العالم ـ آسیا
نشریه الکترونیکی رای الیوم که در لندن به روز رسانی می شود، روز دوشنبه در گزارشی نوشت: به جای آنکه سقف تصمیم گیری های نشست اسلامی - عربی که پس از بمباران قطر از سوی رژیم صهیونیستی قرار است امروز (دوشنبه) نشست سران آن برگزار شود، به رهبران حاضر در آن واگذار شود، قطر لحن تند و صریح خود را کنار گذاشته و تنها از صدور "بیانیهای به نام کشورهای عربی و اسلامی" سخن گفته و در نشست مقدماتی وزرای خارجه (که دیروز یکشنبه برگزار شد) نیز عبارت مشهور قطری مبنی بر اینکه "منطقه به "اسرائیل" پاسخ خواهد داد" کاملا حذف گردیده است.
برای ناظران آشکار بود که هرچه به نشست رسمی (نشست سران) نزدیکتر میشوند، سطح انتظارات نیز کاهش مییابد و وزرای خارجه در نشست دیروز، پس از توافقات پشتپرده با وزیر خارجه قطر ـ که بهتازگی از واشنگتن بازگشته بود ـ مأموریت یافتند لحن و محتوای بیانیه را تعدیل کنند.
امری که به طور ضمنی نشان میدهد؛ قطر با دریافت تضمینهای آمریکایی مبنی بر جلوگیری از تکرار آنچه که اتفاق افتاد (حمله اسرائیل به قطربرای ترور رهبران حماس در دوحه)، دست به توافقی مستقل و انفرادی با واشنگتن زده است؛ توافقی که در آن واشنگتن از دوحه خواسته است سطح برگزاری نشست را کاهش داده و از هرگونه طرح عبارت یا تصمیم "تشدید کننده و سختگیرانه" از جمله تشکیل "دفاع مشترک عربی" خودداری شود.
به نوشته ی این روزنامه؛ این "مهندسی آمریکایی" یک روز قبل از ورود رهبران اسلامی، در نشست مقدماتی دیروز (یکشنبه) وزرا آشکار شد و بسیاری از هیئتها دریافتند که میزبان قطری به دنبال هماهنگی با چارچوبی است که آمریکا آن را ترسیم کرده و خواستار ارائه پیشنهادها، تصمیمات و بیانیههایی است که با این "چارچوب قطری تعارض نداشته باشد.
به نظر میرسد دوحه یا تمایل دارد نقش میانجیگری خود را ادامه دهد، یا اینکه تحت تأثیر واشنگتن به این مسیر سوق داده شده است و در پی اجتناب از هرگونه تنش و تعییر نظم موجود در منطقه است...از نگاه هیأتهای حاضر، این رویکرد نشاندهندهی وجود تفاهماتی در واشنگتن است که در نتیجهی دخالت مستقیم آمریکا با میزبان قطری اجلاس حاصل شده است.
روزنامه رای الیوم در پایان به انتشار پیشنویس بیانیه این نشست اشاره کرده و می نویسد: هرچند این بیانیه بازتابدهندهی واقعیت کامل توافقات حاصلشده نیست، اما بهعنوان گامی پیشگیرانه برای مهار واکنشهای افکار عمومی جهان عرب و اسلامی و همچنین کاهش سطح انتظارات ارزیابی میشود.
این اقدام در واقع جایگزینی بود برای آنکه نشست به بیانیه یا تصمیماتی منتهی شود که ممکن بود به تقابل مستقیم با دولت آمریکا بینجامد.
در همین راستا، وزرای خارجه اسلامی و عربی در نشست دیروز (یکشنبه) بهخوبی مشاهده کردند که وزیر خارجه قطر نه تنها در تمامی مواضع و اظهارات خود از هرگونه اشارهای که بتوان آن را "انتقاد از دولت آمریکا" یا نقش این کشور در تأیید حمله "اسرائیل" به دوحه تلقی کرد، پرهیز نمود بلکه برخلاف انتظار، در اظهارات خود اگرچه لحن انتقادی شدیدی علیه "اسرائیل" اتخاذ نمود ولی همزمان نقش رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، را ستود.
به هرحال این نشانههای اولیه در زبان سیاسی قطر، در عمل به برنامهریزی و جهتدهی نتایج نشست دوحه پیش از برگزاری رسمی نشست سران آن کمک کرده یا دستکم چنین اثری خواهد داشت.
گفتنی است که نشست اضطراری سران سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در پایتخت قطر قرار است امروز (دوشنبه) برگزار شود، نشستی که به دنبال حمله هفته گذشته اسرائیل به دوحه برنامهریزی شده و انتظار بر این است که کشورهای مسلمان اینبار موضع متفاوتی در پیش بگیرند. درهمین زمینه شبکه المیادین نیز با انتشار بخشهای اصلی پیشنویس بیانیه پایانی که قرار است امروز در نشست سران امضا شود، فاش کرد که نباید انتظار چیزی فراتر از محکومیت لفظی را در این نشست داشت.