العالم - جهان اسلام
یافته‌های نشریه آمریکایی "لانگ وار ژورنال "نشان می‌دهد که برای نخستین بار در ۲ دهه گذشته مناطق تحت کنترل طالبان از مناطق تحت کنترل دولت افغانستان بیشتر شده است.
این گزارش درحالی منتشر می‌شود که سقوط سریالی مناطق مختلف افغانستان ادامه دارد و برخی مناطق این کشور نیز بدون درگیری به این گروه واگذار شده اند.
این نشریه آمریکایی نوشت که در حال حاضر تنها ۹۲ شهرستان یا ۲۳ درصد از مجموع شهرستان‌های افغانستان تحت کنترل دولت قرار دارند.
این درحالی است که ۱۰۷ شهرستان یا ۲۷ درصد از مجموع شهرستان‌های افغانستان تحت کنترل طالبان است و ۱۹۹ شهرستان دیگر یا ۵۰ درصد از آنها نیز همچنان صحنه درگیری طالبان و نیروهای دولتی است.
طالبان روز گذشته در ادامه حملات خود با تصرف ۶ شهرستان در استان های بلخ، قندوز و اورزگان با عبور از کمربند امنیتی شهر مزارشریف عکسی از دروازه ورودی این شهر در فضای مجازی منتشر کرد که باعث نگرانی مردم این شهر شده است.
به دنبال انتشار این تصویر، شماری از فرماندهان سابق جهادی، نمایندگان مجلس و مردم خود را برای دفاع از مزار شریف آماده کردند.
براساس گزارش منابع امنیتی طالبان در هفته های اخیر، شهرستان های "قلعه زال"، "دشت ارچی" در ولایت قندوز، "شولگره" و "کشنده" ولایت بلخ ،شهرستان "جلگه" و " دوشی" در بغلان و ۵ شهرستان در ولایت تخار را تصرف کردند.
"وفی‌الله رحمانی" رئیس شورای ولایتی «تخار» اعلام کرد که پس از سقوط شهرستان «بهارک»، شهرستان‌های «بنگی»، «چال»، «هزارسمچ»، «ینگی‌قلعه» و «نمک‌آب» نیز به تصرف طالبان درآمده است.
نمایندگان بخش شمال افغانستان تأکید کردند، اکنون در گیری‌ها بین دوطرف در ۵ شهر شمال کشور یعنی "میمنه" در فاریاب، "تالقان" در تخار، "پلخمری"بغلان و قندوز و مزارشریف نیز آغاز شده است.
سقوط سریالی این شهرستان‌ها درحالی جریان دارد که رئیس جمهوری افغانستان در حکم‌های جداگانه‌ای «بسم‌الله محمدی» را به‌عنوان سرپرست وزارت دفاع و «عبدالستار میرزکوال» را به‌عنوان سرپرست وزارت کشور منصوب کرد.
گفتنی است که طی دو ماه گذشته بیش از ۳۰ شهرستان و قرارگاه نیروهای امنیتی به تصرف طالبان درآمده اند.
منابع محلی در ولایت هرات در غرب افغانستان به رسانه‌ها گفته‌اند که تمامی نیروهای امنیتی توسط بالگرد از تنها پاسگاه شهرستان «اوبه» در این ولایت به مرکز منتقل شدند.
گفته می‌شود که در شهرستان" اوبه" دیگر نیروی دولتی وجود ندارد و این نخستین شهرستان از هرات است که در اختیار کامل طالبان قرار گرفته است.
بسیج مردم علیه طالبان در استان های جوزجان، فاریاب، تخار، بغلان، پروان و قندوز نیز آغاز شده و پس از رسیدن طالبان در حومه مرکز این استان ها مردم برای دفاع از شهر آماده شده اند.
میررحمان رحمانی رئیس مجلس افغانستان نیز دیروز در نشست علنی مجلس از دولت خواست که برای مردم سلاح و تجهیزات نظامی فراهم کند تا آنها در کنار نیروهای امنیتی از شهر و روستاهای خود دفاع کنند.
درحالی که سقوط سریالی شهرستان‌های افغانستان ادامه دارد، وزیر خارجه افغانستان گفت که خروج نیروهای خارجی برای طالبان یک تعبیر غلط برای پیروزی ایجاد کرده است.
«حنیف اتمر» وزیر خارجه افغانستان در مجمع دیپلماسی آنتالیا اظهار داشت که تصمیم ناتو برای خروج نظامی از افغانستان روایت و تعبیر «غلط» پیروزی را برای طالبان بوجود آورده است.
وی افزود که این موضوع می‌تواند عواقب ناگواری از جمله: «خطر از دست دادن دستاوردهای مشترک دو دهه اخیر، شامل حقوق زنان، دختران، کودکان و اقلیت‌ها؛ بازگشت افغانستان به خانه امن تروریست‌ها؛ ظهور مجدد شبکه‌های تروریستی و مهاجرت تعداد چشمگیر افغان‌ها به کشورهای همسایه و اروپایی» را درپی داشته باشد.
وزیر خارجه افغانستان گفت که گروه القاعده و وابستگان آن در ۱۱ ولایت افغانستان حضور دارند و گروه‌هایی مانند «تحریک اسلامی ازبکستان»، «جنبش اسلامی ترکستان شرقی»، «خطیبه امام البخاری» و سایر گروه‌ها نیز در ولایت‌های شمالی افغانستان مانند قندوز و فاریاب فعالیت دارند.
در طی دو ماه گذشته حدود ۲۰ شهرستان و قرارگاه نیروهای امنیتی به تصرف طالبان درآمده که در بسیاری موارد شهرستان‌ها و قرارگاه‌ها با میانجیگری متنفذان محلی به طالبان واگذار شده است.
نقش کمیته دعوت طالبان در تصرف شهرها
براساس گزارش‌ها، تسلیم شدن نیروهای امنیتی معمولاً کار کمیته «دعوت و ارشاد» طالبان است که پس از قطع راه‌ها و خطوط تدارکاتی با فرماندهان نظامی افغان یا خانواده‌های آنها تماس می‌گیرند و پیشنهاد می‌دهند که زندگی آنها را در ازای تسلیم کردن مواضع، سلاح و مهمات می‌بخشند.
نشریه آمریکایی «نیویورک تایمز» درباره وضعیت وخیم امنیتی افغانستان نوشت که در ماه گذشته میلادی ۲۶ پاسگاه و پایگاه نیروهای امنیتی در چهار ولایت لغمان، بغلان، وردک و غزنی به طالبان تسلیم شده‌اند.
این گزارش می‌افزاید که در این پاسگاه‌ها و پایگاه‌ها نیروهای افغان که تحت محاصره طالبان قرار داشتند مهمات نیروهای افغان تمام شده، مواد خوراکی بسیار کم بود و برخی از نیروهای پلیس در ۵ ماه گذشته حقوق دریافت نکرده بودند.
نیویورک تایمز ادامه داد که طالبان پس از محاصره این مراکز نظامی پیام «تسلیم شوید یا بمیرید» را به بزرگان محل می‌دادند تا آنها پیام را به نیروهای امنیتی منتقل کنند.
براساس این گزارش نیروهای پلیس افغان در ازای تسلیم شدن به طالبان و تحویل دادن سلاح و تجهیزات خود و تعهد اینکه دیگر به صفوف نیروهای امنیتی نمی‌پیوندند اجازه عبور ایمن و بازگشت به خانه‌های خود را پیدا کردند.
پیش از این نیز طالبان درباره تسلیم نیروهای افغان با آنها مذاکره کرده بود، اما هیچگاه سقوط پایگاه‌ها با مقیاس و سرعت اخیر در ۴ ولایت افغانستان واقع در شمال، شرق و غرب کابل انجام نشده بود.
نیویورک تایمز نوشت که تسلیم نیروها معمولاً کار کمیته دعوت و ارشاد طالبان است که پس از قطع راه‌ها و خطوط تدارکاتی نیروهای افغان دست به کار می‌شوند. سران این کمیته یا فرماندهان نظامی با فرماندهان نظامی افغان یا خانواده‌های آنها تماس می‌گیرند و پیشنهاد می‌دهند در ازای تسلیم کردن پایگاه، سلاح و مهمات زندگی نیروها را ببخشند.
از سوی دیگر امرالله صالح» معاون اول رئیس جمهوری افغانستان درباره وضعیت امنیتی این کشور می‌گوید: «در بسیاری از مناطق که نام آن را سقوط گذاشته‌اند، طالبان با ایجاد یک خط باریک پیشروی کرده است و عقبه آنها عمق و پهنا ندارد.
وی با انتشار پیامی در صفحه فیسبوک خود، پیشروی طالبان را «تبلیغات» خواند و از مردم این کشور خواست تا «فریب» آن را نخورند.
«طارق آرین» سخنگوی وزارت کشور افغانستان در واکنش به واگذاری پاسگاه‌ها و پایگاه‌های امنیتی به طالبان در پی میانجیگری متنفذان محلی گفت که این کار همکاری مستقیم با دشمن محسوب می‌شود و تاکید کرد تاکنون چندین نفر در رابطه با این موضوع بازداشت شده‌اند و دستور بازداشت میانجیگران نیز از قبل صادر شده است.
«عبدالله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه افغانستان نیز اظهار داشت که «آزادی پی در پی شهرستان‌ها توسط نیروهای امنیتی جزیی از برنامه منظم نیست و ادعاها نیز بر اینکه شهرستان‌ها براساس یک طرح برنامه‌ریزی شده به طالبان واگذار می‌شود، نادرست است.
عبدالله افزود: عوامل متعددی باعث می‌شود که نیروهای امنیتی شهرستان‌ها و مناطق را رها کنند و اگرچه سقوط پی در پی شهرستان‌ها نگرانی‌هایی را در بین مردم ایجاد کرده است، اما مردم از نیروهای امنیتی حمایت می‌کنند.
رئیس شورای عالی مصالحه ملی با اشاره به گفت‌وگوهای صلح گفت: «جمهوری اسلامی افغانستان و جامعه جهانی هم عقیده هستند که معضل کنونی افغانستان راه‌حل نظامی ندارد، اما طالبان تا کنون هم قانع نشده است.
وی درباره اعلامیه علمای مسلمان در عربستان سعودی نیز خاطرنشان کرد که با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، آخرین دلیل ادامه جنگ از میان رفت، ادامه این جنگ دیگر مشروعیت ندارد و تنها راه حل ادامه مذاکرات است.
در جناح جمهوریت اکنون همه به این باور رسیده اند که گروه طالبان صلح نمی خواهند بلکه در تلاش گرفتن قدرت از طریق جنگ است که این سخنان طی یک هفته گذشته در سخنان عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی، عبدالحفیظ منصور عضو هیأت گفت وگو کننده دولت با طالبان و فرماندهان ارتش شنیده شده است.
نقش دست های پشت پرده در سقوط شهرها
برخی آگاهان نظامی و سیاسی بر این باورند که دست‌های پشت پرده و برخی حلقه هایی از درون دولت در سقوط شهرها نقش دارند.
گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان به طلوع نیوز گفت که دلیل سقوط شهرها وابسته بودن نیروهای افغان به حمایت هوایی و زمینی نیروهای خارجی است و اکنون که این پشتیبانی کم شده، نیروهای دولتی شکست می خورند.
به باور حکمتیار، از طرف دیگر برخی شهرستان ها بدون هیچ مقاومتی با تمام تجهیزات به طالبان واگذار شده است که این روند نیز مشکوک و از دست داشتن افراد پشت پرده در این رویدادها حکایت دارد.
خروج مسوولانه نظامیان خارجی
مجلس نمایندگان افغانستان (ولسی جرگه) چندی پیش در نشست علنی خود ضمن اعلام اینکه به تصمیم آمریکا و پیمان سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) درباره خروج نیروهایش از افغانستان احترام می‌گذارد؛ افزود: همانطوریکه حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان براساس یک توافق دو جانبه بود، خروج آنها نیز باید مسئولانه باشد.
کمیسیون امور دفاعی و تمامیت ارضی مجلس نمایندگان افغانستان با انتشار بیانیه ای افزود که خروج نیروهای آمریکا و ناتو با توجه به ظرفیت موجود نظامیان افغانستان باعث نگرانی است.
همزمان ژنرال "اسکات میلر" فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان نیز در مصاحبه ای گفته است که انتظار دارد با ادامه عقب نشینی ایالات متحده و متحدانش در ناتو از افغانستان، خشونت در این کشور افزایش یابد.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، روز ۱۴ آوریل اعلام کرد که ۲ هزار و ۵۰۰ سرباز باقی‌مانده آمریکا در افغانستان تا ۱۱ سپتامبر خارج می‌شوند. ناتو هم گفته است که از همان جدول زمانی واشینگتن پیروی می‌کند و در همان تاریخ، ۷ هزار سرباز غیرآمریکایی این نیرو را از افغانستان بیرون می‌آورد.
درحالی که جنگ بین نیروهای دولتی و طالبان در بسیاری از شهرستان ها، استان ها و ولایات افغانستان به شدت ادامه دارد، اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان قرار است در راس هیاتی برای گفت وگو با همتای آمریکایی خود عازم واشنگتن شود.
این سفر درحالی انجام می شود که بسیاری از کارشناسان افغان با اشاره به خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از این کشور، خواستار خروج مسوولانه این نیروها از کشورشان شدند و سقوط بسیاری از شهرها را نتیجه پشتیبانی نکردن هوایی از نیروهای دولتی عنوان کردند.
ایرنا