العالم - زلال قرآن
فقط اعمال ارادی واختیاری هستند که ثواب یا گناه محسوب می شوند و پاداش یا جزا به آنها تعلق می گیرد.
بطورکلی اعمال غیرارادی انسان (مثل کارهائی که از روی اجبار یا سهو و...) ویا آنچه ازچارچوب اختیارات او خارج است (مثل حوادث طبیعی و...)، نه مستحق پاداش هستند ونه مستوجب عقوبت.
وفقط اعمالی که از روی اختیار وبا عزم واراده خود انسان صورت پذیرند، اگرعمل خوب وصالح باشند صاحب خود را شایسته پاداش می نمایند، واگربرخلاف دستورت خداوند و احکام دین اوانجام شده باشند، عقوبت را برصاحب خود واجب می کنند.
وهمانطورکه اشاره شد، انسان درزمان حیات دنیائی خود به اختیار می تواند خود را تسلیم اوامر ودستورات الهی نموده و وتمام نیّات وگفتار وکردارخویش را بر سُنت ها وقوانین تکوینی وتشریعی خداوند منطبق نماید، که دراین صورت تمامی اعمال اوعمل صالحه خواهد بود و اومرتکب هیچ گناه وسیّئه و خطائی نخواهد شد.
و می تواند به اختیارخود، ازدستورات دین خداوند سرپیچی کرده و با عصیان درمقابل سنت ها وقوانین الهی، راه خلاف وخطا درپیش گیرد که دراین صورت اعمال او معصیت وگناه محسوب شده وامرتوبه واستغفاربر او واجب می شود.