمان متوقف شد. اما اکنون امیدوارم بایدن سیاست ترامپ را دنبال نکند.
العالم: پس از انتخابات شماری از سفارت خانه های غربی نیز بازگشایی خواهد شد!
سفیر سوریه: درسته بازگشایی شده است.
العالم: هم چنین پیام هایی به دمشق ارسال می شود، آیا انتظار دارید این وضعیت در برقراری مجدد روابط با سوریه نیز مشاهده شود؟
سفیر سوریه: امیدواریم ... و امیدواریم همه دنیا بر اساس نتایج انتخابات ریاست جمهوری ارزیابی مجددی داشته باشد و من اکنون تاکید می کنم دمشق از همه گام های مثبت از هر جهت گه کشورهای عربی دوست یا کشورهای اروپایی برداشته شود، استقبال می کند البته اگر هدف از آن تسریع پایان بحران سوریه و بازگشتن امور به روال عادی و بازسازی تخریب های این جنگ ظالمانه طی ده سال اخیر است.