العالم ـ ایران
علی الشابی وزیر پیشین امور دینی و نیز رئیس اسبق دانشگاه الزیتونه تونس، نخستین کسی است که در سال ۱۹۶۸ در زمان صدارت دانشگاه الزیتونه، آموزش زبان فارسی را وارد مواد درسی این دانشگاه کرد و خود نیز به تدریس آن همت گمارد.
وی که در حال حاضر در آستانه نودسالگی قرار دارد، زبان و ادب فارسی را نزد اساتید برجسته ای مانند دکتر یحیی خشاب و دکتر صادق نشأت در دانشگاه الأزهر مصر فراگرفته و رساله دکتری خود را با عنوان «ادب فارسی در عصر غزنوی» نگاشته است.
علی الشابی سال گذشته نیز کتابی در تشریح آراء ابوریحان بیرونی در علم الأجتماع به نام «ابوریحان بیرونی، المفکر الأکبر» به رشته تحریر درآورده است.
شبکه خبری العالم با استاد تونسی زبان فارسی که به گسترش فرهنگ و ادب فارسی در دانشگاه های این کشور عمر خود را صرف کرده، به گفت وگو نشسته است.
علی الشابی وزیر پیشین امور دینی تونس و استاد زبان فارسی در دانشگاههای این کشور در گفت وگوی ویژه با شبکه خبری العالم اظهار داشت: عشق و علاقه ام به ادبیات فارسی سبب شد تا به یادگیری زبان فارسی روی آورم. وی افزود که از کودکی به شعر و شاعری عشق میورزیدم و در کتابخانه پدری که آکنده از کتابهای متنوع از جمله ترجمه عربی ادبیات فارسی بود با شعر و ادب فارسی آشنا شدم.
الشابی ادامه داد: در آن زمان با اشعار عمر خیام، جلال الدین رومی، حافظ شیرازی و سعدی شیرازی آشنا شدم. اشعار این شاعران بزرگ ایران سبب شد تا بیشتر به مطالعه ادبیات فارسی علاقمند شوم و این ایده و فکر در من ایجاد شد که باید زبان فارسی را یاد بگیرم تا بتوانم از اشعار و ادبیات و صنایع ادبی و زیباییهای این زبان بهره ببرم.
این وزیر اسبق تونسی افزود: ابتدا در زادگاهم در توزر با زبان و ادب فارسی آشنا شدم و سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه الزیتونه رفتم؛ پس از آن تصمیم گرفتم که در دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره در رشته زبان فارسی ادامه تحصیل دهم بدون آنکه به آینده تحصیلی خود فکر کنم. عشق و علاقه من به زبان فارسی سبب شد تا من فقط به شناخت بیشتر زبان فارسی و مطالعه در این خصوص فکر کنم.
الشابی ادامه داد: ابتدا از طریق صنایع ادبی و صور خیال و سپس از طریق آواها عاشق این زبان شدم. در مطالعات زبانشناسی درباره زبان فارسی گفته میشود که زبان آریایی با زبان سامی درآمیخته شده و همسان شدند و این آمیزش، زبانی بسیار زیبا و باشکوه خلق کرده است؛ چنانکه آرتور جان آربری خاورشناس انگلیسی دراین باره میگوید که زبان فارسی باشکوهترین زبان در شرق به شمار میآید. این سخن یک واقعیت است.
تسلط به زبان فارسی و راه یافتن به دنیای شعر و ادب فارسی
الشابی گفت: ما در دانشکده ادبیات رشته مطالعات شرق گرایش مطالعات اسلامی، زبان فارسی را به صورت عمیق مورد مطالعه قرار میدهیم. ما این زبان را از طریق متون جلال الدین رومی، عطار، رودکی، جامی، سعدی، حافظ و انوری فرا میگیریم.
وی در مورد نقاط قوت و غنای ادبیات فارسی، خاطرنشان کرد: ادبیات فارسی شعری غنایی است که از جان برمیخیزد و به آن بازمیگردد. همچنین در ادبیات فارسی، غزل را در هر دو بعد مادی و معنوی آن مییابی. عروج حاصل از خواندن اشعار و ادبیات فارسی، یک عروج و پرواز به سوی تصاویر بدیع است. این صور خیال و این آواهای زیباست که خواننده و شنونده را مجذوب خود میکند. بدون شک زبان فارسی، زبانی شیرین است.
قیروان؛ معرب کاروان فارسی
این وزیر اسبق تونسی درباره تاثیر زبان فارسی گفت که باید به واژه قیروان اشاره کنیم. قیروان یک کلمه فارسی است. زمانی که فاتحان مسلمان از جمله نیروهای خراسانی وارد این منطقه شدند، اردوگاه خود را قیروان نامیدند. اصل این کلمه از واژه کاروان گرفته شده است. در واقع قیروان معرب کاروان است.
(شهر قیروان از شهرهای مهم و تاریخی کشور تونس است. این شهر مرکز استان قیروان در تونس می باشد و نخستین شهری است که مسلمانان در سال ۶۷۰ میلادی در تونس بنا نهادند).
شخصیتهای تونسی متأثر از اندیشه فارسی
علی الشابی گفت: در آغاز شکلگیری فرهنگی تونس، در قرن دوم هجری، گروهی از دانشمندان اهل قیروان را میبینیم که اصالتا ایرانی بودند. آنان نوادگان همان ایرانیانی بودند که به قیروان آمدند و در آنجا زندگی کردند. از میان آنان عبدالله بن فروخ فارسی را مییابیم. "فروخ" همان فرخ به معنای خوشبخت است. او از عالمان بزرگ در قیروان بود. او نزد مالک و نیز نزد ابوحنیفه تحصیل کرد، و از مجتهدان بزرگ شد و چنان شهرتی یافت که هنگامی که پرسشهایی از قیروان برای مالک فرستاده میشد، مالک در پاسخ درنگ میکرد؛ زیرا عبدالله بن فروخ را از فقیهان و مجتهدان بزرگ آفریقا میدانست.
وی افزود: خالد بن یزید فارسی نیز از فقیهان قیروان بود. همچنین اسد بن فرات اصالتاً خراسانی بود. اسد بن فرات، دانشمندی بزرگ، فقیه، قاضی و نیز فرمانده نظامی بود.