تشریح جزئیات متن مورد توافق/ تمام خطوط قرمز در مذاکرات رعایت شد/ فضای فنی هسته ای ایران بسیار روشن و رو به توسعه است/ هیچ تضمین صد در صدی در عرصه سیاست وجود ندارد/ مذاکره نمی تواند برای همیشه ادامه داشته باشد

العالم _ ایران / سیاسی

عباس گلرو رییس کمیته روابط خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم، پیرامون آخرین روند مذاکرات هسته ای، تضمین ها، جزئیات متن مورد توافق و مسائل فنی توضیحاتی ارائه داد.

در ذیل مشروح این گفتگو آمده است؛

العالم: مهم ترین موضوعاتی که در جلسه نمایندگان مجلس با دست اندرکاران مذاکرات مطرح شد، چه بود؟

گلرو: مجلس شورای اسلامی در چارچوب وظیفه نظارتی و بر مبنای قانون اساسی برآیند مذاکرات هسته ای را دنبال می کند از همین رو بعد از اینکه تقریبا متن نهایی شد و مورد مذاکره قرار گرفت طبیعی بود مقامات مذاکره کننده و همین طور پشتیبان در مجلس شورای اسلامی حاضر شوند تا نمایندگان ملت از آخرین وضعیت مذاکرات هسته ای مطلع شوند.

شایان ذکر است، در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس 12 جلسه استماع با حضور وزیر امروز خارجه، مذاکره کنندگان، دبیر شورای امنیت ملی و مسئولان سازمان انرژی اتمی برگزار شد.

در طی چندین ماه مذاکره ای که صورت گرفت بنای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس این بود که مذاکرات را از نزدیک رصد کند و منافع مردم و مصالح کشور را مدنظر داشت که طبیعتا قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از حقوق ملت ایران تصویب شد، در همین ارتباط هفته گذشته نیز جلسه ای در صحن مجلس با حضور آقایان شمخانی ، امیرعبداللهیان، علی باقری و اسلامی برگزار شد و نمایندگان در جریان فضای کلی و جزئی مذاکرات قرار گرفتند.

تمام خطوط قرمز در مذاکرات رعایت شد

العالم: درباره پیش نویس پاسخ ایران به پیشنهادات اروپایی، پاسخ ایران را چگونه ارزیابی می کنید، آیا تمام خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران در آن لحاظ شده است؟

گلرو: از منظر مجلس شورای اسلامی خطوط قرمز در مذاکرات، در حفظ توانمندی هسته ای رعایت شده است. در این مذاکرات سه موضوع کلیدی و اساسی برای ما بود که پیگیری شد. موضوع لیست تحریمی، موضوع تحریم سپاه پاسداران که باید بیان شود آنچه که آمریکا لیست تروریستی اعلام میکند از نظر ما و حقوق بین الملل فاقد اعتبار است. مورد سوم نیز بحث پادمان است که از سمت اژانس مطرح است و تاکید جمهوری اسلامی ایران بر این بوده که موضوع پادمان جزو توافق باشد اما طرف مقابل قبول نکرد اما در ادامه مذاکرات طرف مقابل پذیرفته است، آژانس انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران مسیری را آغاز کنند تا بتوانند در آینده تا رسیدن به نشست آتی شورای حکام گزارشی را دبیرکل اعلام کند که این فرآنید و نظرات جمهوری اسلامی به طرف مقابل منعکس شده است. آن ها نیز موضوع سنتکام مطرح کردند که جمهوری اسلامی سنتکام را از لیست تروریستی حذف کند اما این قانون برای مجلس است و تیم مذاکره کننده این موضوع را نپذیرفت. لیست تحریمی 60 نفر از مقامات آمریکا که در پی ترور شهید سلیمانی صورت گرفته بود هم مطالبه آمریکایی ها بود که از لیست خارج شود اما با کش و قوس های فراوان توافق شد این موضوع خارج از برجام بماند.

العالم: ادعاهای آژانس همان نقاط مطرح شده بود؟

گلرو: همان سه موقعیت را مطرح کردند در حالی است که در سفر گروسی به تهران بنا بر این بود که این مسئله حل شده بود اما بعد از سفر گروسی به اسرائیل، وی تحت فشار قرار گرفت و در شورای حکام قطعنامه ای علیه کشورمان صادر شد که در خور این رفتار جمهوری اسلامی ایران نیز پاسخ داد و 27 دوربین فرا پادمانی را از مراکز حذف کرد این برای آژانس و تصمیم سازهای آژانس دردناک و ضربه سختی بود.

تشریح جزئیات متن مورد توافق

العالم: روند تدوین متن به چه صورت بود؟

گلرو: کلا توافق هسته ای ، آنچه که بعنوان متن مورد توافق قرار گرفته 4 مرحله دارد، مرحله جمع بندی که در این مرحله وقتی توافق نهایی می شود و همه طرف ها می پذیرند، در وین وزرای خارجه 1+4 بعلاوه جمهوری اسلامی توافق را امضا و اعلام می کنند . در این مرحله ، بعنوان مرحله جمع بندی یک سری فرامین اجرایی رئیس جمهور سابق آمریکا که شامل پنج فرمان اجرایی بوده ، سه فرمان اجرایی لغو، که متعاقب لغو این 3 فرمان اجرایی، 17 بانک جمهوری اسلامی ایران از تحریم خارج می شوند.

مرحله دوم ، بعد از جمع بندی مرحله تایید است که بازه زمانی آن 60 روز طول می کشد در این مرحله، اقدامات مقدماتی و اقدامات راستی آزمایی انجام می شود و همچنین فروش نفت و بازگشت درآمد های حاصل از فروش نفت در این مرحله صورت می گیرد و به تناسب این مرحله، جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در فرآیندهای داخلی و حقوقی خودشان این موضوعات را بررسی خواهند کرد.

مرحله سوم، مرحله بازاجرا است ، در این مرحله رفع تحریم صورت می گیرد و ایالات متحده آمریکا در مرحله چهارم که مرحله تکمیل توافق است وارد برجام میشود و رسما برجام ، عملیاتی و اجرایی می شود.

در مرحله بازاجرا، یعنی مرحله سوم تحریم ها رفع می شود ؛ در مرحله سوم هم بحث راستی آزمایی مطرح است و هم بحث لغو تحریم ها .

فضای فنی هسته ای ایران بسیار روشن ، قابل اتکاء و رو به توسعه است

العالم: اگر همه طرف‌ها بر سر پیشنهادهای اروپایی برای احیای توافق هسته‌ای توافق کنند، سرنوشت سانتریفیوژهای ایران چه خواهد شد، زیرا ایران پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای از سانتریفیوژهای پیشرفته استفاده کرده است. سرنوشت اورانیوم غنی شده چگونه خواهد بود، آیا این مساله در متن توافقنامه مشخص است؟

گلرو: مذاکره براساس برجام یک بده بستانی دارد در مقابل رفع تحریم از جانب ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی ، یک سری اقداماتی را جمهوری اسلامی ایران در بحث هسته ای انجام می دهد .

قانون اقدام راهبردی لغو تحریم ها به دلیل اینکه آمریکا از برجام خارج شد ، در بندهای مختلف توانمندی هسته ای جمهوری اسلامی ایران را ارتقاء می دهد یعنی بر اساس تکلیفی که مجلس بر دولت می گذارد، هم افزایش درصد غنی سازی، هم افزایش ذخیره سازی مواد غنی شده همینطور فعال کردن کارخانه اورانیوم فلزی اصفهان، ساخت راکتور جدید در اراک ، اینها نکاتی است که در قانون اقدام راهبردی مجلس مصوب شد . آنچه که مدنظر جمهوری اسلامی ایران می باشد و اجماع داخلی بر آن است ، بحث حفظ زیرساخت هسته ای است.

ما دو موضوع مدنظر داریم؛ یک ، موضوع استراتژیک و یک ، موضوع تاکتیک. در موضوع استراتژیک شما توانمندی هسته ای دارید که قابل بازگشت نیست یعنی هم در بحث غنی سازی و هم ساخت دستگاه های سانتریفیوژ پیشرفته و نسل جدید و هم در بحث اورانیوم فلزی اینها توانمندی هایی است که در قالب اقدام راهبردی و استراتژیک جمهوری اسلامی ایران ، توانمندی و دانش قابل بازگشت نیست.

اما در بحث تاکتیک برای دستیابی به منافع جمهوری اسلامی ایران و همزمان تامین مصالح نظام ، طبیعی است که شما در برابر تعهدی که از طرف مقابل 1+4 می بینید عملا متعهد بشوید که یک سری اقدامات تاکتیکی در حوزه هسته ای و توانمندی هسته ای داشته باشید اما آنچه که جای خرسندی است این است که ، تیم مذاکره کننده توانسته با قدرت نه تنها زیرساخت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران را حفظ کند بلکه موضوع تحقیق و توسعه ، موضوع درصد غنی سازی ، حفظ توانمندی ایران در غنی سازی اینها را در مجموع بتواند حفظ کند همینطور از مطالبه طرف مقابل برای تخریب سانتریفیوژ ها جلوگیری کند و در مقابل آن بایستد چون درخواست این بود که دستگاه ها از کارکرد خارج شود یا اینکه در محل دیگری ذخیره بشوند که این مورد پذیرش قرار نگرفت ، همینطور در موضوع زیرساخت ها یا پایه های دستگاه سانتریفیوژ که اینها کامل جمع آوری شود و تیم مذاکره کننده این موضوع را نپذیرفت . مجموعا فضای فنی هسته ای جمهوری اسلامی ایران بسیار روشن ، قابل اتکاء و رو به توسعه است و مجلس شورای اسلامی در مصوبه ای که در قانون اقدام راهبردی داشت آنچه که از سوی دولت اقدام شد ، در حقیقت اجرای کامل این قانون بود که جای تشکر دارد.

هیچ تضمین صد در صدی در عرصه سیاست وجود ندارد

العالم: درباره موضوع ضمانت‌نامه‌ها، ایران چه تضمین‌هایی درباره لغو تحریم‌های اعمال ‌شده کسب کرده است، درباره بازگشت شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران و عدم خروج مجدد از توافق هسته ای تضمین های واقعی چیست؟

گلرو: هیچ تضمینی در عرصه بین الملل وجود ندارد ، در دنیایی که در حقیقت واحدهای سیاسی دنبال تامین حداکثر منافع خودشان براساس نظریه رئالیسم هستند که قدرت و هژمونی حداکثری تعیین کننده است ، در این دنیا هیچ تضمینی نمی توان از ایالات متحده آمریکا که خارج از چارچوب های بین المللی باشد گرفت . همانطور که امضای جان کری نمی توانست بعنوان تضمین باشد . طبیعتا ؛ اظهارات تیم فعلی و رئیس جمهوری فعلی هم نمی تواند تضمین باشد. این را تیم مذاکره کننده ما هم اذعان کردند و تاکید کردند. هیچ تضمین صد در صدی در عرصه سیاست وجود ندارد، اما نکته حائز اهمیت این است که در دنیای واقعی برای تامین منافع مذاکره می شود بنابر این تاکتیک هایی بکار برده می شود که تامین کننده منافع باشد.

جمهوری اسلامی با امضای قرارداد هسته ای یا توافق هسته ای بحث فروش نفت ، بحث بازگشت درآمدهای حاصل از نفت ، عادی شدن روابط بانکی مطرح است که درصورت تحقق این امور، منافع ملت و کشور تامین می شود اما قاعدتا آنچه طرف مقابل به عنوان تضمین مطرح کرده و جمهوری اسلامی نیز پذیرفته که نمی تواند تضمین صد درصدی باشد . در این جا بحث اظهارات جو بایدن در اجلاس جی 7 مطرح است که نکات این اظهارات به عنوان یک متن مکتوب شده و در سند توافق آمده است و کشورهای امضا کننده این متن را به عنوان یک رفرنس و یک سند مورد تاکید قرار داده اند .

جمهوری اسلامی می داند که این احتمالات وجود دارد که آمریکایی ها همانطور که در دوره ترامپ از برجام خارج شدند دو سال دیگر و در پایان دوره بایدن، با هر احتمال دیگر ، از دموکراتها یا هر شخص تندروی که روی کار بیاید ، یا جمهوری خواهان توافقات را قبول نداشته باشد و زیر میز بزنند.

نکته مهم و استراتژیک و بین سطورین که وجود دارد این است که خروج از برجام نه برای آمریکاییها نفعی داشت و نه برای اسراییلی ها که دردوره نتانیاهو به ترامپ فشار اوردند نیز دستاوردی نداشت بلکه مخرب وضعیت آنها بود ، اگر در دوره قبل از خروج آمریکا از برجام ، غنی سازی ایران براساس تفاهم 67/ 3 بود بعد از خروج آمریکا براساس مصوبه مجلس و توانمندی ها و تدارکات سازمان انرژی اتمی به 20 درصد و حتی 60 درصد رسید.

ایالات متحده آمریکا طبیعتا باید این امر را مورد ارزیابی و بررسی قرار بدهد که توانمندی جمهوری اسلامی ایران به حدی رسیده است که در صورت تخلف و نقض اشکار از سوی هریک از اعضای توافق ، به سرعت قابل بازگشت است ، اگر یک زمانی گریز هسته ای جمهوری اسلامی یکسال بود ، امروز بعد از خروج آمریکا از برجام ، این گزیز در حال نزدیک شدن به نقطه صفر است که این خبر خوشایندی برای امریکایی ها و اسراییلی ها محسوب نمی شود ، بنابراین عاقل کاری می کند که منافع جمعی تامین شود.

العالم: درباره تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا، آیا این بخشی از مذاکرات هسته ای بود یا موضوعی کاملا جدا از توافق هسته ای بود؟

یکی از موضوعات در این دوره از مذاکرات که با اصرار طرف آمریکایی که طبیعا از طریق میانجی اروپایی منتقل شد بحث مطرح کردن یا در دستور کار قرار دادن مسائل فرا برجامی از جمله موضوع موشکی و همینطور مسئله منطقه ای بوده که تیم مذکره کننده ایران نپذیرفته چراکه یکی از دستاوردهای جمهوری اسلامی موضوع موشکی ماست ، یکی از دستاوردهای دیگر لغو تحریم تسلیحاتی است که طبق برجام یک مدت زمانی بود که لغو شد اما همین که تایید و تاکید شد برلغو تحریم تسلیحاتی ، خود این یک دستاورد محسوب می شود و موضوع بحث تسلیحاتی و موضوع ایران در مسائل موشکی و مسائل منطقه ای ، مسائل خارج از برجام بوده است که به هیچ وجه در مذاکرات نیامده است .

در دوره های قبل بنا براین بوده است که به مجرد ازاد سازی منابع مالی جمهوری اسلامی ایران ، تبادل زندانیان صورت بگیرد که خوب امریکا به تعهداتش عمل نکرد که این موضوع دراین مرحله بحث شده و از موضوعات مطرح است که دو طرف بحث تبادل زندانیان را مد نظر قرار می دهند .

مذاکره نمی تواند برای همیشه ادامه داشته باشد

العالم: اگر ایالات متحده آمریکا در پاسخ به پیشنهادات اروپا خواسته های ایران را رد کند، سرنوشت مذاکرات هسته ای چه خواهد شد؟

مسیر دیپلماسی هیچ وقت بسته نمی ماند ، مسیر سیاست و مذاکره همیشه باز است ، طبیعی است که الان توپ در زمین ایالات متحده امریکاست ، یک هفته است که جمهوری اسلامی ایده ها ، نکات و مطالبات خود را اعلام کرده که مطالبات ایران ، مطالبات شروط تعجیزی و غیرقابل انجام نیست و این را خود اروپایی هام اذعان داشته اند و بورل هم اشاره کرده که مطالبات ایران مطالبات سختی نیست ، بنابراین ایالات متحده امریکا باید پاسخ بدهد که طبیعتا مسیر مذاکره برای همه طرف ها باز است ولی تاکید براین است که از طرف ما انچه منافع ملت و جمهوری اسلامی ایران را تامین نکند ، مذاکره نمی تواند برای همیشه ادامه داشته باشد.