العالم _ ایران / اقتصادی
"سید احسان خاندوزی" وزیر امور اقتصادی و دارایی در گفتگو با شبکه العالم در رابطه با جایگاه اقتصادی ایران در دنیا و تغییر این جایگاه نسبت به سال های قبل اشاره کرد و گفت: در طول سه سال اخیر، دور جدید تحریم های اقتصادی آمریکا علیه دولت و ملت ایران موجب کاهش شاخص های اقتصاد ایران شده که البته فراگیری و پاندمی کرونا و افزایش سطح عمومی قیمت ها و تورم هم اثر مضاعفی بر کاهش رشد اقتصادی ایران داشته است، به نحوی که ما امروز شاهد رتبه پایین‌تر اقتصاد ایران نسبت به سال سال های 2017 و 2016 هستیم.
خاندوزی در ادامه ابراز امیدواری کرد، با توجه به تدابیر جدید دولت در حوزه اقتصادی، به توان در سال های 2022 - 2021 و سال‌های پس از آن، هم در میزان تولید ناخالص داخلی اقتصاد ایران که شاخص رشد اقتصادی محسوب می شود و هم در زمینه شاخص تورم و سطح عمومی قیمت‌ها که نشان دهنده قدرت خرید خانوارهاست، در هر دو جهت شاهد بهبود باشیم.
توجه ویژه به ظرفیت های منطقه از دستورکارهای جدی دولت
وی افزود: یکی از دستورکارهای جدی دولت آیت الله رییسی توجه ویژه به ظرفیت های منطقه ای و اساسا منطقه گرایی و سیاست همسایگی است که با توجه به پیگیری ها و تحرکات خوبی که در ماه های اخیر صورت گرفته و گسترش هم خواهد یافت، امیدواریم بتوان با استفاده از ظرفیت‌های کشورهای منطقه به سرعت از دوران رکود اقتصادی خارج شده و شاهد همبستگی اقتصادی بیشتر کشورهای منطقه در ماه های آینده باشیم.
وزیر امور اقتصادی و دارایی اظهار داشت: 16 سال پیش وقتی که سیاست های کلی مربوط به خصوصی سازی و افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد ایران توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ و تبدیل به یک قانون مصوب در مجلس شورای اسلامی شد آغاز حرکتی جدید بود، مبنی بر اینکه اولا زمینه‌های ورود و فعالیت بخش های غیردولتی در اقتصاد ایران افزایش یابد و سهم بنگاه‌ها و شرکت‌های دولتی از ناحیه ورود فعالان اقتصادی بخش خصوصی تعدیل و اصلاح شود و به موجب آن، موتور رشد اقتصادی کشور شرکت های غیر دولتی باشند و از سوی دیگر، دولت هم، از بخشی از مالکیت ها و تصدی گری ها خود در حوزه اقتصاد بکاهد و آنها را واگذارکند و به بیان تخصصی همان خصوصی سازی است، که شاید، امر واگذاری شرکتها در فرآیند خصوصی سازی جزو مهمترین پروژه های 15 سال گذشته و دارای سهم بسیار بالایی در اقتصاد ایران بوده است.
خاندوزی در بخشی دیگری از مصاحبه با شبکه خبری العالم به این نکته اشاره کرد که خروجی ها و نتایج سیاست خصوصی سازی به طورکامل رضایت بخش نیست و می تواند بیش از اینها ثمرات مطلوب داشته باشد و اخیرا در وزارت اقتصاد و دارایی به منظور تامین هر دو هدف سیاست گذار، تیمی را مامور بازنگری قانون در این زمینه کرده ایم.
وی افزود: اولا هدف افزایش و کارایی و بهره وری شرکت های اقتصادی دنبال شود و ثانیا نقش افرینی بخش های غیردولتی به نحو عادلانه ای در اقتصاد ایران رقم بخورد، البته در عرصه اقتصادی ایران پیگیری همزمان این دو هدف کار بسیار ظریف و دشواری است که اقتصاد ایران بخش اعظم این راه را طی کرده است اما با توجه به چشم انداز پیش رو برای خصوصی سازی برخی دیگر از شرکت ها، نیازمند بازنگری، تصحیح مسیر و درس گرفتن از نقاط ضعف گذشته هستیم و امیدواریم در ماه های آینده با تصویب مصوبه جدید در هیات دولت ، شاهد این باشیم که مسیر خصوصی سازی در اقتصاد ایران نه تنها کند نشود بلکه نقاط ضعفی که پیش از این وجود داشته ، اصلاح شود.
افزایش 40 درصدی صادرات نفت ایران با وجود تحریم ها
وزیر اقتصادی گفت: بخش نفت و گاز یکی از مزیت‌های اقتصاد ایران بوده و در آینده هم خواهد بود، بنابراین ما بر افزایش ظرفیت بخش نفت و گاز برای رشد اقتصاد ایران متمرکز هستیم، در طول 5 ماه گذشته علی رغم اینکه تحریم‌های ایالت متحده کاهش نیافته و هنوز هم مذاکرات ایران با کشورهای 1+4 به نتیجه قطعی نرسیده است اما صادرات نفت ایران نسبت به دوران آغاز دولت جدید نزدیک به چهل درصد افزایش یافته است، بنابراین ما همچنان بر نقش‌آفرینی ویژه بر بازار نفت و گاز تاکید داریم از همین رو از هدف گذاری جمهوری اسلامی ایران است که بتواند از نفت و گاز به عنوان موتور و پشتیبانی برای رشد سایر بخش های اقتصادی استفاده کند به همین منظور تلاش می کنیم، زنجیره‌ها و حلقه‌های پایین دستی حوزه نفت و گاز در کشور توسعه یاید که بتوانیم با ارزش افزوده بیشتری در بخش های پالایشی و پتروشیمی محصولات را صادر کنیم و بدون اینکه اقتصادی کشور، هدف گذاری های توسعه نفت و گاز خود را از دست دهد، سهم صادرات نفت خام را کاهش دهیم .
وی افزود: قرارداد های جدیدی در مورد توسعه بخش های نفت و گاز منعقد شده که اقتصاد کشور را آسیب پذیر می کند اما انچه به وزارت خانه ما بیشتر مرتبط است، وابستگی بودجه دولت به صادرات نفت و گاز است که باید این وابستگی را کاهش و سهم درامدهای غیرنفتی مثل مالیات را افزایش دهیم، حتی در صورت تحریم و یا مشکلات خارجی، دولت در ایفای وظایف خود دچار مشکل نخواهد شد.
اعتراف آمریکایی ها به شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران
خاندوزی گفت: مایلم تاکید کنم در دهه‌های گذشته هیچ اقتصادی نداشتیم که تا این حد در معرض فشارهای تحریمی و تنگناهای خارجی به شکل مستمر و با شدید ترین ابعاد قرار گرفته باشد و توانسته باشد همچنان مسیر رشد خود را هر چند با فراز و فرود ادامه دهد. آنچه که اخیرا وزیر امور خارجه آمریکا در مورد شکست سیاست فشار حداکثری گفت به نظرم بهترین اذعان و اعتراف به این است که اقتصاد ایران توانست از این فشار و امتحانی که در آن قرار داشت موفق بیرون بیاید.
وی افزود: ما دوره ایی را نمی شناسیم که تا این حد دوره طولانی فشارهای اقتصادی در یک اقتصاد تداوم پیدا کند و آن اقتصاد بتواند همچنان نه تنها در کارهای اصلی خود مثل تولید و صادرات حرکت کند، بلکه هدف گذاری های بالاتری را در پیش بگیرد.
با اتکا بر توانمندی‌های داخلی و همکاری‌های منطقه‌ای توانستیم کاری کنیم تا تحریم موجب توقف اقتصاد ایران نشود
خاندوزی اظهارداشت: در طول ۱۰ ماه گذشته میزان صادارت ایران ۳۷ درصد افزایش پیدا کرده است و میزان واردات هم ۳۴ درصد افزایش داشته است این در شرایطی است که به نظر می رسید کشوری که در شدیدترین فشار های تحریمی است ، نباید شاهد چنین افزایشی در میزان تجارت خارجی باشد چون مهم ترین نقطه ایی که تحریم اثر خود را بر اقتصاد وارد می کند تجارت خارجی است و ما توانسته ایم علی رغم همه این فشار ها صادرات و واردات بسیار بیشتری نسبت به سال گذشته تجربه کنیم .
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: اقتصاد ایران حتما در برخی بخش ها آسیب دیده است و دچار تنگناها و مشکلاتی شده ایم؛ کاهش شدید صادارت نفت ایران در سال های اول تحریم، کاهش میزان مراودات ارزی و بانکی ما ناشی از فشارهای افک (OFAC) غیرقابل انکار است اما توانستیم با اتکا بر توانمندی های داخلی و همکاری های منطقه ایی کاری کنیم تا تحریم موجب توقف اقتصاد ایران نشود.
وی در خصوص سیاست های ناظر بر اقتصاد خاطر نشان کرد: دو دسته سیاست اتخاذ شده است؛ یک دسته سیاست های ناظر به حوزه اقتصاد منطقه و بین الملل؛ به این معنا که ما بتوانیم شاهد تعاملات بیشتر با کشورهای منطقه باشیم که جزو دستور کارهای قطعی و اولویت دیپلماسی اقتصادی دولت در دوره پیش رو خواهد بود. همکاری های اقتصادی با کشورهای منطقه کمک خواهد کرد به اینکه ما بتوانیم نشان دهیم با داشتن چنین مجموعه ی وسیع از ظرفیت های منطقه ایی عبور از تنگناهای تحریم کار دشواری نیست؛ گاهی غفلت بزرگ این بوده است که ظرفیت های کشورهای منطقه و همسایگان را به شکل جدی و به عنوان اولویت اول دیپلماسی اقتصادی خود در دستور کار نداشتیم . برنامه و سیاست دوم: فعال کردن ظرفیت های داخلی اقتصاد ایران است وقتی در شرایط رکود و تنگنای اقتصادی قرار می گیریم باید به فعالان اقتصادی ایران کمک کرد تا بتوانند با درجه آزادی و قدرت بیشتری همکاری کنند. ما در وزارت اقتصاد و دارایی برای اولین بار پیشنهاد دادیم که بعد از15 تا 18 سال که از کاهش نرخ های مالیاتی در ایران می گذشت، 5 واحد درصد نرخ های مالیات در سال آتی شمسی کاهش پیدا کند این را به عنوان یک دستور کار قرار دادیم که مراحل شروع فعالیت های اقتصادی که جزو رتبه های پایین اقتصادی ایران در شاخص دوئینگ بیزینس بانک جهانی بود بهبود پیدا کند و فعالان اقتصادی بتوانند به سرعت و در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه مجوزها و ثبت فعالیت های اقتصادی خود را در کشور انجام دهند.
کاهش مشکلات کمبود نقدینگی و تسهیلات بانکی شرکت ها
وی خاطرنشان کرد: بودجه‌‌ای که برای سال آینده در دولت برای فعالیت های عمرانی و سرمایه‌گذاری مصوب شده است برای هرکدام از استان ها بودجه بسیار بیشتری نسبت به سال های قبل هست که به رشد فعالیت های اقتصادی کمک بکند و با دادن اختیارات بیشتر به استان ها و تمرکز زدایی و فعال کردن ظرفیت های استان ها چه استان های مرزی و چه سایراستان های کشور صورت بگیرد.
وزیر اقتصاد خاطرنشان کرد: روش تامین مالی و نقشی که بانک ها در تامین مالی شرکت های ایرانی ایفا می کردند طبق توافقی که بین وزارت اقتصاد و وزارت صنعت و معدن و بانک مرکزی جمهوری اسلامی انجام گرفت روش متفاوتی تعریف شد که از این به بعد مشکلات کمبود نقدینگی و تسهیلات بانکی شرکت ها را کاهش بدهد. مجموعه این دسته اقدامات در کنار پیگیری کانال های ویژه ارتباط مالی که باید بیرون از نظارت خزانه داری آمریکا و ایران و طرف های تجاری صورت بگیرد که آن هم جزء وجوه مشترک ما و بانک مرکزی است که در حال پیگیری است، کمک خواهد کرد به اینکه فعالان اقتصادی شرایط بسیار بهتری را درباره رشد و افزایش تولید، اشتغال و صادرات خودشان در آینده شاهد باشند.
تاثیر تحریم های آمریکا بر اقتصاد ایران
خاندوزی درباره تاثیر تحریم های ایالات متحده گفت: تحریم ها سرعت حرکت اقتصاد ایران را کند کرده است در این واقعیت تردیدی نیست اما نکته دیگر این است که ما الآن در دل همین تهدید و فشار، فرصت ها و روش های جدیدی را پیدا کرده ایم که موجب تقویت اقتصاد ایران می شود نمی دانم برای برنامه شما جلب است یا نه، چندین سال گذشته یک سرمازدگی وسیعی در یکی از زمستان ها در کشور رخ داد یکی از بزرگترین صادرکنندگان که صاحب باغ های زیتون وسیعی در ایران بود برای من تعریف می کرد که آن سرمازدگی موجب شد بخش زیادی از باغ های زیتون آن صادرکننده از بین برود اما در دل آن گونه‌های خاصی از زیتون که توانسته بودند در سرمای شدید دوام بیاورند خودشان را نشان دادند و موجب شدند که از این به بعد آن تولید کننده و صادرکننده آن گونه ای از زیتون را تکثیر کند که بتواند در شرایط سخت هم دوام بیاورد.
شناساسی نقاط ضعف و آسیب پذیر اقتصاد ایران به واسطه تحریم ها
وی افزود: ما در اقتصاد ایران از فشارهای تحریمی راه هایی را پیدا کردیم که نقاط ضعف و آسیب پذیری مان را شناختیم و راه های بیرون رفت از آن نقطه ضعف را پیدا کردیم به عنوان مثال کشوری که درآمد نفتی زیادی داشت براحتی ترجیح می داد که برخی از اقلام حتی سفره غذایی اساسی مردم را از طریق واردات تامین بکند، ما پس از تحریم ها به این نکته رسیدیم که وابستگی سفره غذایی مردم به واردات و تحریم ها باید کاهش یابد؛ بنابراین یا بسیاری از قطعات بخش های استراتژیک صنعتی ما در بخش نفت، در بخش صنعت و بسیاری از قطعاتی که تکنولوژی بالایی را داشتند کاتالیست های ویژه ای که وجود داشت عمدتا وابسته به واردات بود تحریم ها به ما کمک کرد که جوانان با تحصیلات بالا و شرکت های های تک استفاده بکنیم برای اینکه خودمان بتوانیم در داخل آن قطعات کلیدی را تولید بکنیم.
خاندانوزی مجددا یادآور شد: بنابراین تحریم حتما مسیر اقتصاد ایران را کند کرد اما همزمان به ما راه هایی را نشان داد بتوانیم در آینده آسیب ناپذیرتر باشیم. به تعبیری که رهبر انقلاب استفاده کردند تحریم ناپذیرشدن به این معنا که از تکرار تحریم ها کمتر از قبل ضربه ببینیم یکی از اولویت های استراتژیک اقتصاد ایران در سال های پیش رو خواهد بود.
در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات وین نباید مجددا اقتصاد ایران به نفت وابسته شود
در پایان وزیر اقتصاد درباره چشم انداز مذاکرات ایران در وین و احتمال معجزه در اقتصاد ایران گفت: البته حتما به نتیجه رسیدن مذاکرات فرصت های جدیدی را برای تسهیل مراودات اقتصادی و مالی برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد. اما اعتقاد ما در دولت این است که هر معجزه ای تنها با نگاه به ظرفیت ها و توانمندی های داخل اقتصاد ایران رخ خواهد داد به عبارت دیگر در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات وین مهمترین دستور کار اقتصادی ما باید استفاده کردن از این فرصت باشد و نه اینکه مجددا اقتصاد ایران را وابسته به نفت و دلارهای نفتی اداره بکنیم. اقتصاد ایران و مردم ما هزینه جداشدن و کم کردن وابستگی به دلارهای نفتی را پرداخته اند امروز روز این است که از منفعت آن استفاده بکنیم به این معنی که کانال های تجاری و ارزی خودمان را با کشورهای منطقه و کشورهای همسایه خودمان گسترش بدهیم. به عبارت دیگر من در دیداری که با وزیر اقتصاد روسیه داشتم همزمان با سفر آقای رئیس جمهور به مسکو، به وزیر اقتصاد روسیه گفتم که مذاکرات ایران و 4+1 باید بتواند فرصتی ایجاد بکند که ما علاقات اقتصادی خودمان را با کشورهای آسیایی و منطقه گسترش بدهیم و هیچ ابایی هم از اظهار این استراتژی و سیاست نداریم.