العالم - ایران / سیاسی
ابوالفضل ظهره وند، سفیر سابق ایران در افغانستان در گفتگوی اختصاصی با شبکه العالم درباره خروج آمریکایی ها از افغانستان گفت: آمریکایی ها قطعا مجبور به خروج از افغانستان شدند زیرا به اهداف منطقه ای و راهبردی خود نرسیدند اما آن ها به همین سادگی حاضر به ترک کامل از افغانستان نخواهند شد و تلاش می کنند به نحوی در سایه دور جدید بحران ها در افغانستان بمانند.
وی با بیان اینکه آمریکایی به آن چیزی که در نظر داشتند در افغانستان دست نیافتند، تصریح کرد: آمریکایی ها اگر در افغانستان موفق نشدند، از مسیر خود نیز خارج نمی شوند. آمریکایی ها در تلاشند موقعیت جهانی آمریکا را برگردانند و بایدن نیز با همین شعار حرکت می کند، در افغانستان نیز بایدن ادامه سیاست های ترامپ را پیش می برد و بعضا با سرعت بیشتری سیاست های ترامپ را دنبال می کند برای مثال در مسئله چین نیز بایدن همچون ترامپ رفتار می کند و لذا در راستای تحقق این اهداف در تلاشند تا حضور خود در افغانستان را حفظ کنند.
سفیر سابق ایران در افغانستان اظهارداشت: استراتژی یک جاده یک کمربند شی جین پینگ رئیس جمهور چین دال مرکزی اش مناطق پیرامونی افغانستان است و اگر افغانستان متلاشی شود تاثیرات مستقیم بر اهداف چین می گذارد که خسارت بسیار سنگینی به چین وارد می کند.
* آمریکایی ها از افغانستان خارج نمی شوند/ سیا 18 هزار سرباز افغان را آموزش داده است
ظهره وند با بیان اینکه ارزیابی بنده این است که آمریکایی ها باقی می مانند و در تلاشند مدیریت بحران منطقه را دست داشته باشند گفت: در همین راستا آمریکا تلاش کرد در آسیای میانه پایگاه بگیرد که موفق نشد و الان از ظرفیت پایگاه های خود در خلیج فارس و دریای عمان استفاده می کند.
وی با اشاره به این نکته که آمریکایی ها شرکت های امنیتی را در داخل افغانستان شکل دادند بیان داشت: سیا 18 هزار سرباز افغان را آموزش داده است تا سناریوی جنگ داخلی را مدیریت کنند تا به اهدافشان برسند از همین رو آمریکایی ها از افغانستان خارج نمی شوند.
سفیر سابق ایران در افغانستان تاکید کرد: ملت افغانستان باید درباره سرنوشت خودشان تصمیم بگیرد.
ظهره وند ادامه داد: حضور نظامی آمریکایی ها در افغانستان توجیهی نداشت فرمانده نظامی آمریکا مک کنزی هم افغانستان را در روزهای آتی ترک می کند و اخباری داریم که 650 هزار نیرویی که قرار بود از سفارتشان حفاظت کند با جدی تر شدن اقدامات طالبان به مجبور می شوند افغانستان را طی یک هفته آتی با گروه دیپلماتیک خود ترک کنند اما آن ها در نظر دارند غیر مستقیم افغانستان را مدیریت کنند.
افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان؛ در صورت تشدید جنگ داخلی
ابوالفضل ظهره وند، سفیر سابق ایران در افغانستان گفت: آمریکایی ها برای ایجاد ثبات به منطقه نیامده اند، حضور آنها در منطقه و بی ثباتی افغانستان صرفا در مسیر اهداف فرامنطقه آنهاست، خروج این زمان آنها از افغانستان نیز مورد سوال است، چرا خروج غیرمسئولانه؟ چون آمریکایی ها با دولت افغانستان کاپیتولاسیون امضا کردند و متعهد شدند که تا 2025 امنیت دولت افغانستان را تضمین کنند ولی زیر میز زدند.
وی تصریح کرد: درصورت تشدید جنگ داخلی در افغانستان، میزان تولید مواد مخدر، قاچاقو مهاجرت افزایش پیدا می کند.
رشد داعش در شمال افغانستان به موازات حضور سیا
ظهره وند خاطرنشان کرد که آمریکایی ها به دنبال تبدیل افغانستان به یک سیاه چاله هستند تا امنیت کشورهای اطراف هم در خود ببلعد به همین خاطر هم وزیر خارجه روسیه از رشد داعش در شمال افغانستان به موازات حضور سیا در این کشور ابراز نگرانی کرده است.
تشکیل جنبش های مردمی مقاومت با شکل گیری شورای عالی رهبران؛ راه اخراج اشغالگران
دیپلمات ایرانی یادآور شد: آمریکایی ها به دنبال این هستند که با استفاده از نیروهای سیا حضور خود را در افغانستان تثبیت کنند، بنابراین اگر جنبش های مردمی با شکل گیری شورای عالی رهبران اتفاق بیفتد، آنگاه به طور قطع می توانیم بگویی که آمریکایی ها اخراج شدند، جنبش مردمی می تواند تبدیل به مقاومت شود و این مقاومت معادلات منطقه را به نفع مردم افغانستان و به ضرر آمریکا تغییر می دهد، اما اگر شورای عالی رهبران تشکیل نشود با یک آنارشی که مطلوب اهداف آمریکاست روبرو می شویم
داعش سرمایه سیاسی و بازیگری آمریکا در منطقه است
ظهره وند در خصوص حضور داعش در افغانستان گفت: افغانستان برخلاف برخی کشورهای عربی به طور طبیعی از دید مذهبی و فرهنگی بستر مناسبی برای رشد و توسعه داعش نیست، اما اینکه داعش سرمایه سیاسی و بازیگری آمریکاست بنده با آن موافق هستم، آمریکایی ها با استفاده از پایگاه هایی که در افغانستان دارند به روند انتقال عناصر داعش استفاده کردند، نیروهای داعش برخی سفارشات را برای برخی نیروها در داخل افغانستان اجرا می کنند، مثل حمله به مدرسه دخترانه، بیمارستان زنان در غرب کابل و یا ترورهایی که صورت می گیرد از جمله سفارشاتی است که به داعش داده شده است.
این دیپلمات ایرانی افزود: در بلند مدت می تواند نیروهای تکفیری از جمله داعش با نیروهای دیگری که در بین طالبان هستند با یکدیگر متحد شوند چرا که ریشه های اعتقادی مشترکی دارند، همه آنها خواب خلافت اسلامی را می بینند، آمریکا اینها را برای جنگ نیابتی سرمایه خود می داند.
طالبان تغییر جوهری نداشته، اما تغییر گفتمانی کرده است
ظهره وند در مورد طالبان و تحول سیاسی آنها در افغانستان گفت: طالبان یک موقع است که تغییر گفتمانی دارد و یک موقع است که تغییر رویکردی و جهت گیری کلی دارد، من به عنوان یک کارشناس فکر نمی کنم طالبان تغییر جوهری کرده باشد، اما تغییر گفتمانی دارد، هر جریانی و هر گروهی طی 20 سال قطعا تغییر می کند چون دنیا در حال تغییر است اما مهم این است که این تغییرات را در صحنه میدانی مشاهده کنیم این تغییر را من نمی بینیم؛ برای نمونه طالبان اهل مذاکره نیست، اگر تغییر کرده بود باید می نشست پای میز مذاکره.
ظهره وند در پاسخ به این سوال که طالبان با طرف آمریکایی مذاکره کرده است و همچنین در تهران نیز برای مذاکره حضور پیدا کرد است گفت: آنها این مذاکره را با طرف آمریکایی کرده اند اما اصل ماجرا و دولت افغانستان است و تهران هم می خواست تسهیل کننده باشد و می خواست همین گرفتاری را رفع کند.
نگاه ایدئولوژیک طالبان تغییر نکرده است
وی افزود: تهران وقتی دید که دولت [افغانستان] نمی تواند مستقیم یک مذاکره پایدار و جدی را با طرف طالبان داشته باشد براساس همین ادعایی که طالبان داشت خواستیم ببینیم که مشکل کجاست، که من تصورم این است که مشکل در همان نگاه معرفتی و ایدئولوژیک طالبان است که تغییر نکرده است، کماکان نقشی برای مردم قائل نیستند، انتخابات را حرام می دانند و حاضر به مشارکت در قدرت نیستند، آقای اشرف غنی 40 تا 50 درصد به آنها سهم داد، مسئله دیگر توقف درگیری ها، آتش بس پایدار را نپذیرفتند و ادعا می کردند ما برای اینکه نیروی خارجی را بیرون کنیم می جنگیم و حال که نیروهای خارجی رفتند دیگر چه توجیهی دارید. بیش از 110 هزار از مردم نظامی و غیر نظامی در طی بیست سال کشته شدند نیمی از کشته شدگان مربوط به آمریکایی ها و ناتو است اما نیم دیگر مربوط به طالبان است و جالب اینکه طی دو سالی که آنها با آمریکایی ها توافق کردند، یک نیروی آمریکایی و ناتو کشته نشدند پس سوال این است که شما برای چه کسی می جنگید آیا شما مسئله تان با مردم است؟ این خلافت اسلامی یا امارت اسلامی که شما می گویید و دنیا هم آن را نمی پذیرد هدفش چیست و مردم چه نقشی دارند و چرا مردم باید قربانی شوند؟ اینها سوالات کلیدی است و طالبان هیچ تغییری نکرده جز ظاهر و شیوه گفتمان و مقداری در دیالوگ سیاسی مسلط شدند ولی از نظر جهت گیری تفاوتی نکردند و جهت گیری گذشته را دارند حتی در بعضی موارد مصمم تر هستند.
ظهره وند در مورد مذاکرات طالبان گفت: وقتی قرار است مذاکره کنید یعنی آماده باشید امتیاز بدهید و امتیاز بگیرید؛ طالبان وقتی سر میز مذاکره با آمریکایی ها نشست فقط امتیاز گرفت. یکی از ایرادهایی که به آقای ترامپ می گرفتند همین بود، به آنها مشروعیت داد و 5 هزار زندانی آنها را آزاد کرد و سبب شد طالبان بتواند در موقعیت امروز قرار بگیرد؛ اما طالبان اگر این دعا را دارد که تغییر کرده است می توانست با دولت مذاکره کند و حتی دولت انتقالی تشکیل دهند حتی از اشرف غنی گذشته بودند و گفتند دولت اشرف غنی را کنار می گذاریم و دولت مشترک تشکیل می دهیم باز هم نپذیرفتند لذا نشان می دهد که طالبان در همان اندیشه های سابق است اما اگر می گوید امارت اسلامی و نه خلافت به نظر من این از همان تغییرات سیاسی است که در طالبان شکل گرفته است برای اینکه حساسیت ها را کم کنند تا بتوانند در گام اول به هدفشان برسند و در گام بعدی قطعا به سمت خلافت اسلامی خواهند رفت پس این نشانه زیرکی طالبان است و تغییراتشان در راستای نفوذ گفتمانی شان برای رسیدن به اهدافشان در جنبه سیاسی است.
دید ملت افغانستان نسبت به طالبان
ظهره وند در پاسخ به این سوال که مردم افغانستان چه دیدی به طالبان دارند و آیا مورد قبول آنها هستند، خاطر نشان کرد: مردم افغانستان کماکان متاثر از سابقه عملکرد طالبان هستند رفتار آنها را هم که می بینند طالبان هم وقتی می گویند امارت اسلامی هیچ طرح ایجابی ندارند یعنی مشخص نیست منظورشان امارات متحده عربی است یا چه چیزی می خواهند بسازند. ضمن اینکه آنها می دانند که دنیا و کشورهای منطقه نسبت به خلافت اسلامی و شیوه حکمرانی گذشته طالبان حساس هستند، به همین خاطر از عنوان امارت اسلامی استفاده می کنند و می خواهند بگویند ما قصد توسعه طلبی نداریم و می خواهیم صرفا در داخل افغانستان این حکومت را در اندازه امارت اسلامی شکل دهیم یعنی برای شمال، جنوب، غرب و مرکز هر کدام به صورت جداگانه یک امیر بگذارند و یک امیرالمومنین هم داشته باشند مثل امارت متحده عربی اما همه واقف هستند که این هیچ دورنمای روشنی ندارد و از دل آن می تواند ائتلاف با القاعده و داعش و النصرة و جریانات تکفیری منطقه بیرون بیاید و تبدیل به خلافت اسلامی شود به همین دلیل مردم افغانستان نسبت به پیشروی های طالبان بسیار نگران هستند. ولسوالی‌های افغانستان (یکی از واحدهای تقسیمات کشوری افغانستان است که برابر واحدی در حدود فرمانداری و شهرستان در ایران می‌شود) که دارند سقوط می کنند ظرفیت مقاومت ندارند و ولایت ها و استانها که اکثر جمعیت افغانستان در آنها متمرکز هستند همه در ناامنی به سر می برند.
وی افزود: طبق آخرین اخبار از ۳۷۰ ولسوالی، طالبان توانسته تعداد ۱۰۰ شهرستان یا ولسوالی را تصرف کند و تازه ترین این تصرفات در شرق و شمال شرق یعنی اطراف فیض آباد و بدخشان اتفاق افتاد که این سقوط نه به دلیل قوت طالبان بلکه به دلیل ضعف دولت و خلاء ناشی از خروج غیر مسولانه آمریکا است چون آنها قبلا پوشش هوایی یا اطلاعاتی یا لجستیکی می دادند که الان متوقف شده است و به این خاطر پاسگاه ها از ترس جانشان و به دلیل نرسیدن پشتیبانی های مرکز منطقه را ترک می کنند در نتیجه این منطقه سقوط کردند.
ظهره وند اشاره کرد که تصور می کنم این وضعیت برای آمریکایی ها قابل پیشبینی بود و این خروجی نهایی از "توافق ۲" است. آنها به طالبان رسمیت و مشروعیت دادند، نیروهای زندانی آنها را آزاد و دولت را تضعیف کردند.
سفیر سابق افغانستان در پاسخ به این سوال که آیا حضور طالبان به معنی پاکسازی قومی در افغانستان است گفت: اگر طالبان را متغیر مستقل ببینیم، این احتمال ضعیف است یعنی خودشان تصمیم گرفتند و بالاخره با مردم کنار می آیند ولی اگر یک متغیر وابسته باشند و کارگردان پشت صحنه را پاکستان بدانیم، تصور می کنم پاکسازی قومی اتفاق خواهد بیافتد چون در داخل پاکستان جمعیت پشتون ها بیش از سه برابر جمعیت درداخل افغانستان است و جمعیت کوچی ها را داریم و قطعا آنها به داخل افغانستان منتقل می شوند بنابراین باید دید طالبان مستقل است یا وابسته؟
*شبکه العام گفتگویی اختصاصی با یکی از اعضای برجسته و یا سخنگویان طالبان درخصوص نگاه ایشان به مسائل مختلف را در دستور کار دارد که متعاقبا تقدیم خواهد شد*