حنظله؛ نماد جاودان مقاومت که هرگز بزرگ نمی‌شود!

العالم - فلسطین اشغالی

این نماد ماندگار، ساخته ذهن و قلم ناجی علی، کاریکاتوریست شهیر فلسطینی است. او که در سال ۱۹۳۸ در روستای «الشجره» به دنیا آمده بود، در جریان نکبت ۱۹۴۸ مجبور به ترک وطن شد و به اردوگاه پناهندگان «عین الحلوه» در لبنان پناه برد.

تولد یک نماد در تبعید

این کاریکاتوریست فلسطینی شخصیت کارتونی حنظله را در سال ۱۹۶۹ و در نشریه السیاسه کویت برای اولین بار منتشر کرد. حنظله، پسری ۱۰ ساله است؛ دقیقا همان سنی بود که ناجی علی و خانواده‌اش مجبور به ترک فلسطین شدند. این پسرک قرار نیست بزرگ شود؛ او تا روز آزادی فلسطین، همان کودک باقی خواهد ماند.

رمزگشایی از یک نماد
پشت به دوربین: نشانۀ اعتراض به وضعیت موجود و رویگردانی از دنیایی که به اشغالگری و ستم رضایت داده است.

دست‌های گره‌خورده در پشت: نماد رد همه «راه‌حل‌های خارجی» برای فلسطین و خودداری از پذیرش سازش.

پای برهنه: نشانۀ وفاداری به فقرا و هم‌دردی با رنجی است که مردم فلسطین هر روزه با آن دست به گریبانند.

سنگ‌پران و شعارنویس: تصویری از مبارزه و پایداری بی‌امان در برابر رژیم صهیونیستی.

این دست‌های به هم گره خورده نمادی از رد شدن همه راه‌حل‌های خارجی فلسطین است و پای بدون کفش او، نماد وفاداری او به فقرا و رنجی است که مردم فلسطین تجربه می‌کنند.حنظله در برخی کارتون‌ها در حال سنگ‌پرانی یا شعارنویسی است و این نماد پایداری و مخالفت با عقب‌نشینی برابر رژیم صهیونی است.

دیگر شخصیت‌های نمادین

در دنیای کاریکاتورهای ناجی علی، دو شخصیت دیگر نیز حضوری پررنگ دارند:

مرد لاغر و رنجور: نماد توده‌های مظلوم و مقاوم مردم فلسطین.

مرد چاق: نمایندۀ رهبران سیاسی عرب و فلسطینی که در رفاه زندگی می‌کنند و به سازش تن داده‌اند.

از قلم تا ابدیت

ناجی علی با خلق بیش از ۴۰ هزار کاریکاتور، حنظله را به نمادی جهانی برای مقاومت فلسطین تبدیل کرد. اگرچه او در ۲۹ مرداد ۱۳۶۶ (۱۹۸۷) در لندن توسط عوامل رژیم صهیونیستی به شهادت رسید، اما حنظله‌اش زنده ماند.

در یکی از تأثیرگذارترین طراحی‌هایش، حنظله را می‌بینیم که در حال خواندن خبر شهادت ناجی علی در روزنامه است؛ گویی که این بار، نماد، مراسم خالق خود را از راه دور نظاره می‌کند.

حنظله تنها یک طراحی نیست؛ او آرمانی است که ترور نمی‌شود و امید بازگشتی که هرگز نمی‌میرد.